Katalog

Gönülden Bilime Ahmet Inam Tereyağlı Mevlânâ Ankara'da Necatibey Caddesinde, telaşla Türk Felsefe Derneği'ne doğru yürürken, gözüm, önünden geçtiğim bir kebapçının vitrinine takıldı: "Tereyağlı Mevlânâ: 1.750." Dondum kaldım. Cüleyim mi ağlayayım mı bilemedim. Neydi tereyağlı olan? Karşısında, bır sayı olduğuna, kebabçı vitrininden okunduğuna göre, bir kebap çeşidi olsa gerekti. Mevlânâ'yı demek ancak bu biçimde anabiliyorduk. "Domates Soslu Einstein, Bol Biberli Ibni Sinâ, Az Şekerli Nietzsche, Tavada Newton, Sarmısaklı Descartes..." Kültürbize yemekten geçer. Manevi kültürden söz ediyorum: Bilimden, sanattan, inanç düzenlerinden. Ibni Arabî dolması, Yunus tatlısı yediğinizde, tasavvufun derin anlamlannı özümseyebileceğinizi düşünüyor musunuz? Yemeklere verilen adların, bilim, sanat ve kültürel derinliklerle ilişkiye geçebilmeye katkısı olabilir mi, yoksa, bir yozlasma belirtisi midir? Gırtlağa, mideye indirgenmiş bir tinsellik (manevıyat), tuketilmiş bir yaşam değil midir? Şiire, matematiğe, gözleme, keşif ve icatlara gırtlak ve mide açısından nasıl yaklaşılabilir? Soru: Mevlânâ tereyağlı mıdır? Değilse nelidir? Elbette böyle bir soruya isyan ediyor insan: "Einstein kaşarsız yenmez" diye çığlık atası geliyor. Neden ama neden düsunmek yerine zıkkımlanmayı marifet bilen bir kültür haline geldik? "Ekonomik kriz" mi bozdu bizi, yoksa, ekonomiyi, kriziyle birlikte, biz mi bozuyoruz? Okuyunca, yine bir yokülke (ütopya) geldi aklıma: Tarihteki değerli bılım, sanat ve kullur adamlarının adlarının yemek adları, dans adları, oyun adları, eğlence adları olduğu bu ülkede, yaratıa, araştırıa kultur o denli gelişmişti ki, insanların tüm yaşamlan, yüksek değerler yaratmıs insanların duşunceleri, savları, görüşleri içinde geçiyordu. Duşünme, duygulara, bedene inmiş, yemeklerle birleşmişti. Insanlar kültürel geçmişi içlerine sindirmişler, onu yaşamlarının her anında yasıyorlardı. Yemekleri özumsemekle, duşunceleri özümsüyorlardı. Orneğin, Mevlânâ, o denli derinden doyulup, düşunulüyordu ki, yemenin, içmenin, gezmenın, eğlenmenin doğal bir parçası oluyordu. "Tereyağlı Mevlânâ", Mevlânâ ruhunu, hücrelerinde duymuş insanlar için, salt bir yemek çeşidi değil, derin bir yaşam biçiminin, yemek adlarıyla simgeleşen, düsünceyle, bedenin uyumunu sağlayan, fiziksel olmanın ötesinde manevi bir gıda idi. Oysa, yaşadığım ulkede, çoğunlukla ne fiziksel ne de tinsel beslenmeyi biliyorlardı. "Zıkkımlanmak", "tıkınmak", "mideye indirmek"',yemek yeme sanılıyordu. Çeşitten yoksun, besleyiciliği kuşkulu, "açlığı bastırmaya", "nefsi köreltmeye" yarayan yiyecekler, elimizin altında (elbette paramız varsal), midemize yuvarlanacak, kaba karın doyurma malzemeleri olarak biliniyordu. Yemek yeme, bir zevk, bir muhabbet, gönlun, duygunun, duşuncenin de doyurulacağı bir etkinlik olarak gorülmüyordu. Yemek yeme bilinemeyince, düşunme, duygulanma, kendi iç dunyanı anlatabılme, dünyayı ve içimizdeki âlemleri ortaya koyabilme gücumüz gelişemez. Tersi de doğru.Düşünemeyen, doğaya, ınsana olan duyarlılığmı yitirmiş insan tıkınır sadece. Tıkındığı için yaratıa düşünceler geliştiremez. Geliştiremedikçe tıkınır. Mevlânâ'ya sahip çıkmışız, Türkçe yazmadığı halde. Şimdilerde özellikle Amerika'da çok okunuyor. Ne anlıyor Batılı ondan? Biz ne anlıyoruz? "Kim olursan ol gel" diyormus. "Bu engin hoşgörüsüyle, ne buyuk adammış!" Ya Yunus, guzelim Turkçenin pınarından akan, insan sevgisi aşılıyormuş. Işte, Mevlânâ ve Yunus çoğumuz gozunde bu kadar. Turistik bir eda ile sunuyoruz ikisini de: Şiş kebap, rakı, lokum gibi. Yeni yeni kebaplarla dışsatımını hızlandırabiliriz bu iki buyük insanın. "Kebap adı olmasının ne sakıncası var?" diyebilırsiniz. "Belki yerken, Mevlânâ'yı merak eder de, gidip hakkında bilgi toplar." Böyle bir karşı çıkışı anlayabilirim; giderek bu yöntemi okullarda kullanabilir; şekerlere, pastalara, çikolatalara, biskuvelere çocukların öğrenmelerini istediğimiz büyük insanların adlarını koyabilıriz. Tehlike, onlara yanlış çağrışım yaptırmasında yatıyor. Pascal üçgenini okuyor matematik derslerinde, Pascal çorbasını beğenmediğı için, üçgenle ilişkisi olumsuz etkilenebilir. Duşumde Mevlânâ soruyordu bana, sitemle: "Beni yaşatmak için ne yapıyorsunuz ülkenizde?" Utanarak yanıtlıyordum: "Tereyağlı kebap". L 767/2 Cep telefonu ile yön bulmak Cep telefonlorı artık bulunduğumuz yeri kesin olarak belirleyebilecek. Yeni teknik, kurtarma ekiplerine büyük kolaylıklar getiriyor. ıı dcıl yaıdun çağıısma kaza yerırun bılmmemesı nedenıylp gpç kdlan kurtarma ekıbı, Amerıkd'da yem bıı uyquldinaya onayak oldu Cep telefonu uretıcılerı bundan boyle telefonlannı en az lOOm'ye kadar konumlanabüecek bıçımde uıetmek zorundalar ' E911" olarak ısımlendırılpn sıstprn halen kullanümakta olan cep B Bir dağcınm hellkopterle kurtanl ması, konumlama adaptörlü cep .telefonu: Acll yardım hlııtıetleri kolaylafacak Group, Batı Avrupadakı LBS pazarındarı 2005 yılına kadar yılda 180 mıyar marklık bır kazanç sağlanmasını beklıyor Dığer pıyasa araşürma sonuçlan da bırçok cep kullanıcısının yeni hizmet için ayda 20 mark ek ucret odemeye hazır olduğunu gosterdı ı ,: Asbnda yenı UMTS bağlantüarı oncelıkle kesin konumlamayı hızlandıracaktı Fakat LBS hızmetlerı dolambaçh yoldan Wap olarak bılenen eskı bu cep Internet sıstemıne gııdı Wap portah 'Jamba1" orneğın, yakın bolgelerdekı eğlence yerlerım ceplere ulaştırıyor Dl veya Genıon gıbı net fırmaları da muşteı üerıne Wap aracılıgıyld en yalandakı bankamatık veya restoranların yerlerım bıldırıyoı lar Fakat restoran ya da alışveıişmerkezıne ulaşmak ısteyenler dakıka larca menuden menuye dolaş mak zorundalaı Bu ışlemler yerine bır kent rehberıne bak mak bıle daha az zaman alıyor Genıon fııması kullanıcılara ' Hand Fınder" sıstemı sunuyor Cep telefonunu yıtırenler ozel Cep kullanıası: Tek tufla bıı web sayfa en yakın otele ulaşmak sından aygıtın telefonlarına da t;kJfmıi<yL ba.,,uu.uı uagun kullanılmakta yeıını lOOrnlıkbu hata payıyla oğıenebılıyorlar Pfiffigeı olan cep telefonları henuz kesin olarak konumlanamıyor fıımasının bellı hedef kıtleye sundugu 'Phonetracker" Baz ıstasyonldrınırı yoğun olduğu kentlerdp hata payı yakadaptoru bıraz daha yararlı laşık 500m arazıdeyse 15krn'yı buluyoı Çocukların cep telefonlarına üave edılen kuçuk Arrıerıka'da yılda 150 mılyona kadar ulaşan arıl yaradaptor otorridtık ulaidk ana bdbalara SMS ile okul yolunu dım çağrılarınm uçte bırı cep telefonlarıyla yapıhyoı Alp değıştıren çocukları hakkında bılgı verıyor Daım leıe tıı manan dağcılar ve dığer sporculann yarısı da ceplerChrysleı Seıvısı taıaundıin veıılen "Cıty Companıon ' le yardım ıstıyor Bavyera Alplerındekı veı ıcı sayısı bu ne hızmeti en kullanıslısı Konumlanmış cep kullanıcılaıı Wap denle onemlı olçude artırıldı Her yü dağlarda yaralanan aracılığıyla en yakındakı otel ve alışverış yerlerını hatta 10 000 kışı yenı cep telefonlanyla çok daha kolay kurtan trafık akısını da oğrenebıhyorlar Bu sunumlar henuz beklabılecek Yenı konumlama sıstemı her şeyden once urelenıldığı kadar çok muştcrı ıçın cazıp değil tıcılere onemlı bır pazar sağlaydcak Sonuçta kesin yer (nod,Sp ,35/2001) belırlerne sıstemı buyuk kent rangıhnda da kolaylık Neredeylm? Cep telefonunda yeni konumlama yöntemleri laı saglıyoı Nprede olursak olalım tek tuşla en ya Cep telefonu kapsama alanındaki baz istasyonuna kındala restoran, otel ya da S O uzaklıktadır (kentlerde) Om bır aliüvenş yeıme ulaşa bılme duşuncesı bırçok inKullanılablilr ilitem: i san ıçın çekıcı gelebılır Enhanced Cell ID Almanya'dakı uretıcıHer cep telefonu lerın UMTS lısanslan ıçın yakınındaki diğer odedıklerı 100 mılyar kapsama alanındaProje halindeki slstenr. ? ki sinyalleri ölçümarklık masraun telâfı edü Trlangulatlon , .\ yor ve bu veıileri mesmo fırsat tanıyacak olan Komşu kapsama alanlan özel konumlaş merkeze gönderima sinyalleri gönderiyor ve »inyallerin ' LocatıonBased Servısle yor. Böylece cep tene kadar sürede cep telefonuna ulaştığııı" (LBS) şımdıden kutlan g lefonu 200m'ye kanı hesaplıyorlar. Merkez işlemciler bu Bdar keıin olarak maya bdşlandı Pıyasa aıas verilere göre sadece SOm'lik hata payıykonumlanabiliyor. tuma cnstıtusu Strategis la cebin yerini belirleyebiliyorlar.