Katalog

Aylak Bilgi M. Emin Ceylan Köy kahvesi Türkiye'de, geceleri evine çok geç gelen ya da hiç gelmeyen; ufak bir sürtüşmede eşini "pataklayan", sarhoşluğunda rezaletler çıkartan; karısını ve çocuklannı kahve köşelerinde oynanan kumara terkeden ve her daim bir metres tutan psikopatik erkek tipi seyrek değildir. Bunun, bilinen, bilinmeyen sayısız nedeni vardır. "Yalnızca kadınların çalıştığı işkollannın bulunduğu toplumlarda, psikopatik erkek çıkma olasılığı daha yüksekti." Nasıl mı?..., anlatayım. Halıalık, tütün ve çay ureticiliğinin yapıldığı bölgelerde erkek erkeğe kahveler çok yaygındı. llginç olarak bu üç üretim dalında erkek emeğine son derece az gereksinim vardı. Çünkü hemen butun işler kadınların yapabileceği kas gücü gerektirmeyen işlerdi ve erkeklere çok boş zaman kalıyordu. Onun için tütün, halı ve çay kahvehane demekti. Aylak saatler, günler, aylar ve yıllar boyunca erkekler nelere alışır, nasıl bir kişilik kazanırlar acaba? Kahve külturunu şöyle anlatsam yanlış olmayacak galiba. Bir defa kızgınlıklann ifâdesi, kesinlikle küfürle yapılır. Hep bir ağızdan kadınlar kuçümsenir, bayağılaştırılır. Her erkek tarafından kadının kendini aldatması, potansiyel bir tehlike olarak algılanır ve böyle bir olasılığın bile, bunca erkek toplumu içinde kişıyı ne durumlara düşüreceğinin korkusuyla yaşanır. Erkek hezeyanları, belki yüzeyseldir ama kadınlara karşı olduğunda kesinlikle yaptırımadır. Çunkü etraftan desteklenir ve kişi hezeyanı doğrultusunda davrandığında, diyelim ki eşini öldürdüğünde, kendi çevresindeki topluluktan (kadınlar ve erKahveler, erkek keklerden oluşmuş) psikolojik bir toplumunun en destek kazanır. Örneğin namusu belirgin mekanlarıdır. için hapse girme "serefini" taşır. Erkek erkeğe kahvehaneler, kesinlikle erkeklik yarışının yapıldığı lokallerdir. Sık sık içine kapanık sessiz sakin adamlara homoseksüel muamelesi yapılır. Her konu seksüalize ya da politize edilir. Politikacılar simge olarak kullanılıp köy içindeki rakipleşmelerde hasımlara laf "çarptırılır". Örneğin "demokrat Ali", "halk partili Mehmef'i bastırmak için televizyona yuzünü donüp "bu sarı avrat hepinizin anasını belleyecek" diyebilir. Sonrd kahveden çıkan genç erkekler, kimi yerde "örfene" denen ziyafetler yaparlar. Örfenelehn temel özelliği mutlaka çalıntı tavuklarla yapılmasıdır. En çok tavuğu çalınan da, genellikle koyun homoseksüel muamelesi yapılan erkekleridir. Diğer taraftan kahvehanenin önünden geçen her genç kız mutlaka laf "yer". Kahve içindeki herkes kafasını çevirip, otomatik bir davranışla kızın geçtiği sokağa bakar. Bu nedenle kadınların kahvehanenin önünden geçmemesi neredeyse bir gelenektir. Kahvenin Önünden tesadüfen birkaç defa geçmiş bir kadının ise "yollu" olduğuna dair dedikodu çıkması sürpriz değildir. Köy kahvelerinde olgunlaşan yarı psikopat alt kültür, köy düğünlerinde içilen rakıyla beraber sokağa taşar ve mutlaka bir kavgayla sonuçlanır. Bu kavgaların temel geleneği de, asla eşit koşullarda yapılmaması, sık sık bıçak kullanılması ya da hasımların suratında, rakı şişesi patlatılmasıdır. Düğünlerde oynanan oyunlarda bile alkole öykünme vardır. Örneğin bütün gençler ortaya bir rakı şişesi koyup onun etrafında halkalaşarak oynarlar. "Saki"liği çeribaşı denen bileği en güçlü, pek çok adam dövüp bıçaklamış, köy delikanlısı yapar. Çeribaşı kesinlikle adaletsizdir. Delikanlı grubunun sessiz ve çelimsiz olanlarına rakı dağıtmaz. Ama onlann gruptan aynlmasına da izin vermez. Eğer düğünde erkek tarafı köyün gençlerine yeterince içki almazsa, evden kızın çıkmasına izin verilmez. Hele oğlan tarafı başka bir köydense, kızın köyden çıkması hiç mümkün olmaz. Kadınsız bir toplum, "boğuk" toplumdur. Sevgili Coşkun Aral'la bir sohbetimizde, aylarca Afganistan'da erkeklehn arasında kaldıktan sonra, içinde birden bir kadına dokunmak isteğinin çok şiddetle belirdiğini ve sonunda Pakistan'a geçtiği sırada ilk gördüğü kadın olan Fransız elçisinin eşine, kendisinden izin alarak dökunduğunu söylemişti. Yine aynı sohbette kadınsız Taliban topluluklarının erkek erkeğe çok fazla dokunduklannı ve birbirlerine sık sık sarıldıklarını ifade etmişti. Kadın olmadan erkekler de, erkekliklerini koruyamayacak gibiydiler... sankü. Erkekler; kadınlann köle gibi kullanıldığı toplumlarda psikopatlaşmakta, kadınların tümden yok edildiği toplumlardaysa, ruhsal sakatlığın içine girmektedirler!. 577/9 Dolni Vestonice'ln Siyah Venüs'ünün kalça kısımlannda görülen çatlak, plflrme nraunda olufinuf. (Altta) Araştırmalara göre, Avrupa'nın buzul devri kadını, toplumlann dini ve siyasi liderliğine soyunmuş, çağın çehresini değiştiren önemli keşiflerde bulunmuş ve en korkunç hayvanları bile korkusuzca avlamış... meyve ve lıflı bıtkı depoladıklarım gordu. Owen, bu arada, Buzul Çagı'nda 70 bıüa çeşıdırun varoldugunu ortaya çıkarttı, o doneme aıt kaüntüardan elde ettıgı bılgüeıden, bıtkı ve meyve toplayıcüannın buyuk çogunlugunun kadm ve çocuklardan oluştugu konusunda kuşkuya yer bırakmayacak delıller buldu Dolnı Vestonıce'de surdurulen çalışmalarda 26 bm yıllık yerleşım alanlannddkı ocakların ıçmı ınceleyen bılım adamlan, komur kalıntılannın yanısıra başka maddeler de buldu lar Elektronmıkroskobu ile ıncelenen maddelerın yenılebüır bıtkı koklen oldugu anlaşıldı Ayrıca una benzer besın maddelenıun bulunması, bıtkı govdelerının veya koklerının ezılıp un halıne getırüdıgını gostermesı açısından dıkkat çekıcıydı Buzul Çagı'nın kadıruna ılişkm henuz pek çok şey bılınmıyor Ancak Soffer ıle aynı goruşu payldşan arkeologlar, bu donemde kadının çok guçlu bır konumda oldugunu belırtıyor "Şımdıye dek kazılardan elde ettıgımız bılgüerın pek çogu yoruma gerek kalmadan gerçeklerı goz onune serıyor Bunlar tum sorulanmızı yanıtlıyor Yeter kı bızler dogru soruyu soralım" Reyhan Oksay Kaynak. Dıscover, Nısan 1997