Katalog

Aşırmacılık nasıl önlenecek? Hekim hasta ilişkilerinde çarpık durum S anat ve bılım alururıda aşıımacıhk (ıhtüas kopy ıcüıl plagıarısm) büımsel bu yapıtın bır sanat uı urıunun tumunun ya da bır par çasınırı lıpkısını ya d ı hafıf değışıklıklerle bır baş kası tarafınddiı kaynak gooterılmeden yayınlan ması kopyalanması çoğaltılmdsı anlamma gelır Fskı çağlardan berı butun dunyada bılım ve sanat çevıclcrınde aşırmarılık az ya dd çok olrnuş ve ahlak dışı bu eylem olarak degerlendırılmıştır Son yıllarda ozelhkle bılım dunyasmda aşırmacıü gı saptama onlemt cezalandırma yollan uzerın de çahşmalar yapılmaktadır Oı negm bır makale saygın bır dergıde çıktıktan sonra aşırma oldugu saptanmca o dergının daha sonrakı sayısında bu etık dibi olay dunyaya duyurulmakta boylece aşırmacı bılım dunyasında onururıu buyuk onnda yıtırmış olmaktddır Aşırmacıhgm ulkermzde oldukça yaygın ol dugunu boyleyebılıı ız Bunun ana nedenleıını şoylo nralayabılınm akademık basamaklarda yukselebılmek ıçın ya yınların nıtelığrne iazla degcr veı ılmedıgınden doçentlık sınavlarından once kısa surede çok sa yıda yayın yapma olagarılaşmıştır En çabuk ve en kolay yayın yapma aşırmarılık yolu ıle olmaktadır Bu noktayı belııtııken unıversıtelerde bı lımsel dçıdan çok degerlı ınsanların oldugu geı çegını de vurgulamak îbterım Ancak çok değer lı çdlışmalar yapanların yanı sıra yukdida tanıml ı dıgım turden akademısyenleı ın sayısı az degıldır Bunlar unıversıte ıçı polıtıkalarla yoneürne de ye çebılmekte degerlı çdlışmalar yapanları denetle me ve engelleme gucu kapabürrıektedııler Hekime yakışacak bir ücret politikasını hemen yururluğe koymak ve tamgun yasasını işletmek gerekir... R 1 . Fgıtımrn daha ılk yüldiından başlayarak ozquı ve ozerk duşunmeye ogrpnmeye uretmt ye yaratmaya deger verılme mektedu Ezbercılığc aktar ma bılgılen ogrenmeye agır lık veıen bu egıtım duzenın de kışılerın kendı yaratıcı guçlerı ve emegı üe urun el de etmek yerıne hdzııa kon rndk egüımlerı kuşkusuz da ha fa?la olacaktır Aşırmacüı gın kaynagında bu tur bır egıtım duzenının buyuk yeıı oldugu kanısmdayım 2 . Az okuyan az ya /an yayınlann genib kutlele re yayıknasına yetcrlı olanak sağlamayan bır top lumuz Boyle bır toplumsal oı tamda aşırmacüıklaı daha kolay yapılabılmekte okuyucu denetırnı ye tersız kalmakta aşıımacılık gozden kaçabılmek tedır Ozellikle akademik dünyada kitap, makale, düşünce aşırmalarının yüksekliği, kokuşmuşluğun ve yolsuzluğun en önemli belirtilerindendir. 5 . Içeııgı zengın ozgun olan banat ve bılıın yapıtları çok emek çok zaman ve dostek ıster Bu ağır emek ve ışçılığm odullendırılmesı gerekıı Ulkemızde sanat ve büımın yeterınce destek gor duğunu odullendırıldığını soyleyemtyız Oı negın unıversıtelerımızde uzun surede çok emek vere rek hazırlanmış nıtelıklı bır yapıtın manevı değeıı dışında bır odulu hemen hemen ynk gıbıdır Ubte lık bu yapıtın daktılo ya da bılgı^dyaıla yizılması gıbı bırçok cekreterlık ışlen de araştırıcı yazar tarafından yıpılır Yayınlama ışı ayn bıı çok guçlukleıle doludur Yu karda sıraladıgım rıedenltr yaru biia unıversıtelerımızde fazla bır ınceleme ve denetım duzenı de olmadıgından bu kurumlar aşırmacüıga yatkm kışüeı ıçm bulunmaz ortam lardır esmı hastanelerde çalışan ve hasta üe dogrudan ılışküı hekımlerın halkın gozunde ve dılınde duştugu duıumu bır daha düe getıımek ve çozum aıayarak uygulamak en once bız hekımleıın gorevı olmalı Kuıumu (SSK devlet unıversıte hastaneleıı) ne olursa olsun bır hasta uddı sağlık borunu varsa ve çozumun hastanede oldugunun büıncmde ıse hekımın dışandakı muayenehanesmın yolunu tutmaktadır Hasta hastaneye başvuı madan once (bazdn başvurudan sonra) hekımın muayenehanesıne gıderek hastanede kendısıne oncelü< kazanacağını ve bazı ışlemlerın daha kolay ve çabuk olacagını duşunmektedır SSK bunyesmde çalışan meslektaşlanmdan bızzat duyduguma gore hastane hekım muayenehane uçgenını çahştırarak SSK hastdnebinden aldığı ucretın bırkaç katını bu yolla kazandığı büınen hekım oranı yuzde doksanlara varıyor Bır hekımın resmı hastanesındekı yatak sayısı ne kadar çoksa veya hastanedekı üışküerı üe orantüı olarak ne kadaı çok amelıyat yapabılıyorsa muayenphanesınde kendısını bekleyen hastanın sayısı o kadar çok olmaktadır Habta ve yakını bır muayene ucretmı hastanede gecıkmelı alacağı ya da hıç alamayacagı sağlü< hızmetının çok altında olduıjunun büıncıyle adeta kendını karlı gormenın mutluluguyla severek odemektedıı Bıze gore hasta haklıdır Çunku hastalıgı ya da şıkâyetlerı hastaneye normal yollardan ulaşmasını bekleyemecek kadar subakut ya da tehlıkelıdır Bazı hekımlerın farkmda olmadıgını duşundugumuz bır dığer konu adına ruşvet dıye 3 . Son yülaıdd gıderek yaygınlaşmış olan kolay yoldan ve hızla kobeyı donme egüımı dp aşırmacılıga yatkın bır toplumsal kulturel ortam dogurmaktadır Nıtekun son yırmı yüda ulkemız de çok alanda degerler yozlaşmasına yol açan koşe donme tutkusu bılrrn banat kurumlarına da bulaşmış akademık açıdan da koşe donme yollan az ya da çok yaygırüaşmıştır 4 . Uraversıtelerde dkademık yukselebüme nın bırınu kobulu aıaştırma ve yayın ydpmaktu Büımsel nıtelıgı en çok değer vermesı gereken unıverbitelerde uzun suredır akademık yukselt melerde nıtelrkten çok nıcelığe ya da telefonlarla yapılan eş dost ricalanna decjer venlmibtır Boyle bıı duzen aşırmacüıgı desttklemış yaygın laştırmıştır Oınegın bugune dek ımıversıtelerde 6 . Yazar haklarını koruyan yasaların ve uyyuldmalann yetersız kaldiĞfi bır duzende aşırmacılık ıster ıstemez desttk goımuş olmak tadır Aşınndcılık yolu ÜP elde edılerı kolay kazançlar kovuşturulamazsa vo aşırmacılık kanıtldndığındd bıle aşırmacıya karşı guçlu bıı yaptınm bulunmazsa hatta akademık yuksel mesıııe de bır engel olarak goıulın&zst aşır macılıkla çıkar sağlama yolunun yaygınlaşmabi onenunez Sonuç olarak aşırmacılık ulkemızde kokuşmuşluŞun, yolsuzluğun en onemli belirtilerindendir Bunu onlemek kolay bır ib degıldıı ve bunun ıçın ulkemızdekı butun büımsel kııruhışlarırı bılmçh çaba gostermelerı sorum luluk üm ıları gerekmektedır Turkiye Bılimler Akademisi bu konuda çalışmalara bdşlamı^ ol makla bırlıkte bu kurumun yapabüecegı ancak genel ılkeluı saptamak bu ılkelerı ydymak büınçlenmeyı artırmak olabılır Heı bır bılım ya da sanat kuruluşunda aşırmacüıga karşı büınçlı bır savaşım ancak kurumların kendı çabaları ıle olabüecektır Prof Dr M Orhan Ozturk büecegımız bu etık dışı duzenın hasta tarafından yakın çevresınde helame bıı muayene parası kadar para verdıgı dedıkodusunu yapmasıdıı Hekımın hastaneden az para alması hastaneden artakalan zamdiıuu değeılendırme<;ı gıbı kendısını haklı gosterecek nedenler sıralanabüır Sonunda olurnsuz puan hekım etıgvne yakışmayan davranışa farura edılmektedır Ulkemızde hekım sayısının yetersız oldugu yülardan kalan yarım gun uygulaması gunumuzde geçerlığvnı kaybetmıştır Çozum lesmı hastanelerde çalışan hekıme uluslararası standartlarda (mumkun degıhe ulus standaıtiında) hekıme yakışarak bu ucıet politikasını hemen yuıuıluge koymak ve tamgun yasabinı ışleteıek hekıme resmı hastane veya muıyenehane seçenegmden bırını seçtırmektır Son yıllarda çaıpıcı de rerede bozuk olan resmı sağlık sıstemının doc/urdugu sonuçla ozel hastanele ıuı hemen her buyuk yerleşım merkezınde artması o?el sektoru teıcıh ede cek hekımlerın dışanda aç kalma korkusunu oı tadan kdldırmıştır Bıze gore bu oeçımı yapmayı teşvık etmek ve uygulamak karışık burokratık ve biyası ış lemler nedenıyle saglık bakanhgmdan çok bız hekrmlere duşmektedır Burada bır konuyu dalıa belııtmeden geçemeyecegım Rebinı hastane lerden bırmde maaşla gorev yapan hekıme muayenehane açmak (yarım gun yasasıyla) yasalara uygun kabul edümckte bunun yanmda bır ozel hastdnede çalışan hekıme bır başka yerde ozel muayeneharıe açma ya da ıkı muayene hanede çalışma ıznı suıstımallen onlemek bahanesıyle verümemektedır Ben Saglık Bakanlıgının bu uygulamasına (bu bahaneye) ancak acüdı acıklı gule nm Konunun acüen çozume kdvuşturulmasında bakanlık kadar 1 urk Tabıple rı Bırlıgı nm ve bız hekımlerın bıreysel sorumlulugumuzun bulundugunu go 7ardı edemeyız Dr Ali Haydar Yedek Ozel Şüe Polıklırugı Tıp Kurumu kuruldu Dr. Mehmet Altınok, Kurucu Başkanlıgı yaptığı Tıp Kurumu ıle ügüı kaınuoyuna şu açüdamayı yaptı Tıp Kurumu hekomlığın ve tıp uygulamdlarının kaşı ve kamu yaranna korunup ge bştırümesı amacıyla kurulmuştur Bu alanda etkınlık gosteren kurum ve kuruluşlarla ışbırlıgı yaparak sağhk pohtıkalan oluşturulmasını sağlayarak bu polıtıkaların ulkemız yaıaıma uygulanması ıçın büıınsellık temelınde etkınlıklerde bulunacaktır Tıp menaupları arasında deonto lojı ve dayaraşmayı guçlendormek sağlık hızmetlerımızde yaşanan sorunlara akücı çozumler uretmek tıbbı teknolojı ve ılaç endustrısındekı uygulamalar ve polıükalar konusunda goruş oluşturup aavunarak ulusal çıkarlarımızrn savunusunu yapmaya çalışacaktır Kuruluşunu bır ay kadar once tamamlayan Tıp Kurumu Nusret Fiçek ten Nevzat Eren e kadar halk sağb gı onderlerımızın temsü ettığı çızgıde Cumhurıyetımızın temel değerlenne ulusal butunluğe saygılı olan ve bu temel ılkelerı sağhk alanında gelıstırerek ulusal çıkarlanmızı sağlık alanında savunrndyı unutmayacak ve unutturmayacaktır /67/12