Katalog

yaşar. Dolayısıyla biz insanlar da kalorileri sayarak 120 yaşına kadar yaşabiliriz. Doğru değıl Ancak bunu kdnıtlamak çok zoı Bu gorıışuu altında şu yatıyor Az yemek az mıktaıda seı best ladıkal anlamınd gelmektedır Ancak bunun boyle olmadıgı büınıyoı Orneğın atletler çok hızlı bıı şekılde kalorı yaktıklaıı halde daha erken yaşlandıklaruu kımt>L' soyleyemez Zayıf ınsanlann şışkolardan daha uzun yaşa dığı bır gerçek ancak bunun nedenı 7dyıflaıın daha faz la <?por yapmaldn ve fızıksel olaıak daha sağlıkh olrnala rıdıı Pokı bu taktık hayvanlarda nıçın ışe yaıamaktadır 0 Olası nedenlenrıden bnı şu oabılıı Laboıatuvar sıçaıüarının bır turundc ılerı yaşlarda olduıucu bır kanser turu ne yakalanma rıskı yuksektıı Daha az yemek vererek hayvanlann kanseıe yakalanma ı ıskı azdltılnıış olabıhr Faıe qıbı kuçuk memelıler yıyecegm lasıtlı oldugu donemleıde kış uykusuna yatmaya benzer şetalde ener jı harcamayacdklan bıı duruma gırerler Bu da farelenn daha uzun yaşamalaruıa yol açar Oysa msan gıbı buyuk kıtleye sahıp memelıleıın metabolızmala ııııı yavaşlatmak gıbı bır şansları yoktur Dığer bır olasüık da ırıSdiılann dahd uzun yaşa maları ıçın kalorı kısıtla masmı en alt duzeyde tutulmasıdn Açlık sevıyesınde yaşayan ınsanlarda yalnızca beıbest radıkaller azdlmaz vucut kımyd larında dramatık deö;ışık hkler meydana gelır Bu degışıklık sayesınde vu Kent merkezleri paralı olsun! D Yaşlanmayı azalttığı ve ömrü uzattığı söylenen Internette satılan ilaçlann bazan ters etkileri de olobiliyor. ı unyanın bellı başlı mprkpzlprınde her gun mılyonlarca oraba yaydıkları zehıılı yazlaıla ınsanlaıı boguyor Işm garıbı, çok sayıda ınsanın ne arabası var ne de aıaba kullanıyoı Ancak araba yıne de oylesıne baştan çıkancı bır şey kı gunumuzde çpvre açısından en buyuk tphlıkeleıden bırı sayı lıyor Bunun boyle surup gıdemeyecegını duşunpnlerdpn buı de London Unıversıty College tıafık uzmanlannddn Phil Goodwin Goodwın kent merkezlerınde araba kullananlarddn bellı bır uc ret almarak Bııtanya nın batı dunyasma oınek oluştuımasmı ıstı yor Soru: Çok kişi trafik sıkışıkhğının giderilmesi için basit bir çözütnün daha çok yol yapmak olduğunu öne sürüyor. Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz? Yanıt: Bnianyada hukumpt yern yollaı yapüması ve mev cut yolların genışletılmesıne daha genış bır butçe ayn mayı tasarlıyor Ne var kı hukumetın kendı tahmınlerı boylesı bır gırışımm kent ıçındpkı yol afifi uzerındekı etkısmın ancak on yıl sonra ortaya çıkacagmı ve bunun ydlnızca yolr uluk suresını her yü mıl ba şrna sanıyenın dortte bırı kadar kısdltmaktan oteye geçmeyeceö,ını ortaya koyuyor Soru: Yeni yollaı yapmak trafik sıkışıkhğını gideremeyeceğine göze, sizce ne yapılmah? Yanıt: IJlaşımdd belııleyıcı olan hız akışı egrısıdır Bu yolda trafik ne denlı yogunsa akışm da o denlı ağır oldugunu gos terıı Bunu engelleınenın uç yolu var Bir, artan trafıkle başa çık mak ıçın daha çok yol yapılınasıdıı Bu yontern yaıım yuzyılı aşkın bır suredır denenıyor tkinci bır yontem yol ların daha verımlı bır bıçımde duzenlenmesıdır Trafik ışaıetleı ının tek yonlu yoların vb en ıyı bıçımde duzenlenrnesıyle trafik akışı buaz daha hızlandırüabılır Ancak bu yontemde sorun, kapa sıteyı zorlayan bır duzenle karşı karşıya kalınmasıdn Bu da sonunda tam bır karmaşaya donuşur Soru: Ya üçüncü yontem? Sürücülerden belli bir ücret alınması mı? Yanıt: Trafik yogunlugunu denetleyerek kı mı şeylen alışkanlık hahne getırmenız gerekır Son on yıl ıçınde gerçekleştırılpn en alalcı gelış me bu Trafik sıkışıklıgının yalnızca paıalı yollarla ya da yalnızca kamu taşımacüıgının gelıştırüme sıyle gıdenlebılecegı goruşu yanlış Burada heı şeyı mahveden yalnızca sozcugu Bu bır ırmağın tam ortasına baıaj yapmak qıbı bıı şey Soru: öyleyse, hem havuca hem köteğe gerek var? Yanıt: Havuçlar oylaıı toplayıp kendı başldrına bır şey yapamazlar Çonidklar ıse yetprınce cıddı ısenız çalışırlar ama sıyasal yaşamlan bu çalışmanın sempıpsmı alabüeccgınız dpnlı uzun degıldır Soru: "Sürdükçe öde" yöntemi Singapur ve Oslo'da başarılı bir biçimde uygulandı. tngilizleri arabalarını evde bırakmaya nasıl ikna edeceksiniz? Yanıt: Paralı yol uygulamasında arnaç fıyatların trafik sıkışıklığı ve kulenmenın malıyetı de dahü gerçek ulaşım harcaınalannı yansıttıgını gozleı onune sermektı Boylece sıstem çok daha etküı olacak ve hukumetın bundan sagladıgı gelır nereye harcamrsa harcdnsın herkesın yararına olacaktı Ancak sıstem sı yasalbu felakete donuştu Çunkusonnçta bundan zarar gorduklerı gerekçesıyle sısteme karşı çıkan aralannda çok sayıda su rucunun de oldugu, orta boyutta bır kıtlenın yanı sıra hukumetın sagladıgı gelırı harcamasından dolaylı ve gızlı olaıak çıkarlar saglayan çok buyuk bıı tatle oluştu Bunun uzerıne ben gelırlerın araba kullanımını teşvık etme yonunde hdicanmasını bunun pa ralı yollaıa veıüen dpstegı artıidcagını onp surdum korkacagından yalnızra bırkaçı bunu surdurebılecektı Bu da o kentlerm ne denlı ıyı çalıştıklannı gostetecek ve halkın daha çok destegını kazanacaktı Kımı yerlerm yayalara ayrümasında da aynı şey yaşandı Bence bu uygulama son 25 yüın en başarılı uygu laması oldu Tum kentler araba yasağının kent merkezme zarar venp karmaşa yaratacağından kaygı duyuyordu Oysa bu uy gulamanın tıkır tıkır yuruduğu hepımızce büınıyor Paralı yol uy gulamasındd da bana kalusa aynı şey yaşanacak Soru: Böylesi bir uygulama sizce Londıa'yı nasıl etkileyecek? Yanıt: Şımdılık bu tartışma yalnızca kentın sınırlı bır bolumunu kapsıyoı ve ınsanları urkutmeyecek bır ucret uygulanması duşunuluyor Ucret duşuk olunca, uygulamanın etkısı de hıç kuşhısuz duşuk olur Anrak onemlı olan bunun nasıl bır surecı başlatacagı ınsanldiı nasıl yonlendırecegı Uygulamanın gerçekten ışe yaradığını yukseltılen fıyatlarla trafıgın kentın can alıcı bellı alanlannda rahatladıgını ve otobuslere oncelık tanınan ulaşım aglannm genışledıgını duşleyebüırsınız Onemlı olan bunldiın bır araya getınlıp Londra'nm dışma da taşınması Demııyollanna yonelık yatırım pıogıamlarıyla bırlıkte kusursuz bu ulaşım agı nın oluşturulmdsı ışten degü Soru: Stratejinizin ikinci ayağı, yani kamu taşımacılığının geliştirilmesi konusunda neler yapmayı düşünüyorsunuz? Her gün işe gidip gelen insanlar epey bir özveride bulunmak zorunda kalacaklar. Yanıt: Evet Burada asü eleştın konusu uygulamanın gu ven yaratmaması Daha duşuk bır ortalama hız uygulaması çok daha ınandırıcı olabılır Yanm yuzyüdır bır hız ayarlaması yapüdıgını hıç sanmıyorum Mevcut sıstem araba kullanımının yararına oldu Bu da, trafigın gerektıgınden çok daha yogunlaştıgı anlamma gelıyor Dengelerı kamu taşımacılıgı bısıklet ve yuruyuşu yureklendırme yonunde degıştırmenm zamara aruk geldı cut tum 7araılı unsurlara karşı dırenç gelıştırır Ancak bılım addinlaıı bu konuda bıhmsel bır çahşma yapmadıkla n ıçın bır şey soylpyemıyorlaı Büyüme hormonu takviyesi yaşlanmayı yavaşlatır, vücudu genç tutaz. insanlar yaşlaııdıkça buyume hormonu gıbı onemlı hormorüann duzeyı duşer Bu baglamda hormonlaıuı takvıye edılrrıesı durumunda yaşlanmamn engellenecegı duşunulebüır Ancak bu onlemtn ter=; tepmesı vo yaşamı fasaltması olasılıgı da vardır lnsanlaıda buyume hormonu beynrn alt tarafmda bezelye buyuklugunde hıpofız bezı denılen oıqan taıa findan salgılanır Aynı zamanda bakterı ıçınde de uıetıle büır ve vucuda enjekte edüebılır Bu hormonu yeteılı mıktarda uıetmeyen çocukların todavısı ıçın yıllaıdıı bu yontem uygulanıyor 1990 yılında büırn adamlan aynı üa cı yaşlılara enjekte ettıler ve yaşlıların daha enrjık daha neşelı olduklaıı gozlendı Bunun uzerıne pek çok üaç şırketı bu honnonu UIP tırken, bınlerce Amerıkalının ılacı kullanmak ıçın sıraya gırdıgı goruldu Ancak bılım adamlan bu üacm yaşlı vucutları nasıl gençleştırdıgı yolunda somut bır şey soyleye mıyor 1990 çalışması bu konuda yapümış kuçuk olçeklı pılot bır araştırrna Bu arada doktorlar bu hormonun enjekte edılmesı duıumunda ortaya çıkacak yan etkıleı ko unusunda cıddı uyarüarda bulunuyor Ornegın kas çalış ması yapan atletlerm kaslarını daha da gelışürmek ıçm takvıye yapmaları son derece hı/la gelışen bır kanser tu rune yakalanma rıskını arürıyor Bu arada ba?ı büım adamlan buyume hormonu takvıyesının yaşarnı uzatmak yerıne kısalttığını ılerı suruyor Ornegın bu hormonun yetersız oldugu tasa boylula rm uzun boylulardan daha uzun yaşaması buna en guzel kaıut Ayrıca bu hormonu yetersız duzeyde salgüayan farelenn yuzde 50 daha uzun yaşadıgı tespıt edümış NevvScıentıst 22 Eylul2001 Çevıren: Reyhan Oksay 6) Kent içi trafik sıkışıklığına bütün dünyada çareler aranıyor... Işte Soru: Sizi böyle düşünmeye iten ne oldu? Yanıt: 1964 yılında bu konuda yapüan klasık bir Ingiliz bır araştırma ılgımı çekmıştı çunku üetı karşılıklı ders alınabılecek nıtelıkteydı Buna gore, uzmanın herkesın en yavaş ulaşım bıçımıyle (otobus) yolculuk etmesı durumunda hedefe ulaşmak, görüşü... en hızlı ulaşım bıçımının (araba) yeğlenmesme kıyasla çok daha kısa bır sureyı gerektırmekteydı Otobusler arabalardan çok daha fazla sayıda yolcu taşıyabıldıklennden, ınsanlan otobusle yolculuk etmeye teşvık ederek yollardakı aıaba sdyısını azaltıp trafik dkışmı hızlanduabılırdınız Boylet,me harıka bır goruşe ük kez tanık oluyordum Beklenmedık sonuçlaı hcı zaman ılgınçtırler Soru: Paralı yolun Londra dışında uygulanroası durumunda, bu uygulama merkezi hükümet tarafından mı, yoksa yerel kurullar tarafından mı uygulanacak? Yanıt: Yerel kuıullar taraftndan Oyle yapılmazsa hıçbıı sonuç alınmaz Paralı yol daha once de gundeme getırıldı Bu goIUŞ bır heves ortaya atüıyor ancak ıçuıe gıııldıkçe karşıt goruş leı çogalıyor ve konu askıya alınıyordu Ben bu konunun yerel yetkılıler taıafından ele alınmasını oneıdım Gelır saglayacakları duşuncesıyle ışe doıt kolla sanlabüır ve bu parayı yerel ulaşım hızmptleııne harcayabılırlerdı Yerel yetkılılerın çogunun gozu Soru: O halde ulaşım modelimiz tümden mi yanlış? Yanıt: Evet Daha eskı ulaşım modellerınde temel goıuş lerden bırı soz gelımı trafığm toplam yogunlugunun sabıt oldugu ıdı Yenı bır yol yapıldıgında olsa olsa surucunun ızledıgı guzergâhm degışecegıne ınanılırdı Soru: Yapılan kestirimlerde yeni yolların trafik yogunlugu yaratmayacağına inanıldığını mı söylemek istiyorsunuz? Yanıt: Evet Ayrıca bır yol kapatüdıgmda ya da yalnızca yayalara açıldıgında, trafıkle herhangı bır azalma olmayacag sanılıyordu Artık her ıkısının dc yanlış oldugunu bılıyoı uz Soru: 21. yüzyılda yeni ve daha farklı modellere m. gereksinim var? Yanıt: Kesınlıkle Cunumuzde uygulanan yontemleı ın sanlann davidnışlaıını nasıl değıştırebıleceğınız etkılerın n( kdddrlık bır sure sonra ortaya çıktıgı ya da ne tuı onlemler alın ması gerektıgı gıbı en can alıcı konulaıa ışık rutmuyor Bu model lerı bılımsel temellere dayanarak uretenlerın buyuk bır ço<5un lugu artık bakışımsız üışküere kaımaşa ve lıneeı olmayan RIF temlere alıştılaı Ekonomık modellerde genleme de suıecın bı parçası olarak goz onundp tutulur Buyuzden 21 yuzyüın ılk yı larında ulaşım yontembılımının 20 yuzyılın son çeyregıne taşır ması hoş oluı Çeviri: Rita Urga Kaynak NevvScıentıst 9Hazıidn200 762/14