Katalog

Türkiye Bilimler Akademisi 4. yılını doldurdu TÜBA Başkanı Çavdar 4 yılda neler yaptıklarmı özetliyor... lkerruzde "tum bılım alanlannda büım adamlığını ve araştırmayı ozendırmek bılımde emeğı geçenlerı onurlandırmdk, gençlerı bılım ve araştırma alanlan na yoneltmek, araştırmacılann toplumsal statulerının yukseltüınesıne ve korunmasına çalışmak bılımın onemının ka muoyunca takdır ve kabulunu sağlamak' gorevlerıru yrıne getırmek uzere 497 sayılı KHK ve kurulan Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) dorduncu yılını tamamladı FUBA 10 kurucu uye ıle ışe başladı ve orgardannı oluşturarak ılk Akademı Konseyı'nı 7 Ocak 1994 te gerçekleştırdı Kamuoyunda, hatta unıversıtelerımıze dahı yeterın ce büınmeyen akademımıze uye seçımlerınden oncelıkle soz etmek ıstıyorum Ash Uye seçımı, TC uyruklu seçkın bılım ddamları arasmda tum bılım alanlannda, ozetle ulusal veya uluslararası saygın kuruluşlardan odul veya madalya almak, keşıf ıcat, teorı veya modellere sahıp olmak, evren sel boyutta bılıme katkıda bulunmak, uluslararası bılım atıfları kataloglannda genel kabul gormek vs) gıbı olçutler dıkkate alınarak yapılır Kuruluş yasasına gore uye seçımı ışlemı, bır ash uyenın onerısı ıkı genel kurul uyesının des tegı ıle başlatılmakta uyelık Konsey'dekı uzun ınceleme ve tartışmalar sonucu gızlı oyla gerçekleşen seçımı takıben, TUBA Genel Kurulunun karan ıle kesmleşır Halen TUBA'nın 25'ı şeref uyesı 681 ash uye ve 6'sı asosye uye olmak uzere toplam 99 uyesı bulunuyor Bunlar arasında, Turkıye'yle ılgıh bıhmsel çalışmalar yapan 4 yabancı bıhm adamı da vardır TUBA uyelerının bıhm alanlarına gore dağüımında 51 Fen Bılırnlerı, 25 Sosyal Büımler ve 23 Saghk Bıhmlen uyesı yer alıyor Akademı uyelerıne ulusal ve uluslararası araştırma ve geüştırme faahyetlerını surdurebdmelerı ıçın, gunumuz koşullarında onemlı sayümayacak, bır araştırma destegı de saglanmaktadır TUBA, bugune kadar toplumda bılımsel yaklaşık ve duşuncenın yayümasıru, bıümın onemının ulke kamuoyu ta rafından takdır ve kabul edılmesını sağlama gorevı çerçe U Prof. Dr. Ayhan 0. Çavdar* • • lan" çerçevesınde Akademı uyelerının Ankara, lstanbul ve Izmır dışındakı unıversıtelerımızde kendı alanlannda ver dıklerı bılımsel konferanslar etkın bır bıçımde surdurulu yor Bılımsel konularm çahşmalaıın ve bılımsel gelışmelerın yenı kurulmuş olan unıversıtelerde tartısılması, büımsel ortamı uyarmanın yanında, kısmen ve yardımlaşma ortamı da oluşturuyor Bugune kadar Akademı uyelenmız tarafın dan 140 konferans verüdı Cumhunyetımızın75 yıhkutlama etkınhklerı çerçevesınde TUBA "Cumhuriyet Dön minde Bilim Konferanslan" dızısmı de yurutuyor Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu nun 1993 yı hnda bıhm ve araştırma konusunda belırledığı hedeflerın ve bunlara ulaşmak ıçın alınması gereken onlemlerın başın da araştırıcı ınsangucu kaynaklannın gelıştınlmesı ve kullanımı konusu gehyor Kısa sure ıçınde bu konuya yonehk programlann oluşturulması amaçlaruyor Bu çerçevede ul "Sosyal Bilimlerde Doktora Sonrası Yurtdışı Araştırma Bursu Programı" adlı bır destek programı da başlattı Ancak 1998 ydı butçesınm kısıtlanması bu pıogramm uy gulanmasmı olumsuz etkıledı BUim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun 1997 ve 1998 ydı toplantdarına çağrdan TUBA toplantı gundemmdekı konularda goruş ve onerder hazırladı Yüksek Kurul, Araştırmacı Personel Mevzuatı Hazırlanması, Beyın Gucu Kaynaklannın Yonetımıne Hışkm Mevzuat Duzen lemelerı (Burs Sıstemı), Sosyal ve Beşerı Büımler Alanındala Araştırmalarm Desteklenmesı ve teşvda konulannda, dığer kurumlarla bırhkte, TUBA ya da gorev verdı Aynca TUBA bdım adamlığını ve araştırmayı ozendırmek gorevı çerçevesınde, TUBİTAK ın sorumluluk alanı dışında kalan ve ulkemızde yetennce desteklenmemış bu lunan, Sosyal Bilimlerle dgdı çeşıth programları butçe olanaklan ıçınde desteklenıyor a) "Uluslararası Bdımsel Yayınları Ozendırme Programı" çerçevesınde Sosyal Bdımlerın çeşıüı dallannda 19951998 yıllannda "SocıalScıence Cıtatıon Index' ve 'Arts and Humaruües Cıtatıon Index' gıbı tarama dergderı tarafından taranan bdımsel dergüerde yayımlanmış yayınlar goz onunde tutularak bıhm adamlannın 344 yayını desteklendı b) "Uluslararası Bdımsel Toplantdan Destekleme Programı" 1996'da başlatddı, bu çerçevede Turkıye'de yapdan 5 uluslararası bdımsel toplantıya kısmı destek sağlandı Ancak 1998 yılındakı butç kısıtlaması nedenıyle programın 1998 ydı uygulaması durduruldu 1999 ydında uygulamanın surduruhnesı planlanıyor c) Bır dığer program da 'Bdımsel Dergdere Destek Programı dır Bu çerçevede Socıal Scıence Index tarafından taranmaya ahnan Turkçe veya yabancı ddde yayımlanan deryueif destek venlmeye başlandı vesınde bilimsel toplantüar ve konferanslar duzenle dı Bıhmsel gelışmenın sağlanması bılım eğıtımının duzeyı üe yakından ılışküıdır Bu nedenle TUBA unıversıte eğıtımı nı çeşıtlı yonlerıyle ele aldı ve toplantüar duzenledı Bunlar sırasıyla 1) Bıhm, Etric ve Unıversıte, 2) Bılım ve Eğıtım, 3) Unıversıtelerde Akademık Yukseltümeler 4) Unıversıte Ya sası, S) Ndsıl Bır Unıversıte Mezunu Istıyoruz', 6) Unıversıteye Gınş, 2) Bılım Adamı Yetıstırme (Dunyadâ ve Turkı ye de Lısansustu eğıtım), 8) Temel Eğıtım gıbı konuları ıçermıştır 13Aralık 1997 delstanbul'da Uluslararası katılım lı "tnsan Haklannın Gelişimi" ısıınlı bır toplantı yapümış ve kıtabı da yayınlandı Ulkemız eğıtım sıstem ve uygulamalarında en onemlı gundem maddesı hahne gelmış bulunan ükogretımın, ke sıntısız sekız yıl ve zorunlu ohnası gerektıgı yonundekı TU kemız ıçın, ozeUıkle Sosyal Bıhmlerde, doktora eğıtımı gor muş eleman sayısınn arttınlması buyuk onem taşıyor TUBA gehştırılne yenı bu model ıle bır burs programı da başladı YurtiçiYurtdışı Bütünleştirilmiş Doktora Burs Programı 1996 yılında uygulamaya konuldu Bu burs programı na gore, Sosyal Bılımlerde ulkerruzde doktora eğıtımı verebılecek seçkın eğıtım bırımlen bellı olçulerde desteklen mekte, aynca bu bırımlerde doktora yapan oğrencılenn, araştırmalannın gereken bolumlennı yurtdışında yapabü melerı doktora derecelerını ıse ulkemızde ahnalan ongorulmektedır Bursıyerlerın seçımı ve daha sonra ızlenmelerı tamamen bılımsel olçutler çerçevesınde yurutulmektedır Bugune kadar 53 bursiyer ıle 28 doktora eğitimi veren bılım dalı desteklendı Bursıyerlenmızm yurtdışı çalışmalannda sağladıkları başan ve kazanımlannın ust duzeyde olduğu yonundp yurtdışında ve yurtıçmde bılım adam lanndan qelen raporlaı uygulamalaı bu yenı rnodelın doktoralı eleman yetıştırmeye katkısmın çok olumlu oldugunu ortaya koydu Ayrıca bu model dığerlenne gore daha ekonomıktır Bununla beraber TUBA'nın 1998 yüı butçesınde yapddn kısıtlamalar burs programının surdurulmesını zora soktu ve mevcut bursıyerleıın desteklenmesı ıçın Malıye Bakanı nın sagladığı pk destek VP 1998 yılı Uluslararası Ataturk Barış Odulu nu dlan Şeref Uyemız Pı of Dı Bernard Lewis ın ornpk bır davranış gostererek, para odulunun bu yuk bır kısmını TUBA'yd bağışlaması ıle sorun geçıştırüebddı Sosyal Bılımlerde doktoıasını almış olan genç bılım adamlannın araştırmalannın bır kısmını yuıtdışında yapa bılmplerenı desteklemek amacıyla TUBA1997 yıhnda Dış İlişkiler TUBA dunyadakı bdım akademderı ve benzerı bdımsel kurumlarla ışbırhğını surduruyor Nıtekım 1994'ten ıtıbaren Avrupa Akademiler Birligi'mn (ALLEA) uyesı oldu ve toplantdarına muntazaman katddı Aynca Uçuncu Dunya Bdım Akademden (TWAS), Fransız Bdımler Akademisi Avusturya Bdımler Akademisi, Dunya Bılım Akademılen Insan Haklan fletışım Ağı Uçuncu Dunya Bdımsel Kurumlan (TVVINSO) de de ışbırhğıne gırddı Ödüller ' TUBA Sosyal Bdımler alanında bilim, hizmet ve teşvik odullen programıru uygulamaya başladı boylehkle TUBlTAK'ın 1967 yıhndan berı fen ve saghk bıhmlen alanın da, Cumhurbaşkanı'nın ehyle verdmekte olan çok onemlı oduüerın kapsamına Sosyal Bilimlerde TÜBA Ödülleri de dahıl edddı Akademılenn tum dunyada en onemlı gorevlennden bırı de damşmanlık yapmak, toplumda bdımsel yaklaşım ve duşuncenın yaygınlaşması amacıyla göruşler bddırrnektır TUBA bu amaçla toplumdata gelışmelen ızlemekte, gereküğınde bu konularda büımsel açıklamalar yaparak dgdı kesımlerı uyarmaya çalışmaktadır Bu çerçevede 1994 te "Düşünce Özgürlüğü" konusundd bıhm adaırdarına hazırlaülan bır rapor Cumhurbaşkanı Başbakan TBMM Baş kanı dahü tum yetkdüere sunulmuş aynca kamuoyuna duyuruldu Bunun gıbı laıklık ve akdcılığa aykın gu ışımleı ın BA goruşu 1996 yıhnda "Türkiye'ııiıı Gelecegi ve Bilim" konulu toplantısında kamuoyuna duyuruldu Ayrıca 1997 yıhnda konunun TBMMde goruşulmesınden once TUBA yukarıda behrtılen Temel Eğıtım" konusunda bır bı lımsel toplantı duzenleyerek konuya ışık tuttu ve olumlu yonde bıı platform oluşmasına katkı sağlddı TUBA nın ger çekleştııdığı bılımsel toplantıların tumu ayrı ayrı kıtaplar halınde kamuoyuna sunuldu (10 kıtap) Ayrıca Cumhuriyet Döneminde Sosyal Gelismeler adlı 2 kıtap daha yayın ladı Akddernıdekı bılyı ve derıeyım bırıkımden yaıarlanıla rak VP ulkemızdekı Aıkeolojı zengınlığı de dıkkate alınarak TÜBAAR (Arkeoloji) dergısı çıkarıhyor 199r) yıhnda b.ıjl ıtılmış olan "Anadolu Konferans633/16 Yazının devamı 21. tayfada