Katalog

ı nerede? dmanın olanaksız oldugu farklı turde julcukların farklı koşullarda gelıştırdıkrı her turun gereksmdıgı ısınm farklı ol jğu ve hucrelerın farklı aşamalarda oz üleştıklerı belırtılıyor Nettı ve Dıtto'nun durumunda once ımurtalıklarına hormon verüen çok sadd dışı maymundan yumurtalar alınıyor a yumurtalar erkek maymunlardan alıîn spermlerın toplandıgı bır tabakta ollenıyor Sonuçta ortaya çıkan hucreler folf'un "ıyı tdnımlarımış koşullar" adını ^rdıgı besleyıcı bır sıvıda buyutuluyor ıı sıvıda uç gun bekletılen her bır ogulık gelışıp sekız hucreye bolunuyor Ikıncı aşamada ' bkstorner' adı srılen hucreler buyuk bır ozenle aynla ık verıcı çekırdekler oluşturuluyor Bun ırın heı bırı bır ogulcuğun sekızde bırıı oluştuımakla bırlıkte, yalnızca bu tek skızde bırlık parça surecı yenıden devııme geçırmek ıçırı gereklı temel malze ıc olan nukleer DNA yı ıçerıyor Bu nok ıda genetıkçınm her ogulcugu sekız ılastomere bolup her bırının sekız huc3İı bır ogulcuga donuşmesıru bekleyeegı ve bu surecı surekh yıneleyecegı luşunulebılır. Ama ogulcuk hucrelerı bellı bır sure malzeme kalır Daha sonra verıcı bır huc re, yaru blastomerlerden bırı, kromozom suz yumurtanın yanırid yerleşürılır Nor mal dollenmede, yumurtlama sırasındd yumurta devınımsız durumdadır, spermler yumurtayı devırume geçırerek sıtoplazmanın da gelışımı saglayacak surecı başlatmasına neden olur Ancak burada sıtoplazmaya sperm verılmedıgınden üa hucrenın tamydsal ışlemlerle yapay ola rak devınıme geçırılmesı gerekır Ardından uygulanan elektrık akımıyla ıka hucre bırleşerek ' yenıden duzenlenmış" bır ogulcuk elde edılır Ogulcuk elde edılm ce, bu artık herhangı bır ogulcugun gor dugu ışlemlerı gorur Çogunlukla bu ogulcuklar maymuna yerleştırme koşulları hazır oluncaya dek dondurulurlar Tum bu ışlemlerın sonunda, her şey yo lunda gıderse, topu topu sekız ıkız elde edılır Erışkın hucrelerden yararlanarak hayvan kopyalama yonunde ük gırışım 1938 de Hans Spemann tarafından gerçekleşürıldı Ancak bır yumurtanın çehrdegını alıp yerıne bır başka hucrenın çekırdegını yerleştırerek kopyalamaya gıtme'gırışımı 70 lı ydlara dek başarısızlıkla sonuçldndı Sonunda nukleer akta sonra 277 yumurtayla bırleştırddı Bu gırı şımlerın sonucuncia tek bır kuzu doğdu kı, o da Dolly ıdı Başan oranının boylesı ne duşuk olması bır yerlerde addı bır ydnlış yapüdıgırun bır gostergesıydı Durum boyle olunca, enşkınlen kopydlama konusunda daha epeyrp yol dlınması ge rektıgı, bu aşamadd kopyalamdnın ınsana uygulanmasırun, duşuk ve sakatlık olasüı gının çok yuksek olması nedenıyle, tore lere sorı derece aykın olacagı belırtılıyor Guçluklerıne karşın, yontemın zamanla kusursuz bır duruma getır üecegıne, bu gerçekleşır gerçekleşmez ük msan kopyasının da ardından gelecegıne ındnılıyor Kopyalama sonucu elde edılen ılk bebek dogunca, kımse onun farklı oldugunu anlamaydcagı gıbı, "An1 Ne kadar da annene berızıyorsun (vena anne ıse),' turunde şeyler soy lenecek Ama hıç kımsenın, en azından çocuk 16 ydşırid qehp oykusunu boyalı basına satmaya karar vermedıkçe, bundan haberı olmayacak Doğumda aynlan ve bırbırlennden uzak yetiştırüen üazlerı araştıran bılım adamlan bu tur kopyaların bıyolojık ana ya da babanın anlaksal yetenek ve laşılık ozellıklennı de paylaşacagını, bu nedenle de, kopyaların tum bır kuşaktan farklı olacagını duşunuyorlar Vırgınıa Unıversıtesı ruh bılım uzmanı Sandra Scarr, "Hepımızın bıldıgı gıbı, gelecek kuşagın kulturel ve toplumsal koşullan hıçbır zaman bır on bır dışavurum bıçımıdır dıyor Ikızlcr uzerınde uzun sure araştırmalar yapan Thomas Bouchard da, Herkes kopya ınsanın bır robottan farksız olmayacagını duşunuyor Hıçbır şey gerçegın otesınde olamdz Kopyalar kendılerıne ozgu bırer bırey olacak bu yuzdpn kopyalama konusu benı hıç rahatsız etmıyor dıyor Torebılımcıler ıse, kopyalanmış bıreyın ana ya da babasmın çocuk uzerınde aşın bır baskı uygulayacagından kaygı duyuyorlar Kırnı bılım adam ları da kopyaların, fızıksel açıdan büe bırbırlerını ne denlı andıracaklannı sor guluyorlar VVısconsın Unıversıtesı ruhbılım uzmanlarından Chrıstopher Coe kopyalanmış ogulcuklar farklı annelpre yerleştırılecegınden sonucun "doga yetistırmeye karşı çıkıyor' deyımıyle ne demek ıstedıgımı/e açıklık kazandıracak eşsız bır olandk olacağına ınanıyor ve Boylesı bır tasanyı 20 yüdır duşluyordum ' dıyor flazler uzerınde yapılan başka araş ürmalar da hucrelerın ne zaman bolun dugu ve rahmırı neresıne yerleştırıldıgı gıbı konuların onlann ' ozdeşlıklerını' et kıleyecegını ortaya koyuyor Bunlann dışında bır de mıtokondrık DNA'run etkısı sorusu var Bır hucrenin DNA'sının tumu çekırdekte yer al mıyor Verıcı yumurtaya yenı bır çekırdek verümekle bırlıkte mıtokondrık DNAsını elınde tutacagı bunun da verıcınınkınden farklı olabılecegı belırtılıyor ozgulleşmeye gıttığınden bu olaîdksudır Gelışımı saglayan mdl/eme ıucrenm sıtoplazmdsından geldığı ıçın olastomerın saatı oraddkı genetık malze menın taze sıtoplaznıayld dolu yenı bır yumurtdyâ'dktanlmdsıyla sıfıılanmış olur Ote yanda, bır başka maymun yumurtdhın yıqmı ıçındekı nuklppr DNA çok ınce tuplcr aracüığıyld alınır Boylece ge nye sıtoplazma yanı yumurtanın zarıyla bır zatnanlar kromozondaımı çevreleyen rım yoluyla kurbagalar kopyalandı ancak bu kurbagalar pek uzun omurlu olamadı Dolly yaşdmımıza gumceye dek erışkm hucrelerın kopydlanmasında herhangı bır gelışme olmadı Dolly üe herkesırı olanaksız dedıgı bır duş gerçege donuşnıuş oldu tskoçyalı ekıp erışkın hucrelerı be sınden yoksun küıp etkısız duruma gptı rerek onları yenıden programlarnanın bır yolunu buldu ' Erışkın hucreler daha Klmyasal Iflem cekı kuşakla aynı olmaz Bıreyın dunya goruşune bıçım veren toplumsal dav ranışlardır Bu yuzden kopyalar zekâ ve kışılık dçısından bırbırlerını andırsalar dd ozunde farklı olacaklardır Aynı evde yetışen tek yumurta üazlerı aynı masada yemek yer, aynı oykulerle uykuya dalar, aynı okullara gıderler, ogretmenlerı ve dostları aynıdır Kopya üe annesı ıse bu ortak ozellıklerı paylaşmayacaktır Oysa kı, bunlar bıreyın genetüc gızügucunun Kısacası, kendınızı kopyalatmak sıze bır eşınızı vermeyeceğı gıbı ozdeş bır ıkızınızı de yaratmayabılır Tek yapacağı sıze bıyolojık olarak bır bdş kasına kıyasla çok daha fazla yakın bır bebek vermek olacaktır Boylece kop yalama kımılerının asla gerçek leşpmeyecegını duşunduklerı bır duşu gerçege donuşturecek Yalnızca sıze aıt bır çocuk Rita Urgan Dıscover, Mayıs 1998 Embriyon dlfl maymuna afilanır. Kromozomlan çıkartılmif yumurta Yapifan hücrtler emblriyon olufturur Embriyo hücresl (blastomore) 583/13