Katalog

Mayıs ayında gökyüzü May/s ayında Güneş, Ay, gezegenler ve göktaşı yağmurları gözlemleri... Hasan H. Esenoğlu(*) Kuzey M Güneş ayıs ayında meydana gelebılecek gokyuzu olaylanna aıt astronomı bügüerı ve Mayıs ayı nrn gok atlası ozetle aşagıdakı gıbıdır 21 Nısan 1999 tarıhınde Koç (Anes) takım yüdızın dan ayrüan Güneş, gokyuzunde gunluk yaklaşık 1 derecelık büınen hareketıyle 22 Mayıs 1999 tarıhıne kadar Boga (Taurus) takım yıldızında kalıyor Guneş, 1999 yüı ıçınde dunyamıza 147 mılyon km ıle en yakın konumuna 4 Ocak'ta ulaşmıştı, 152 mılyon km ıle de en uzak konu muna 7 Temmuz'da ulaşacak Ay Ay'ın evreleri ve bu evrelere karşıbk gelen uzaklıgı şoyledır 2 Mayıs'ta Ay Dunya'ya 406 255 km ıle en uzak noktasmda, 8 Mayıs'ta son dördün evresınde, 15 Mayıs ta yeni Ay evresınde olacak ve gorulemeyecek, 15 Mayıs ta Ay Dunya'ya 357 225 km ıle en yakın noktasında, 22 Mayıs ta ilk dördün evresınde, 30 Mayıs ta dolunay pvresınde olacaktır 11 Agustos'taJa Tam Guneş Tutulması'nı ızlemek ıçın en ıyı go/lenı yerlerınden bırı Turkıye'dır (Tutulmanın hattı Orta Karadenızden başlıyor Guney Anadoludan çıkıyor Bartın, Kastamonu, Çorum, Tokat, Sıvas, Elazıg, Batman Cızre) 20 yy'ın bu son Tam Guneş Tutulmasma yaklaşık 3 ay kalmıştır1 Meraklı okuyucular bu tutulma ıle ılgılı genış bılgı ıçın "http //wwwıstanbul edu tr/fen/astronomy' ve ' http//wwwboun edu tr/~koerı/echpce99/' ınternet adreslerınde gezınü yapabılırler Mayıs ayında çıplak gozle kolay gorulebılecek paılak gezegenlerın konumlan aşagıda ve rılmıştır Merkür, Mayıs ayının başlarında sabahlan Guneş dogmadan hemen once çok kısa bır sure ıçın Balıklar (Pısces) takım yüdızında Dogu'da gorulebıle cekhr Bununla bırlık te ufka çok yakın ol masmdan dolayı (yaklaşık 8 derece) Merkur'u gormek zor olacak Parlaklıgı 0 1 kadır kadardır Geze gen yaklaşık ılk haftadan sonra gıttıkçe Guneş'e yaklaşacagından artık sabahları gorulemeyecektır 1 Mayıs ta Merkur Jupıter m 1 7 derece Guney'ınde, 13 Mayıs'ta Saturn'un 0 7 derece Kuzey'ınde yer alıyor Venüs Mayıs ayı boyunca akşamla rı Guneş bartıktan sonra yaklaşık uç saat boyunca Batıda ayın ılk haftası Boçja takım yüdızında, dığer zamanlarda Ikızler (Gemını) takım yıldızında olmak uzere ufuktan yaklaşık 35 deıece yukseklıkte gorulecektır Venus 4 1 kadır parlaklıgı ıle gokyuzunun en parlak cısmı olacaktır Durbunu olan okuyucular Venus'u dordun Ay evresıne yakın gorebılırler 18 Mayıs'ta Venus Ay'ın 6 derece Kuzey'ınde yer alıyor Mars, ay boyunca Başak (Vırgo) takım yıldızında Ikfam G«ca l)Mars(l 31 Mayıs) Hangi gezegen ne zaman görülüyor? Mayıs ayında akşam gece ve sabalıa dogru gorulebılecek gezegenler aşagıdakı çızelgede ozetlenmıştır Göktaşı Yağmurlan, Kova (Aqurıus) takım yıldı zı cıvarından yagan Eta Aguerıdler ısımlı göktaşı yagmu ru 19 Nısan28 Mayıs arası gorulebılır En yuksek sayıya ıse 56 Mayıs'ta ulaşır. Saatte yaklaşık 60 kadar göktaşı gorulebılır Oysa yagmurlar dışmda gece boyunca anSabah 1) Uranus (131 Mayıs) cak 6 7 veya daha fazla gok 2)Neptun(l 31 Mayıs) taşı gorulebılmektedır Eta 3) Merkur (1 18 Mayıs) Aguerıdlerın hızlan sanıye 4) Mars (1 31 Mayıs) 5) Jupıter (1 31 Mayıs) de 66 kılometreye kadar 6) Satum (1631 Mayıs) ulaşır Bu göktaşı yagmurunu ızlemek ısteyen okuyucular, ozellıkle 56 Mayıs'ta ornegın sabaha karşı Dogu'ya ufuktan yaklaşık 25 derece yukseklıktekı Kova takım yüdızı bolgesıne bakabılırler Mayıs ayınm gok atlasını ıçeren ve 15 Mayıs akşamı saat 22 00 ıtıbarıyle gorulebılecek gezegenler (resımde ke sıklı daıre ıle gosterılmış olan Guneş hattı uzerıne veya hemen yakınına bakınız) ve takım yıldızlar şekılde verıl mıştır Aynca, Mayıs ayında en fazla gezegenın gorulebılecegı 18 Mayıs sabahı saat 05 45 ıtıbarıyle gezegenle ruı konumları da resmedılmıştır Duyuru: Ege Unıversıtesı Fen Fakultesı Astrono mı ve Uzay Bılımlerı Bolumu ve Ege Unıversıtesı Gokbı lımlerı Araştırma ve Uygulama Merkezı'nce ıkıncısının geçen yıl duzenlendıgı Amatör Astrononüar Yazokulu'nun uçuncusunu bu sene 28 Hazıran 7 Agustos tarılılen arasında duzenlemektedır Son Başvuru Tarıhı 28 Mayıs 1999'dur Tel 02323884000/2322, 02324411752, Fax 02323881036, emaıl sevren@alpha scı.ege edu tr Açık bır gokyuzu dılegıyle (*) Astronom Dr, Istanbul Unıversıtesı Fen Fakul tesı Astronomı ve Uzay Bılımlerı Bolumu esenoglu@astronomyscı ege edu tr Gezegenler nerede? Durbun veya teleskobu olan okuyucular Uıanüs'u (parlaklıgı +5 8 kadır) Dogu'da Oglak (Caprıcornus) takım yüdızındd, Neptün'u ıse (parlaklıgı +7 9 kadır) Doguda aynı takım yıldızda sabahlan Guneş dogmadan hemen once ayın başlarında ufka yakın olarak gorebüır ler (yaklaşık 2 saat boyunca) Ay sonuna dogru her ıkı gezegen de Guneş'ten uzaklaşacagından gıtnkçe ufuktan yukselcek ve sabah gorulme surelerı artacaktır IX Wa>ı. MiatO5 45 80 1) Venus (131 Mayıs) 2) Mars (131 Mayıs) 60 SO Uranus •\Q * • Naplun 7010 Jupıter ^ iaturn Merkur • K KO î ' D I GD I G Ufuk > GB I B I KB K olmak uzere, akşamlan Guneş batnktan sonra Dogu'da yaklaşık 1 4 kadır parlaklıgı ıle sabah Guneş doguncaya kadar gokyuzunde butun gece boyunca ufuktan oldukça yuksekte gorulmeye devam eciecek Ay boyunca parlaklıgı gıderek artacaktır Guneş'ten gıttıkçe uzaklaş tıgından ufuktan olan yukseklıgı de artacaktır Mars 26 Mayıs ta Ay'ın 5 derece Guney ınde yer alıyor Jüpiter, ay boyunca sabahları Guneş dogmadan hernerı once erkerı saatlerde ıkı saat suresınce ve 2 1 kadır parlaklıgı ıle Doguda Balıklar takım yıldızında ufuktan 30 derece yukseklıkte gorulecektır Gezegen Guneş'ten gıttıkçe uzaklaşacagından yukseklıgı de arta caktır Jupıter 13 Mayıs'ta Ay ın 4 derece Kuzey'ınde yer alıyor Satürn, ılk ıkı hafta ufka çok yakın olmasından do layı sabahları gozlenmesı zor Ayın ortasmdan ıtıbarerı sdbdhlan Guneş dogmadan hemen once erken saatlerde kısa bır sure ıçın (yaklaşık bır saat) ufuktan yaklaşık 20 derece yukseklıkte ve 2 1 kadır parlaklıgı ıle Dogu'da Balıklar takım yıldızında gorulebılır Gezegen Guneş'ten gıttıkçe uzaklaşacagından yukseklıgı de artacak tır 632/24