Katalog

En sağlıklı kardeş küçük kardeş I lk doğdn çocuklann dleıjık bır bunyeye sahıp olırıa ı iskının sonradan doğanldia oıanla dahd yuksek ol mdM annenın arka arkaya yaptığı doğumlaıda maruz kaldıgı hoımoııal dıyı,,]klıklerden kayıidUdiuyoı olabılır Edst Lansıngdekı Mıchıgan Devlet Unıveısıtebi nden Wilfried Karmaus ve meslekta^ları ılk doğdiı çocuklarda aleıjıye neden oldn temel bdğışıklık proteın duzeyınm daha yuksek olduğunu keşfetü Bu yaklaşım ılk onre Londıa St George Hdstanesı Tıp Fdkultesı nden epıdemıyoloq David Strachan tdrafından benımsenmıştı Strarhan çocuk sayibi aı ttıkça en kuçuklerde dsüın sdman nezlesı ve egzema gıbı dleıjık semptomldrm gelışme olasılıgının azaldığını oı tdya çıkaı ttı Dıgeı çalışmalar dd bu vaiodyımı guçlpndınn nı tehkte 1989 yüındd kdrdeşler drasındata bu farkı açıklaiiidk ıçın Strachan bır hıjyen vdi^ayımını ortaya dttı Bu vaısayıma gore çocuklar erken yaşlardan başlayarak aşırı temız ve tıtız oı tdmldida buyurlerse bağışıklık sıs temlerı zayıüdr Oysa sumuklerı akan hapşıran ve tıksuan buyuk kaıdeşlerıyle bıılıktc buyuyen çocuklar alerjık bır bunyeye sdhıp olmazldi Son yapüan çalışma bu avantajın ddha erken bu donemde yanı bebek ddlid idhımdcyken başladığını ortaya koyuyor Eğer bu yenı yaklaşım dogruysa yapıldn dleıjı aşüdiırun yeterlı olmdyacdğı kesınleşıı Doğumdan oncekı etkıler konusunda dahd kesm bügüere sahıp olmak ıçın Karmaus ve ekıbı ırnmu noglobulın F (IgE) adı verılen bdğışıklık sıstemı protemı uzermde duıdu Dığer çalışmalara gore gobek kor donundan alınan trWF " XW^ \^^H^^^^F ' ^W, U Jİfiı kdndd yuksek d o z 5m i T\ v \^^v f ı w, ^^ \ 4t*\ f iUuı ^ d ^ H V ^^^^K cu da lgL bulundrı < '° Zekâda ailenin rolü urun şeklınızı aıleden aldığınızı boyledığıruz zaman kamtîe ıtıraz etmez Ancak zekânız konusunda ayru şeyı soyledı^ınız zdiıidiı kendınızı şıd detlı bır tartışmamn ıçınde buluverırbiıuz Oysa ABD ve 1 mlandıyddd son yapüan bır çdlışmd genlerın beyrun bazı bolumlerının gehşımmde çok onemü bır rol oynadıgmı ortaya koyuyoı Ve genlerın şekıllendırdıgı bu bulum ler çogunlukla bılışsel yetenegmızı yoneten kısımkıddn olubuyoı Kısar 110 nu zun kdlıtsal oldugu soylenıyor Ne var kı Los Angelesdekı Kalıfornıya Unıversıtebi ndcrı Paul Thompson, kdlıtsal oldugu ılerı surulen zekdiıırı taşa kazınmadıgını genleıuı yalııı^td entelektüel kapasitenizin smırlarını çızdıgıra ılerı suıuyoı Bu bağlamda sırur büımcılu de bu soylemı bır adım daha ıleı ı taşıyarak beynın çevresel uya rılara en duyarlı kobinılaıuıın bu bulgular yardımıyld tespıt edüebılecegını ve bu bolumlerın gelışme potansıyalının yuksek olması nedenıyle egıtımc ılt ım ışıııın buyuk olçude kolaylaşacagını soyluyor Thomson ve ekıbı 10 tdrıe tek yumurta ıkızı ve 10 tane de çılt yunıuı ta ıkı 7i ınceledı Tek yumuıtd ıkazlerı aynı genlen paylaşııken çıft yumurtd ıkızlerı oıtdlama ola rak yuzde 50 orarunda ortak gen taşırlar lkızleı gencllıkle aynı çevresel ko^ulldida buyudugu ıçın entelektüel duzeylerı arasınddkı faıklaıddiı genlerı sorumlu tutulabılıı Beyınlerın mcelenmesınde MRI (nidnye tık rezonans goruntulerne) teknığınden yararld nan bılrm adamları karşüdştırılan ıkızlerın dynı cınsıyetten olmdsuid ve 1940 ıle 1957 yüları ara sındd dogmuş olmalarına dıkkat ettı Iek ve çıft yumurtd ıkızleııddhdsonrayaş cınsıyet sosyal binıf ve aynı evde kaç yıl ydijddıklaıına gore eşleştırıldıler Bu çalışmanın sonunda bılrm adamlan beynın spesıfık bolgelerının kalıt Sdl oldugunu ortaya koydular Bunldr Bıoca ve VVernıcke bolgesı okrdk adlan dınlan lısan bolgelerı ve bılışsel yetenek konusundd çok onemlı bır rol oynaydn on kısımdı Tek yumurta ıkızlerınde bu bolgeler arasında yuzde 95 ıle 100 aıa sında bır korelasyon mevcuttu Thompson a gore on yapı paımak ızı gıbı gen leıden etkılenıyor Dolayısıyla soz konusu çalışma çevrenın bu bolgeler uzeı ın dekı etkısının çok kuçuk oldugunu gosterıyoı Çıft yumurtd ıkızlerının VVeınıcke bolgelerı de bırbırıne çok benzer yuz de 60 ya da yuzde 70 arasında aynıdır Ancdk dığer bolgelerı o kddar bırbııı ne yakın degıldır Dahd da ılgıncı genlerın qenel zekdyı da etkıledığı anlaşıldı g olardk belııtılcn bu genel zeka tek yumuıta ıkızlennde hırbırıne yakın bo nuçlara neden oluyordu Harvard Uraversıtesı nden Stephen Kosslyn g nın zeka olarak ısımlendı ıılmesının yanlıs oldugunu belırtıyor Kosslyn e goıe g okulda başanlı olmak ıçın gerekk ancak yuksek g derecebi yaşamda başarı gdrantısuıı veımıyor Kosslyn ayrıca pek çok genın çevresel koşulldid bağlı olarak açıldıgını ya da kapdiıdıgını soyluyor Bu dd şu dnlama gelıyor Ogrenme ve deneyım zekayı onceden bebrlenmış bır çeıçeve ıçınde gelıştırebılıı Buna bağlı olarak soz ko rıusu çdlışma eğıtımın duyu bolgelen gıbı çevresel koşullaid duyaılı bolgelerı hedef alması gerektığrnı vurguluyor Reyhan Oksay Kaynaklaı New Snentibt 10 17 Kasım sorunun yanıtını arıyor Burada sormamız gereken İgL duzeyınm do gum sırası ıle ılgılı olup olmadığıdır VVıght Adası nda 1989 ıle 1990 ara sında doğan 981 bebegı ınceleyen Karmaus ve ekıbı ılk doğanların yuzde 16 5 ınde IgE duzeyınm lıtre başına U b kılu umtc dahd yuksek olduğunu tespıt ettı Bu duzey tek kardeşı olan çoruklann yuzde 12 8 ınde ıkı veya daha fazla kardebi olaılaıın yuzde 8 ınde goru luyordu Butun bu bulgulaı hamüelık srrasrnda bır şeyın etkrn oldugunu gosterıyordu Oncekı valışmalar bu etken ınaddenın plasenta ıçındekı orgdiıokloıın adı verüen endokrın engelleyıcı olabüeceğını gosterıyoı Tucson ddkı Aı ızond Umversıtesı nden epıdemıyolog Anne Wright bu açıkldnidyı yeterlı bulu yor Doğum sırası ve gobek bağınddkı IgE aıasrndakı ılışkı dıger çocukldila bırlıkto olmaya baglı oldiak ortaya çıkan enfekiiyonlarla açıklanamaz Sonuçta Kaımaub un keşfı hıjyen Vdisdyımrnın dogrularken çok kardeşlı olmanın avantdjlarını bır kez daha gozler onune senyor kl ar da alerjı ge l'Ş m e l l s k ı çok şu Karma B BİYOLOP Sperme bahar dopingi dhar ayları bır uyanış donernıdıı Başta cınsel yaşam olmak uzere tum bıyolojık sıstemler kı şın rnahmurlugundan kurtulup yerulenme ve ureme <îurenne grreıleı Işte bu faal ortamdd başı ge nellıkle cmsel organlar çeker Son gunleıde yapüan bır araştırma bahardd spenn sdyısının dd buyuk olçudt arrtıgını gostenyor Japonya Kavasakıde St Marıana Unıversıtebi fıp Fdkultcsı Ureme Kursusu rıde goıevlı uzmanlar Mayıt; 1999 ve Aralık 2000 tanhlerı arasında uç aylık dralaıla 72 unıversıte ogTennsınden sperm or neklcn aldılar Bu ornekleruı ıçeıdıgı sperm sayısı ol çuldu Bahar dylaıında alınan orneklerdekı oıtalama yoğunluk müılıtre bdşına 87 3 müyon sperm olarak he Soplandı Bu sayı dığer zamanlardd dknan omeklere goıe yuzde 10 cıvaıında dalid yuksektı Teruaki Ivamoto ve asıstanı Şiaıi Nozava henuz bu fdikın neıe den kaynaklarıdıgıru açıklayamıyor Genler, sadece entelektüel kapasitenin smırlarını çiziyor B 767/16