Katalog

İstanbul'u dayanıklı yapmak için öneriler... İstanbul'daki konut türü, yapıların rehabilitasyonu sorunu ve kaynak yaratılması için bazı öneriler... kemızdekı deprem zararlanrun asgan duzeye ındınlmesı, yenı ınşa edüecek yapılar ıçın yukanda belırtılen mekanızmalann yururluge konulması ıle saglanabüecekür Bunun yaru sıra aynı amaca yonehk olarak, mevcut yapı stokumuzdala depreme karşı dayanıksız olan bınalanmızın da bır an once belırlı bır program dahümde, başta deprem sonrası ışlevlenra kesıntısız surdurmesı gerekenler olmak uzere rehabüıte edümesı zorunludur Mevcut yapı stogumuzun depreme karşı guçlendınlmesı programında ele ahnacak yapılar aşagıdakı şeküde uç ana grupta toplanabılır I 1. Kamu Bınalan (okullar, hastaneler, askeri tesısler vb, ) 2. Ozel Sektöre Att Ticari Bınalar (endustn ve sanayi tesıslen.atolyeler vb ) 3. Konut Turu Yapılar Depreme karşı guçlendırme çalışmalannda en onemlı sorun şuphesız finansman soranudur Yukanda behrtüen yapılardan kamuya aıt 1 gruptakılenn guçlendırme mahyeunın devlet tarafindan karşılanması gerekngı açıktır Esas ıtıbanyle gelınen noktada buyuk sorumlulugu bulunan devletın dığer üa gruptakı yapüann guçlendırme çalışmalarına da finansman saglaması gereklıdır Ancak 17 Agustos depremınden sonra bu konudakı devlet polıtıkasının vatandaşlann kendı başının çaresıne bakması şeklmde oldugu, yetkıb kamu gorevlüerının beyanlanndan ve uygulamaya konulan sıstemden açık olarak anlaşılmaktadır Durum bu çerçevede de gerlendırüdıgınde, ıkıncı gruba gıren tıcarı yapı sahıple n yapüannın guçlendırme malıyeünı Lşletmenın bır yatı rımı olarak duşunup, bunun ıçın belırlı bır finansman ayırmalan mumkundur Buna karşı uçuncu gruptakı konut turu yapüann çok buyuk bır çogunlugunda kat malıklennın kendı olanaklan üe toplam ınşaat bedehnın %30 u ıle %50 sı arasında değışebüen guçlendırme mahyetlennı karşüama olanagı bulunmamaktadır gıda venlmektedır BİTİBCİ Grup Betonarme Konut Yapüan 1975 yılından once ınşa edılmış yaşlan 25 50 yıl arasında degışen betonarme yapılardır Bu yapıların kat sayüan o gunku ımar koşullan duşunuldugunde çogunluklu 56 ıle sınıriı kalmaktadır Bu üp yapüann sahıp olduklan ozellıkler aşagıdakı şeküde sıralanabüır, • Ekonomık omurlennın yansını veya buyuk bır bolumunu tamamlamışlardır • Yaşlı olduklan ıçın bu üp bınalarda ışletme problemlerı artmış durumdadır (cephelerde bozulmalar, elektnk su tesısatlanndakı arızalar vb ) Bunlara baglı olarak ışletme masraflan da artmaktadır • Hazır beton kuUanümamış bu yapüann buyuk bır çogunlugunun beton kalıtesı oldukça duşuk olup, yıne bu yapüann buyuk bır bolumunde temel sevıyesı uzenndekı katta ozellıkle kolon donatüannda korozyon (paslanma) gorulmektedır • Bu üp eskı yapüann bazüannın taşıyıa sıstemlennde zaman ıçensınde olumsuz bazı degısüdıklenn yapüdıgı da gorulmektedır (Kolonkınş kaldırma, doşemelerde boşluk açüması vb ) • Eskı yonetmelıklere gore tasarlanmış, kat sayüan az olan bu gruptakı yapüarda tasanm deprem yuklen de çok duşuk oldugundan kolon ebatlan genelhkle ku çuk buna karşı duşey yukler ıçın tasarlanmış kınş boyut lan açüdüdara da baglı olarak kolon boyutlanndan bu yuk olmaktadır Bu durum deprem sırasında plasük şekü degışürmelenn kolonlarda yogunlaşmasına yol açarak yapının mekarazma durumuna gelme (toptan goçme) nskıru arürmaktadır • Istanbul'da sınıriı bazı bolgelerın dışında zemın yapısının kotu olmadıgı büınmektedır Yerel zemın koşullarının ıyı oldugu bolgelerde ınşa edümış kat sayısı az olan yapüann tıtreşım perıyoüan zemının titreşım penyotlanna yaklaşügından yapı zemın üışkısı bu üp yapı lan olumsuz etküeyerek deprem yuklennde (yapı agırlıgının belırlı bır yuzdesı cınsınden etkıyen yatay yukler) bu üışkıye bagk olarak arüşa sebep olmaktadır Yukanda belırülen olumsuzluklara sahıp, bu gruba gıren yapüarın yıküıp yenıden yapümasınm teşvüc edümesı çok onemlıdır Bunun suratle gerçekleşmesı ıse kat malıklenne hıçbır maddı kulfet geürümemesı halınde mumkundur Yerel zemın koşullannın uygun oldugu bu tip yapüarda mevcut ımar koşullan bır mıktar ıyüeşünlerek kat malıklen ve yapımcüar ıçın uygun koşullar oluştunüabüır Bu amaçla yapı oturum kat alanı ve emsal gıbı (TAKS, KAKS, E) katsayüarda makul ıyüeştırmeler yapüarak, yapının yenüenmesının onu açüabüır tstanbul'un bazı bolgelennde hâlıhazırda bu üp yapüar ıçın yıküdıktan sonra, mevcut alanı hemen hemen koruyarak, yukseklıgı serbest bırakan (H= serbest) bır ımar mevzuati vardır Ancak bu uygulamada toplam yapı alanı degışürümedıgı hatta bazı durumlarda daha da azaldıgı ıçın kat malüden bolgenın tercüı ozellüdenne gore mevcut daıre alanlannın mın %30 olmak uzere %50'sıne kadarını kaybedebümektedırler Bu sebeple şu an ıçın bu üp yapüann yenüenme hızı çok yavaşür Gereklı tum şartlann yenne geürümesı kaydıyla, İstanbul'daki yapıların rehabilitasyonu: Öneriler Yukarıda belırtüenlerın ışıgında konut turu yapüann rehabüıtasyon çalışmalarına katkısı zorunlu olan dev leün bu yukunu de azaltmaya yonelık olmak uzere ge reklı duzenlemelerın tam olarak yapüması kaydıyla degışık turdekı konut yapılan ıçın uygulanabüırhgı mumkun gorulen bazı çozum onenlen gruplandınlarak aşa boyle bır uygulamanın, bu durumdakı depreme dayanücsız bır çok bınanın devlete maddı yuk geürmeden suratie yeralenmesını gundeme geürmekle kalmayıp lokomoüf sektor olan ınşaat sektorunu harekeüendırerek, ekonomüc canlanmaya da sebep olacagı duşunulmektedır tkind Grup Betonarme Konut Yapüan 1975 1998 yülan arasında ınşa edümış kat sayüa n yogunluklu olarak 610 arasında degışen betonarme yapüar Bu üp yapüann sergüedıklerı olumlu ve olumsuz bazı ortak ozellüder aşagıdakı gıbı sıralanabüır • Bazüannda hazır beton kullanümakla bırhkte çogunda yıne beton elle dokulmuş olup, kalıtesının ıstenüen duzeyde olmadıgı gorulmektedır • Yıne bu yapıların azımsanmayacak belırlı bır bolumunde, ozellıkle temel ust sevı ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ r ^ ^ ^ ^ , yesındekı bodrum kat ^ ^ ^ ^ ^ ^ K ^ ^ ^ ^ B fl[ kolon donatüannda bellı olçude korozyon ^ ^ ^ H ^ H ^^ üe karşüaşümaktadır ^^^^^HH^^F BP • Bu yapüann yı ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ » ^ * ne saglam zemınde olmalan şartiyla katsayılan artükça ütreşım perıyoüan da artarak zemın perıyotlanndan uzaklaşmakta deprem sırasında uzerlenne etkıyen yatay yukler de bu üışkıye baglı olarak azalmakta• Bu gruba gıren yapüarda kat sayısı arttıkça kolon kesıtlen duşey yuklen karşüaşması ıçın buyuk tutulmaktadır Bu da alt kaüardan başlanarak kolonlann mo ment taşıma kapasıtelennın kendüenne bırleşen kınşlenn moment taşıma kapasıtelennden daha buyuk olmasını saglamaktadır Bu prensıp kat mekanızmasının engellenmesı amacıyla, son yülarda deprem yonetmehklenne üave edümışür Bu prensıbın bu üp yapüann üımunde saglanacagını soylemek guçtur Ancak saglamaola 687/18