Katalog

*?*• Gezegenlerin iki ilginç durumu 770 Haziran arasında jüpiter ve Satürn aynı anda aynı yerde görülecek ve 30 Haziran'da Satürn Yer'in tam doğu noktasında olacak... ,\ ! Hasan H. Esenoğlu(*) Mayıs ıle 20 Haziran 2000 tanhlen arasında 38 gun boyunca Boga (Taurus) takım yıldızında kalan Guneş, gokyuzunde gunluk yaklaşık 1 derecelık büınen harekeüyle ılerleyerek 21 Haziran ıle 20 Ttemmuz tarıhlerı arasında 30 gun boyunca Gemını (Ikızler) takım yıldızında yer alacak Guneş 2000 yılı ıçınde Yer'e 147 mıtyon km ıle en yakm konumuna 3 Şubat'ta ulaşmışü ve 152 mılyon km ıle de en uzak konumuna 4 Ttemmuzda gelecek 1 21 ve 30 Hazıran da Guneş sırasıyla yaklaşık 05 34, 05 32 ve 05 35'de doguyor ve 20 30 20 40 ve 20 40'ta baüyor Buna göre Guneş sabahlan ay boyunca hep aynı saatte doğarken akşamlan bıraz geç baüyor (toplam 10 dabka) Dolayısıyla 21 Hazıran'a kadar gunduzlenn uzaması sadece 2 dakıka kadaıdır Guneş 21 Haziran saat 05 te Yaz Gündonümü nde oldugundan gunler artık kısalmaya baş layacak ve 21 'ınden sonra 30 Haziran a kadar gunduzlenn bu kısalması 3 dakıka kadar olacak Buna gore 21 Haziran yılın en uzun gunu olacağı soylenebılır H Ay Haziran ayı boyunca Ay'ın evreleri aşagıdakı rea m d e gostenlmışür Aynca Ay'ın yenı Ay' ve ' dolunay evrelerıne tam ulaşma saatlen de belırülrnışür Resımden Ay m yaklaşık 1519 Haziran tarıhlerı arasında 5 gun sureyle dolunay ve dolunaya yakın evrelerde kaldıgı gorulmektedır Guneş'ın 29 8 kadır parlaklıgı ıle gunu aydınlatmasına benzer şekılde Dolunay da kuçumsenmeyecek 12 7 ka dır parlaklıgı ıle tum gece boyunca Yer'ı aydınlatmaktadır Ay ın evrelere karşılık gelen uzaküklan ıle doguşba üş zamanlan şoyle 2 Haziran da yeni Ay evresınde olacak ve gorulemeyecek 3 Haziran da Ay Yer e 359 268 km ıle en yakm noktasında ve çok ınce Hilal evresınde 9 Haziran'da ilk dördfin evresınde (13 06'da doguyor ve 02 10'da baüyor gece yansma kadar gorulur) 17 Hazı ran'da dolnnay evresınde (19 15'de doguyor ve 05 14'te baüyor tum gece gorulur), 18 Haziran'da Ay Yer e 406 032 km ıle en uzak noktasında ve dolunay f if kln ay evresınde, 25 Haziran'da son dördttn evresınde (01 20'de dogar ve 13 25'de batar gece yansından ıübaren gorulur) olacakür randa Neptun Ayın 1 3 derece Kuzeyınde, 21 Haziran da Uranus Ay ın 1 6 derece Kuzey'ınde yer alacak Uranus ve Neptun'un doguşbaüş saatlen sırasıyla şoyle 1 Haziran'da 00 51(11 06) 00 05(09 55) ve 30 Haziran'da 22 55(09 09) 22 09(07 58) Buna gore her ıkı gezegen ay boyunca Guneş ten uzaklaşügı halde gorulme surelen aynı kalmaktadır Msrkfir sadece ufka yakın olarak ya Guneş dogmadan once Dogu'da ya da Guneş batüktan sonra Baü'da gorulebılır Merkur akşamlan Guneş batüktan hemen sonra Baü taraünda Ikızler takım yıldızında ufuktan yuksekkgı yaklaşık 15 derece kadar yuksekte gorulecekür Guneş batüktan hemen sonra gorulebılmesı dıkkate alındıgında aym başlannda gezegen ufuktan 16 dereceye kadar yukselebüırken ay sonuna doğru 2 dereceye kadar alçalmakta dır Haziran ayının son gunlen ufuktan sadece 2 derece kadar yuksekte olacagından akşamlan gorulmesı hemen hemen ımkânsız Ay boyunca parlaklıgı 0 1 ıle +3 9 kadır arasında degışerek (yaklaşık 3 7 kadır) parlaklıgı gıderek çok buyuk mıktarda azalacakür 4 Haziran da Merkur Ay'ın 4 derece Kuzey'ınde bulunacak 1 ve 30 Haziran da Merkur'un doguşbaüş saatlen sırasıyla şoyledır (06 55)22 21 ve (06 36)20 55 Buna gore gezegen ay boyunca Guneş'e yaklaşügından gorulme suresı yaklaşık 1 5 saat kadar azalacakür zege nın gorulme suresı yaklaşık 1 saat 44 dakıka kadar artmaktadır Haziran aymda akşam gece ve sabaha dogru gorulebüecek gezegenler çızelgede ozetlenmışür Çızelgeden Mart, Nısan ve Mayıs aylannda oldugu gıbı Haziran aymda da gecelen çıplak gozle gorulemeyen Uranus ve Neptun dışında gokyuzu gezegensız olacagı anlaşılmaktadır Gezegenler nerede? ^ ? Durbun veya teleskopu olan okuyucular Haziran ayı boyunca Uranttı u (parlaklıgı +5 7 kadır) ve Neptün u (parlaklıgı +7 9 kadır) Guneydoguda gece yansından ıübaren sabah Guneş doguncaya kadar yaklaşık 3 saat boyunca gorebıhrler Her üa gezegen yıl boyunca Oglak (Capncornus) takım yıldızında kalıyor Uranus ve Neptun ufuktan yaklaşık 30 derece kadar yuksekte olacak 20 Hazı T» 1] "öıj"" 11 Venüı Guneş e en yakm konumuna geldıgı yılın 130 Haziran arasında Jupıter Satum ıle bırlıkte sabaşlangıcı üe Hazıran'm ılk gunlen arasında sabahlan gökbah Guneş dogmadan hemen once ufka yakm olarak aynı yuzunun en parlak cısmıdır Ancak, Haziran aymda ve 18 Ttemmuz a kadar gezegen Guneş'e çok yaOiea kın oldugu gozlenemeyeceknr l)Uranüs(l30Ha2iıan) 1) Merkur (1 27 Haaran) 1) Uranus (1 30Haaran) Man, Guneş'e gıtükçe yaklaşügın2) Neptun (130 Haziran) 2)*Mar3 (M0 Hazının) 2) Neptün (1 30 Haziran) dan yaklaşık 110 Haziran arasında Boga 3) Jupıter (1 30 Hazıran) 4) Satürn (1 30 Haziran) takım yıldızında Guneş batüktan hemen sonra akşamlan Baüda +1 6 kadır degışyerde p o g u d a ufuktan yaklaşık 9 derece yuksekükte Bomeyen parlaklıgı ıle ufuktan gıderek alçalacak olmasından ğa takım yıldızında) olacakur Gezegenler bırbırlennden dolayı yme de Mars'ı gormek zor olacak. Ayın dıger gunlesırasıyla 2 0 ve +0 2 kadır parlaklık farklanyla ayırt edılennde ıse gezegen gorulemeyecekür 1 ve 10 Haziran'da büır Marsın doguşbaüş saatlen sırasıyla şoyledır (06 06)Hazrran aymda ügmç olabılecek bır olaym da şu ol 21 12 ve (05 55) 21 05 Buna gore on gun boyunca gezedugu soylenebüır Gok cısımlennın doguşbaüş konumları genın gorulme suresı yaklaşık 13 dakıka azalmaktadır verüırken genel olarak Dogu tarafında" veya 'Baü tarafm Jttpiteı ay boyunca Boğa takım yüdızında Guneş da şeklmde belırülmektedır Oysa, 30 Haziran da Satürn dogmadan once sabah saatlerınde yaklaşık 1 5 saatlık bır Yer'in tam "Do$u noktau"ndan geçmektedır 30 Hazisure ıçm 2 kadır degışmeyen parlaklıgı ıle Dogu'da ufuk ran saat 05.33.39da Satuın Yer m tam Doğn noktaaında tan ortalama 17 derece yuksekte gorulecek Guneş dog(yanı azımut açısı tam 90 derece) olacak ve bu tanhde madan once gorulebılmesı dıkkate ahndığında, aym başla ufuktan yaklaşık 27 derece yukseklıkte bulunacakür Hazinnda gezegen ufuktan 9 dereceye kadar yukselebılrrken ran aymda bu durum dıger gezegenlerde gorulmeyecekür ay sonuna dogru 26 dereceye kadar yukselmektedır JupıGeçen aylarda Mars Jupıter ve Saüırn Yerm tam Baü noktater 1 ve 29 Haziran da Ay'ın 4 derece Kuzey'ınde yer alıyor smdan, Venus tam Dogu noktasından ve Merkur hem Baü 1 ve 30 Haziran'da Jupıter m doguşbaüş saatlen şoyledır hem Dogu noktalanndan geçmışlerdı 04 42 (18 57) ve 03 08)(17 35) Buna gore ay boyunca geHaziran ayının gok atlasmı ıçeren ve 15 Haziran akşazegenın gorulme suresı yaklaşık 1 5 saat kadar artmaktamı saat 22 00 ıübanyle gorulebılecek gezegenler (resımde dır kesıkh daıre ıle gostenlmış olan Guneş hatünın hemen yaSatflnı Jupıter'e yakm konumundan dolayı benzer kınma bakınız) ve takım yıldızlar şekılde venlmışür şekılde Satum de 130 Haziran arası Boga takım yıldızmda Duyuru Ege Unn/ersıtesı Fen Faultesı Astronomı ve U7ay Bılım Guneş dogmadan hemen once sabah saatlennde yaklaşık len Bolumu ve Ege Unıvetsıtesı Gökbılımlerı Araştırma ve Uygulama 1 5 saatlık bır sure ıçm +0 2 kadır degışmeyen parlaklıgı üe Merkea nce Ege Unıversıtesı Gozlemevı nın 35 kurulu$ yıldönumun Doguda ufuktan ortalama 17 derece yuksekte gorulecek de Amator Astronomlar Yazokulu nun dorduncusu bu sene 3 Temmuz 12 Agustos tanhlen arasında yapılacakür Son Ba^vuru Taıuu 9 Hazı Guneş dogmadan once gorulebılmesı dıkkate alındıgında ıan2000dır Bolumitel 0 232 388 40 00 (ıç hdt 2322 2332) Gozleme aym başlannda gezegen ufuktan 8 dereceye kadar yuksevı Tel 0 232 441 17 52 Fax 0 232 388 10 36 e maıl sevren@astro lebüırken ay sonuna dogru 27 dereceye kadar çıkmaktadır nomyscı ege edu tr 1 30 Haziran da Jupıter ın doguş baüş saatlen şoyledır (*) Astronom Dr Istanbul Unıv Fen Fak Astronomı 04 46 (18 51) ve 03 03 (17 14) Buna gore ay boyunca ge ve Uzay Bılımlen Bolumu (esenoglu@ıstanbul edu tr) Jüpiter ve Satürn aynı anda 690/2