Katalog

fesor Kenyon, bahçesındekı solucanlar uzermde yaptıgı ıncelemeler sonucunda yaşlanma surecmı gecıktırecek bır gen buldugunu üen suru yor Kımı solucanlann yaşamını uzatan bu genın, ınsan uzennde nasıl bır etkıye yol açacagı henuz bellı degü "Kımı gun oluyor aynaya bakugımda, ne denlı agır adımlarla üerledıgımızı duşunuyorum "dıyen Kenyon henuz 45 yaşında, fakat yaşlılıgın eone, kemıgıne ışlemeye başladığını soyluyor Cynthia Kenyon un onune geçmeye çahşüğı da bu zaten yaşlanma surecı Ustelık de guzellık kremlen kullanarak ya da spor salonlannın havasız ortamlannda kalarak değü, daha farklı gecıktırmeyı duşluyor yaşlılığı Omru uzatma konusunda araşurmalar yuruten sayısız bılım adamı arasındakı en başarüı bıyologlardan bırı kabul edılen Kenyon gençlığın kaynagını solucanlann genlerınde anyor Kuçuk bır solucanın 13 gunluk omru nu neredeyse 4 haftaya kadar uzatabılen bryolog bu sureyı 4 katına kadar çıkarabılecek yenı araşbrmalann eşıgınde Yaklaşık 959 hucreden oluşan 'Caenorhabdıns elegans' topragın ust katmanlarında yaşayan kuçucuk bır solucan Neredeyse bır tohum tanesı buyuklugundekı solucan belkı de ınsanlık tarıhını de gıştırecek k a d a r onemlı Çunku Kenyon'a gore, solucanın omrunu uza tan gen uygulaması, ınsanlar uzennde Solucanın ömrtinü uzatan ayra etiayı Ci alıforraa Unrversıtesı'nde pro Solucan: İnsanın yazgısını değiştirecek mi? gosterecek olursa, 180, hatta 360 yü yaşayabüecegız Bır farenın omru 2 yü, yarasanınkı 50 yü olabüıyorken, bır papağan neden 90 yü yaşayabüıyor9 Bu hayvanlan bırbınnden ayıracak farklüıkta bır cusse ya da kaip anşlanndaJa bır degışıkhkten soz etmek mumkundegü Dolayısıyla, onlann bu denlı farklı yaşam surelen sergüemelennın hıçbır manüklı açıklaması yok 'dıyen Kenyonu endışelendıren yaşhhktan zıyade yaşlanma evresınde yaşanan çokuş Bır zamanlar olağanustu bıçımde ışlemekte olan bır yapının gıderek yavaslaması ve enrahayetındeyı üp gıtmesı, onun gozunde çok korkunç bır gerçek Yaşlüığa karşın genç ve dınamık kalabümenın çozumunu arayan Kenyon ıçın, solucanlar bırer kuçuk ınsan orneğı ınce bır derısı olan, kas hucrelen, sındırım sıstemı, hatta beyne benzeyen ganp bır mekanızma sergüeyen solucan da tıpkı ınsan gıbı bır dızı dokunun bır araya gelmesıyle ayakta1 insanın kuçuk bır ornegı olarak nıteledıgı solucanlar belkı de ınsarüıgın asırlardan bu yana ozlemını duydugu bır ruyayı gerçekleştırecek Kaldı kı bırçok büım adamının ahşageldıgı karmaşık araştırma alanlarından uzaktakı bu yalın deney tek bır gen sayesınde mucızeler yaratabüıyor Nıtekım karmaşü< yapıdakı canlüann en temel yapı taşı olan tek bır hucreden yola çıkan Kenyon, daha karmaşıkmış gıbı gorunen insanın anatomısınde de benzerı bır gene rastladıgını soyluyor Solucanlann anatomısınde bulguladıgı genın adı daf2' bağlı bulundugu hucrenın şıfresıne daır bügüerı taşıyor Insıüın benzen maddele rın etkısıyle harekete geçugınde, bır dızı Papağan ve fare: Papağan 90 yaşına kadar yaşayablllyor, fare Ise 2 yıl. Bu farklıliğın anlamı nedlr? Solucanlann yaşlannın uzatılabttmesl, Insanlar Içln de blr umut kaynağı oldu. kımyasal ışlem gelışmeye başlıyor Daf2 genı uzennde yapüan bır degışüdıkle şıfre ve şıfrenın açığa çıkardığı hormon salgüanamıyor Hucrelenn yaşlanmasını teşvüc ettıgı tespıt edüen hormon salgüanmayınca da olum vakü gecüayor Kenyon'un bulguladıgı üoncı genın adı ıse 'daf 16' bu genın engellenmesıyle, sonrakı evrelerde çoğalarak yaşlanmayı teşvık edecek bazı hucreler daha oluşum halındeyken devre dışı kalıyor Boylelıkle solucan üa degü dort hafta daha hayatta kalabüıyor Caenorhabdıts solucanlannın hucrelennde meydana gelen degısüdıgı tam anlamıyla açüdayamayan Kenyon yaşlan ma surecıru etküeyen en onemlı unsurun hormonlar oldugunu behrtıyor Henuz teon de olsa, bu hormonlann salgüanmasını durduracak bır üaç uretüebüecegıne degınırken oldukça umutlu gorunuyor bıyolog Kenyon "Nasü kı gebelıgı onleyıcı haplar var olumu engelleyıcı hapların olmaması ıçın bır sebep goremıyorum" Boylesı umutlu oluşunun nedenı ıse, kurmayı planladıgı eczacüü< şırketı Yaşlanmanın gecüanesıyle artacak nufusun, gebelıgı onleyıcı haplarla dengede tutulacagına ınanan bıyolojı uzmanını endıselendıren bır başka konu var "Olum vaktmı gecüctırsem büe yaşlanma surecıru ortadan kaldıramam Enınde sonunda çokmeye başlayacak olan vucudun bu devreyı normalınden daha uzun bır sure yaşaması ıse mutluluktan çok ızdırap geürecekur" 360 yaşına kadar yaşayan bır ınsa nın omrunun 80 yüını yaşlanmakla geçırecegı muhakkak Omur uzun da olsa, kısa da olsa belh evrelerde yaşanan bıyolojık olaylar degışmedıkçe yalnızca sureler enıne çekümış oluyor Dolayısıyla da bırkaç yü ızdırabı çeküecek bır hastalık belkı de yülar boyu insanın yakasından duşmeyecek Bu gı bı sonuçların onceden kestırüemeyeceğını ıfade eden profesor Kenyon ıçın araştırma yapmak bır tutku ı Yaşamdakı sorunlan çozmekten haz aldıgını vurgularken attıgı adımlann onu nereye goturecegını kımı şaırın sozlerınde anyor belkı de Vırgmıa Woolf un Orlando'su ya da Sımone de Beauvoırın roman kahramanı Fosca dahı yuzyüın uzerındekı yaşamlannda farklı heyecanlan bulamamışlar Gunler boyu gokyuzunun guzellıgını seyreden ya da kusursuz guzellıgını omru boyu kaybetmeyen Dorian Gray yıne acı dolu bır yaşamdan kendısını kurtaramamış Hucre ıçındekı yapılardan bırı olan 'mıtokondrıya', hucrenın guç merkezıdır, fakatgerçekleştırdığı kımyasal ışlemler sırasmda açığa çıkan bazı yan urunler, hem kendısme hem de hucre sıvısı ıçındekı dığer yapılara zarar vermeye başlıyor llerleyen yasla bırlıkte, açığa çıkan bu serbest radıkaller adı verılen yan urunler gıderek artarken verdıklerı ener/ı azalıyor Dolayısıyla da yıpranma surecı, onune geçılmez bıçımde ılerlemeyı surduruyor Yıpranma Kısalma Kromozomların ıkı ucunda bulunan ve koruyucu nıtelıktekı telomer'ler, her bolunme sırasında bıraz daha kısalırlar. Içsel bır saat gıbı ifleyen bu mekanızma, hucre bolunmesı mumkun olmayana dek surup gıtmektedır Ne zaman kı hucre artık bolunemez, yaşlanıp olmeye mahkumdur % Hatalı genler Helıcas enzımı, spıral şeklmde uzayıpgıden DNS'nın açılımına önculuk eder Boylelıkle DNS'nın ıçındekı kalıtımla gelen bılgıler çoğaltılıyor ve bu esnada meydana gelen hatalar duzeltılebılıyor Fakat Helıcas enzımının hatalı ıslevi, DNS'dekı bılgılerın kopyalanması sırasmda oluşan hataların duzeltılemeyeceğı anlamına gelıyor Dolayısıyla da bılgıyı alan hucre yaşlanmaya başlıyor 687/14