Katalog

Öğrencilerin eğitimi değerlendirmeleri üzerine... • .* •*v s Y uksek ogretımde akademık etkınlıklerın muşterı (ogrencı) memnunıyetı açısından degerlendırümesı olayı şımdıye kadar devlet unıversıtelerımızde bılınmeyen veya onem verümeyen bır şeydı Eskıden ogrencıler falanca dersın boş geçtigını, füanca ogretım uyesının yetersız oldugunu, ders kıtabı bulunmadıgını yemeklerın kalıtesız oldugunu tuvaletlerın temız olmadıgını soyledıklerınde ogrencıye tuhaf tuhaf bakılırdı Son yülarda bu konuda bazı buyuk unıversıtelerımızde gırışımler başlamış, ogrencılere yıl sonunda anket formlan dagıülarak goruşlerı ogremlmeye çalışıl mıştır YOK de geçügunız ay bu konuda bır genelge gondererek bu tur degerlendırmelere destek verdıgını gostermıştır Bunlar sevındırıcı gelışmelerdır Son yırmısekız yüdır, yurüçı ve yurtdışında, çalıştıgım veya ogrenım gordugum unıversıtelerde bu tur degerlendırmelere bırıncı elden katıldım Dort kez tanık olduğum bu gmşımlerın tumu de başansızlıkla sonuçlandı Bırkaç ornek vereyım Çalıştıgım bıı unıversıtede anketı hazırlama ve yurutme ışını, kendılen de eğıtım taahyetı ıçınde olan ve ıda reye yakın bır grup ogreüm uyesı ustlenmıştı Bu ogreüm uyelerı daha baştan kendılennı "ıyı hoca olarak goruyorlardı (') Ama, anket sonuçlan onlan hayal kırüdıgına ugratü ve sonuçlar açıklanmadan bu ışten vazgeçüdı Çalışügım dıger ozel bır unıversıtede açıkça soylenmese de, yapıian anketın ogretım uyelennın kontratlannın uzatilmasında ethh olacağı anlaşümıştı Bunun uzerıne hem bazı ogretım uyelerı sonuçları etküemek ıçın ugraştüar, hem de ogrencüer bu ankeü kışısel hesapları gormek ıçın kullandüar Sonuçların gerçeklerle pek bagdaşmadıgı goruldu ve ışleme konulmadı Ogrencüık yaptıgım dıger bir ünıversıtede, anket yü sonu fınal sınavlan sırasında yapümıştı Bu, tekruk bır hataydı Ogrencı degerlendırmesı teknüc yonuyle oldukça gelışürümış bır konudur Teknıgı dogru olmasına ragmen, yıne de çogunlukla başansız olunması nereden kaynaklanmaktddır' Deneyımlerım sonucu şu cevabı verebüıyorum Onemlı bazı eük ükelere uymazsanız yapacagınız anketten fayda bır yana, buyuk zarar gorursunuz En ıyı hocanızı kaybedersmız, veya en berbat olanı sıze "yüın hocası" seçürırler 9 Nedır bu eük ükeler 1. Yapacagınız ankeün "sadece egıtımde kalıteyı arürmayı amaçladıgını dıger gızb amaçlan olmadıgını ogrencı ve ogretım uyesı camıasına ınandırmanız hocalarmı ve eğitimin kalitesini değerlendirme si üzerine... gerekır Bunu taahhut etmenız yetmez, bunun ıçın somut ve açık bır surecınız olmalıdır 2. Bu amaçla, anketın tasarım ve yurutme surecını unıversıteden bağımsız bır kuruluşa yapürmalısınız 3. Ankeün genel ıstaüstıksel bügı lerını (kışısel bılgılerı degıl) sadece unıversıte rektorlugune degıl, tum kamuoyuna açıklayacagınızı peşınen taahhut etmenız gerekır 4. Anketın kışısel bılgılerı ıçeren sonuçlarını sadece ve sadece ılgüı ogretım uyesme büdırmenız gerekır Bu dedıgım ılkeler, anketı ısteyen ve parasını veren unıversıte yonetıcılerı tarafindan kolay kabul edılecek şeyler degıldır Ama, bır anketın yapabılecegı ıyılıkler zaten sınırhdır (a) Her ogretım uyesıne kendı durumuyla ügüı dosyayı verırsınız ve kendı eksıklerını duzelt mesını umutla beklersmız Yapabılecegınız başka bırşey yoktur Ogretım uyelerının % 25 kadarı durumlarına çekı duzen verırse bunu başan kabul etmelısınız (b) Genel manzarayı dog ru olarak butun çıplaklıgıy la gorursunuz Bu arada bır konuştugunuz ogrencı veya ogretım uyelennden aldıgınız kısmı ve yanlı ızlenımlerden çok daha dogru bır resım olacakür Hepsı bu kadar Hem, sadece anketler yaptırarak egıtımde kalıtenın duzelmesını beklemıyordunuz degıl mı 9 Prof Bekır Kamoğlu Sahtekârlık neden açıklanmıyör? , , üımın ınsanlan ve dunyayı kurtarabılecek tek temel guç olduÇruna manarak yetıştım Ancak, ınsanların oluşturduÇru bır kurum olarak bılırran de ınsanı zaaflardan ne kadar buyuk oranlarda etküenebılecegmı daha yeru yenı fark edebılıyorum Bu yazıyı yazmamın nedenı, yakın tanıgı oldugu, ulkemız unıverBitelennın bırınde geçen çok boyutlu bır "büımsel yalancüık ve sapürma olayıdır(l) Buolayınyen zamaru ve kışılen bu yazının konusu değıldır ve bılımsel bır platformda tartışmaya açılmak ıçın hazırlıklan tarafimdan suıdurulmektedır Aynca olay henuz tam olarak sonuçlanmamıştır Bu yazıda bu olaydan yola çıkarak ulkemız de bılımsel yalancüık ve saptırma soz konusu olduğunda kurumlann ışleyışlenne yonelık bır eleştın dıle getınlmektedır B lann yapümasını engelleyecek bır şeküde karara baglanması büımsel saptırmaca davranışının' ust duzey büımsel kunülarca tescü edümesı gerekmektedır Yok eger herhangı bır yalancüık ve saptırmaca soz ko nusu degü ıse ve her şey büımsel sınırlar ıçınde açüdanabüıyor ıse Jhracı ve 'komplocu lann bır an once ortaya çıkartüması ve çezalandırüması bu şeküde ıftıraya maruz kalan kısüerın aklanması gerekmektedır Olayı suruncemede bırakmak ancak haksız olan tarafın ışıne yarayacaktır Onemlı bır dıger nokta ıse basmda 'büımsel etık veya sahtekârlüc' hakkında yazüıp çızüenlerde, gerek bügı eksüdıgınden dolayı gerek başka nedenlerle zaman zaman benzen ınsanî zaaflar ıçıne duşulebüecegı noktasının gozardı edümemesıdır Bır gazete yazısında olay kamuoyuna duyurmak ıçın ancak bellı sınırlar ıçınde yazüabüır Ya zıyı kımın yazdıgı da olaym nasü yansıtüdıgı nı etküeyecek dolayısıyla kamuoyu onunde haklı üe haksız bırbırıne kanşabılecektır Ozellıkle büımsel aldatmacalann soz konusu oldugu durumlaıda ıse gerçek, yansız ve du rust ıncelemeler yapümalı, olay büımsel plat formlarda konunun uzmanları tarafindan ve belgeler uzennden aynntüan üe ıncelenmelı ve en onemlısı hakça bır karara vanlmalıdır Ancak gazete yazüannın ozellüde bız genç kuşakiar ıçın bır avantajı şudur Büımsel kurumlarda bazen soylenenden çok soyleyene bakümaktadır Aynca büım alanında bızım de nutlerımız ve kahramanlannuz vardır Saygıdeger profesor bu hocanın soyledü< lerı daha genç ve daha duşuk unvanlı bır dı ger kışının soyledıgıne ustun tutulabılmekte dır Basuı ıse yarattıgı zemınde bu statu ay nmcüıgının otesıne geçebümektedır Büıme olan ınancım hâlâ sarsümadı Ama kanımca ulkemızdekı büımsel krumlann ve onlann ısletüıs tarzlannın ınsanı zaaf lardan annmış oldugunu ne yazüc kı bulundu gumuz bu noktada soyleyemeyız Buradan sayın hocalanma soruyorum Haklı üe haksı zı ayırmak bu kadar zor mudur' Bır dıger sorum ıse kurumsal duzeyde büımı desteklemekle gelıstrmekle ve büımsel sahtekârlüc lar karşısında tavır koymakla yukumlu olan kışı ve kurumlara Turkıye de guçlu ve temız bır büım yapabümek ıçın büımın usturüugunu ve gerçeklerı savunmak kıme duşer' Açüdama ve Kaynaklar (1) Prof Dr Emın Kansu 1994 yüında Tur kıye Büımler Akademısı tarafindan duzenlenen Büımsel Tbplantı Serılerınde sundugu bıldırıde 'bılımsel yanıltma (Ing scıenüfic mısconduct) terımının dısıplınsız arastırma (sloppy research) ve bılımsel yalancUık ve saptırma (tıaud) olarak ıkı ana baslıkta ıncelendığuu belırtrrustır Bılımsel yalancüık ve saptırma (veya "bılımsel yanıltma veya yalancUık ) ıse kendı ıçınde a) bılımsel kor sanlık (pıracy) b) bdşkaldrırun flkır yazı ve çalış malannı çalarak. aldıgi kısılere gereken şeküde atıf yapılmadan kendısmınkı gıbı gostermek soy lemek veya yayınlamak (plagıarısm) ve c) verı lerın saptırüması veya varolmayan bıl güenn/verılerın yoktan varedümesı ((abncatıon desk research drylab) olarak uçe aynlmaktadır (Emın Kansu Bılımsel Yanıltma ve Onlenmesı TUBA Büımsel Tbplantı Senlen I, sayfa 7175) (2) Mustafa Ilhan ın Büımsel Sahtekârlık başlıklı yazısı Cumhurıyet Büım Tekruk Dergısı 11 Mart 2000 Cüt 21 sayfa 677 Dr. Nalan fahln Hodoğlugil Hacettepe Unıversıtesı Tıp Fakultesı Halk Saglıgı Anabüım Dalı 684/15 Ozetle berum haklı buldugum taraf karşı tarafın "büımsel sapürma yaptıgım ıddıa etmektedır Karşı taraf ıse bu ıddıanın bır ıfhra' ve ard rayetlı bır komplo' oldugunu ıddıa etmektedır Bu olayla ügüı olarak tamamen belge ve goruşmelere dayanarak edındıgım ızlenım olayuı uzenne geregı gıbı gıdümemış oldugu ve Prof Dr Mnttafa Ühan ın 11 Mart 2000 tarıhlı CBTde çıkan Bılımsel Sahtekarlü< başlüdı yazısında kullan dıgı ıfade gıbı 'ışın suruncemede bıraküdı gı dır (2) Yıne aynı yazıda yapüan genelde büımsel sahtekârlık konusunda ızledıgımız mevcut poütıka devekusu güaı kafamızı kuma gomme polıtücasıdır saptaması ve ' gozumuze kum kaçügı tçın sonuçta gozumuzu kapatmak zorunda kalıyoruz ıfadesı bılımsel durustluk adına çok endışe vencı bır ortamın varhgını ortaya koymaktadır Ulkemızde bır Turkıye Büımler Akademısı uyesı bunu ydzabılıyorsa berum de soyleyebüecek pek fazla bır şeyım kalmamıstır aslında Soz konusu olayda ıse eger olay gerçekten bır 'yalancüık ve saptırmaca' ıse za man aşımına ugraülmadan ele alınıp bır da ha benzen turde aldatmaca veya sahtekârlık