Katalog

Zümrüt'ten akisler Genetik bitkiler üzerinde savaş Bütün dünyada, genetik özellikleri değiştirilmiş ürünler üzerinde kıyasıya bir savaş sürüyor. Zararlı mı yararlı mı? Akamedisyenler bu konuda harekete geçti emmuz ayında çok daha once yapılmış olması gereken bir toplantı vardı, gelışmış ve gelışmekte olan ulkelenn ulusal akademüerıru temsü eden bılım adamlan bir araya gelerek kuresel tanm bıyoteknolojısınde bundan sonra tutulacak yolu tarüşhlar Gundem, bu teknolojırun vaatlerı, potansıyel rısklerı ve bu konudakı yonetmehklere ılışkın tartışmalardan oluşuyordu Toplantıya katılanlar soz konusu konular ve genetik olarak degıştınkmş (Genetıcly Modıfıed, GM) urunler hakkındakı büımsel şupheler üzerinde ortak bir pozısyon alma olasüık larını tartıştılar Hatta toplantı sonunda kaülımcılann, soz gelımı tanm urunlerının genetik olarak degıştırümesmın çevıesel etkılerını ıncelemek uzere bir uluslararası çahşma yapılmasına karar vermesı beklenıyor A. M. C. Şengör Müzik ve mutluluk olarak jeoloji "Ve bu gezilerin birinde bır gun, jeolojinin yerin muziği olduğunu farkettım" Hans Cloos Nasıl müzikte yalnız yedi nota inanılması güç bir armoni çeşitliliği doğurabiliyor, her kültürün hislerine tercüman olabilecek ton türlerini yarch tabiliyorsa, dünyamızda da bilindiği gibi yalnızca yüz küsur kimyasal element ertafımızda gördüğümüz doğanın sonsuz değişkenliğini oluşturabilmektedir. Müziği gelip geçici bir mutluluk olmaktan çıkarıp anlaşılan, anlaşıldığı için hoşlanılan ve Franz Schubert'in "Müziğe" (An die Musik) adlı şarkısında dile geldiği gibi, insanın gereksinim duyduğu zaman imdadına koşan bir dost haline getiren şey, onu oluşturan notaları ve kurallan bilmemizdir. Parçası olduğumuz doğa, san'attan bilime insan uygarlığının meydana getirdiği pek çok his ve düşünce anıtının temelidir. Doğadan doğar, onunla yaşar, ondan esinlenir ve nihayet ölerek onun kucağına döneriz. Yaşamımızın her aşamasında doğanın desteği oldugu gibi, başımıza gelen dertlerin hemen hepsi de kendi düşünce âlemimizin doğa ile çatışmasından veya onu anlayamamasından kaynaklanır. Sigara içerek kanser olan bir kişi nasıl doğa ile yaptığı bir çatışma sonucu yeniliyorsa, AİDS'den ölen bir hasta da doğanın henüz bir sırrına nüfuz edememiş olmamızın çaresizliğinin bir kurbanı olmaktadır. Doğa tüm güzelliklerin ve çirkinliklerin, tüm dertlerin ve onların çarelerinin anahtarıdır. Doğayı anlamak, emniyetli ve rahat bir yaşamın oldugu gibi o yaşam içinde bulunacak mutluluğun ve hazzın da sırndır. \eoyer ve logos=soylem kelimelerinden oluşan feoloji adının verilmiş oldugu bilim tüm doğa bilimlerinin en temelidir. Bize doğadaki madde ilişkilerinin kurallarını öğreten fizik ve kimya, toplumu anlamak isteyen bir insanın öğrenmesi gereken gele„ .. . . , T Boyle bir çalışmanın ne denlı onemL oldu gu tartışılamaz GM urunlerın dunyanın gelecektekı besın uretımının bir parçası oldugu ve açlık sorununu gıdermede buyuk rol oynayacagı sıkça tartışüıyor Ancak bu duşuncelerı dıle getıren kurumlar Ingıltere'de Kralıyet Akadernısı ve Nuffıeld Bıo etık Konsolu çogunlukla gelışmış ulkelere aıt organızasyonlar Uçuncu Dunya Agı ve Hındıstan Araştırma, Teknolojı ve Dogal Kaynaklar Polıtıkası Vakfı gıbı etküı sıvıl organızasyonlar, GM urunlerın açlık ve dengesız beslenmeyı gıdermek ıçm gereklı oldugu goruşune karşı çıkıyorlar Bu organızasyonlcr. gelışmış ulkelerdekı benzerlerı gıbı açlıgın uretım azlıgından degıl, daha çok yoksulların uretıme erışememesınden kaynaklandıgını ıddıa edıyorlar Bır yandan bırçok seçkın bılım adamı goruşlerını açıkça belırtmışken ote yandan dunya nın onde gelen bırçok bılımsel akademılerının bu konudakı bakış açılan bellı degıl Soz konusu toplantının bu eksıklıgı gıdermesı beklenıyor Ancak bu toplantının zamanlamasının ıyı olmasmda en az ılkı kadar onemlı bır başka neden daha var Amerıka Bırleşık Devletlerı, kendılerıne gore çok sıkı olan GM urunlere ılışkın yonetmelik degıştınlmedıgı taktırde Avrupa'yı yenı bır tıcarı savaş üe tehtıd edıyor. Buna karşılık Avrupa ulkelen genış çevresel kaygılar one suruyorlar ve geçtıgimız aylarda G8 ulkelerının Avrupalı uyeleri, Amenka Bırleşık Devletlerı'ra yenı besın urunlerının onaylanması ıçın uluslararası bılım adamlarından oluşan bır konsey oluşturmaya ıkna etmeye çalıştılar. Ote yandan ABD, Avrupa'nın çevresel kaygüarının geleneksel korumacılık ıçın bır bahane oldugunu duşunuyor Her ıkı taraf ta GM urunlerın potansıyel çevresel rısklerıne ılışkın gerçek kuresel bır bılımsel degerlendırmeden yararlanabılmış degüler çunku henuz boyle sonuçlar elde edılmıs degıl Gerçekten de bu konudakı guvenılır uluslararası bılımsel degerlendırme yoklugu bu yılın başında bıoguvenlık goruşmelerının suya duşmesıne neden oldu Avrupa, Afrika ve ABD, GM organızmalarm kuresel bıo çeşıtlılık kaybına neden olup olmadıgı gıbı en temel sorularda bıle anlaşma saglayamadılar Bıoguvenlık uzerıne tartışmalar Mayıs 2000'de de surecek. Ancak cıddı bır ınceleme yapümadan toplantıdan poziüf bır sonuç çıkması guç GM urunlerın çevresel etkılerı konusunda uluslararası bılımsel bır ınceleme acıl olarak gereklı ve bılımler akademısı temsü cılerı bu toplantıda ılk adımı atma şansma sahıpler Bu konuda daha fazla gecıkılmeden harekete geçümeh. EhfTepeh Kaynak, Nature New Servıce neksel ve hukuksal yasalan öğre D°9a ™m guzelllklerm ve tenhikiorvehukukgıbiservisbi çirkinHklerin, tüm dertlerin nm dir J pek kuçucuk bır parçasını oluşturan canlıların bilimidir. Canlıların anahtariair. gelmişi ve geçmişi oldugu gibi, fizik ve kimya kurallarının da şifresi tüm evrene dağılmış olan taş malzemesinde yani kayaçlarda bulunur. jupıter gibi hemen tamamen gazdan oluşanlar dışında tüm gezegenler veya bunlann parçalannı oluşturan meteor veya komet gibi gök cisimleri taşlardan oluşur. Dünyamız da bu taş gezegenlerden biridir. Dünyamızın uydusu Ay, Cüneş sistemindeki en yakın kardeşi Venus, Merıh ve Merkür de taş gezegenlerdir. Yalnız dünyamızın değil, tum kâinatın geçmişini dünyaya düşen göktaşlarının incelenmesi sonucu öğreniyoruz. Bizlere enerji veren fosil yakıtlar (ör. komur, petrol) ve radyoaktif maddeler (ör. uranyum, toryum) dünyadan jeologlann çalışmaları sonucu elde edildiği gibi temiz bir enerji olan hidrolik enerji, yani su enerjisi de jeolojinin bir branşı olan jeomorfobji bilinmeden elde edilemez. En temiz olan güneş enerjisini toplamak için gereken metalleri jeoloji, güneş enerjisinin dünya üzerindekini dağılımının evrimini de gene jeolojinin bır branşı olan eski iklim bilimi yani paleoklimatoloji bizlere verir. Tanmın toprağı nasıl kullanması gerektiğini toprakbilimi bize bildirir. Toprağı iyi kullanamadığı için ortadan kalkmış kültürler vardır. Hiç kuşkusuz jeoloji, gen muhendisliğini geliştirmis olan biyoloji ile birlikte 21. yüzyılın en önemli bilimi olacaktır. jeoloji bir aşk işidir. Doğada dolaşmak kolay değildir. Dağların tepelerinden tropik ormanlara, çöllerin kavurucu sıcağından kuzeyin ve güneyin uçsuz bucaksız buz pistlerine kadar her alan jeologun ilgi ve dolayısıyla çalışma alanına girer. Buralardan veri derlemek, bunları laboratuvar ve kütüphanelerde değerlendirerek "toplanılan notaları müzik haline getirmek" her babayiğidin hara değildir. İnsanın en önemli ve unutulmaz aşkı ilk aşkıdır derler ki bu doğrudur. Işte bu nedenle doğa ile ve onun dili ve müziği olan jeolojiiyle mümkun olduğunca erken tanışmak gerekır. Ondaki güzelliği görebilenler, o tatlı ve çekici, sürekli değişen ama hiç yaşlanmadan gulumseyen yuzün tadını tadanlar, jeolojiden ömür boyu ayrılamazlar. Iyı jeologlar yaşlanmaz derlerzamanı gelince onlara gulumseyen doğaya aynı gulümsemeyle karşılık vererek onun sinesine çekilirler. 15 Ağustos'da ben ve öğrencilerim araziye gidiyoruz. Henüz yirmi yaşında onbeş genç insanı gezegenimize, Toprak Ana'ya takdim edeceğim. Birlikte yaşlı, ama Afrodit'den de Adonis'den deguzel, Eros'dan da çekici olan gezegenimizle sohbet edeceğiz, onun ancak aramasını bilenlerin gorebileceği sonsuz gorkemiyle sarhoş olacağız. Şu jeoloji profesorlüğünden daha iyi bir iş var mıdır dünyada diye düşünüyorum bazan! ^ : W°» ise' d°tan'n ve onların çarelerinin 648/5