Katalog

Elektronik cihazlar sağlığımız için Elektromanyetik dalgoların; elektrik gerilim hatlan, bilgisayarlar, elektrikli aygıtlar, cep telefonları ve mikrodalga fırınların yaydıkları ışmımlar ve sağlığa etkileri... Yuksel UfuktepeC), Suleyman Bozdemir(**) unumuzde ıçinrip yaşadıgımız çevre pek çok elektııklı aygıt ıle doridtılrnışUı Televızyon bügı sayarlar telefon ve gorunur ışık, burüara sadece bııkaç ornektır însanoğlunun ılk defa elektrıgı uretmeyı ogıenmesınm didından bu aygıtloıın sayısı ve çeşıtlerı her geçen gun aı tmaya devam etmıştır Artık bu tıp aygıtlaı olmadan da yapamıyoruz Elektrıklı aygıtların elektro manyetık dalga yaydıkJaıı bılınıyor Sorı yıllaıda bunldiın guvenılırlıgı ve çevreye etkılerı tartışılmaya başlandı Bu konuda çeşıtlı kııı uluşlaı bıhmsel araşlırmalar başlattı Elektromanyetik ışınımın guvenlıgı ve zararları ıle ılgılı şupheler her gun bıraz daha artıyoı Gelışuıış pek çok ulkede yuksek genhm hatlaımın yeıleşım bolgelen dışı na alması plarüandı 1996 Hazııan ayında Dunya Saglık Oıgutu etkın olaıak elektıomanyetık ışınım yayan elektııklı dygıtlaıuı ınsan saglıgı uzermdekı etkılerını belırlemek uzere 5 yülık bır araştıı ma projesı başlattı G Nasıl oluşurlar? Hareket ederı bu elektıık yuku zamanla degışen elpktrık ve manyetık alanlaı uretır Bunlar sureklı bırbıruu etkılerleı Bu alandakı dalgalanmalar yukten dışan dogru elektıomanyetık bır dalga olarak yaydır bu daigalarm uzayda ışık hızı ıle ılerledıklerı bılınmektedır Elektromanyetık dalgalar, 10 4 ıle 10 ^ metre ara lıgmda dalgaboylarına gore ozcl adlaıla anılan gruplara dynlırlar Bu gı uplaı arabindakı dalga boyu smırları ke.sın bır bıçımde behrlenrruş degıldır Radyo dalgaldn, mıkrodalgalaı gorunuı ışık morotesı (ultravıolet) ışık gdinma ışınlan ve x ışmlan olarak smıflandırılırlar Bu sınıflandır madan sonra, sadece elektrıklı aygıtlaım elekiıomanyetık dalgaların kaynagı olrnadığını Güneş ve ışık gıbı dogal olayldrın da bırpr elektıomanyetık dalga kaynagı olarak bızı etkıledıgmı behrtmelıyız gına şuphe yok Ancak bazı dczavantajlan oldugunu da belırtmek gerekıı Sadece ıadyo cep teletonu vb aygıtlaı ın ınsan tarafmdan etkın olarak uretılen elektromanyetik ddlga kaynakları oldugunu duşunmpk yanlış oluı Hangı amaçla olursa olsun elektrıkle çalışan butun aletleı elekt ıomanyetık dalga uretırler ve buradan yayılan elektro manyetık ışmım hern ınsan vucuduna hem de dıger elekt ı ıklı aygıtlara zarar verır Uzun suıelı olarak x ışınlan veya morotesı (ultravıolet) ışık spektıumu ıçındekı elektromanyetik ışırıım etkısırıde kalan ınsanların vurudunda fızıksel tahrıbatlaıın meydana geldıgı bılınıyor Çok duşuk ve oı ta şıddettekı elektıomdnyetık ışınımın da ırısarı vucudunu etkıleycbıle cegı duşunulmpktp Genellıkle elektrik gerilim hatla Beyne etkisi var mı? Mikrodalga fırınlar bır çeşıt elektromanyetik dalga yayar fırının ıçındekı rnaddeden geçen bu dalga onun molekullerını tıtreştırıt ve bu tıtıeşım sonunda suıtumney le ısı açıga çıkar Cep telefonları ıse antenlerı aranlıgı ıle mıkrodcîlgaları ıletnleı ve kullanıcının kafasına çok yakın olmak duı umundadn Bu durum mıkrodalganın benzer etkıyı beyın u/e rınde yapıp yapamayacagı sorusunu akld getıııyoı Ayrı ca ınsan vucudundakı sınıı sınyallerı duşuk fıekanslaıda oluşuyor Boyle elektrıklı aygıtların yaydıgı duşuk frekanslı elektromanyetik ışınımlaı normal ışlevını goren koromozom ve hucıeleıı de etkıleyecektır Elektrıklı aygıtların yarattıgı elektromanyetik ışınımın ınsan vucudu uzerıne etkısı ÜP ılgılı çok kesm ve bıhmsel sonuçlar henuz yoktuı Telılıkenın boyutlarını ve ınsan vucudu uzorındekı et kılerını henuz bılımadamlaıı bohrleyebıl mış değüdıı Ancak uzun surelı elektro manyetık ışınımı tehlıkelıdıı Bu rıederıle bu tıp elektromanyetik ışınım ydyarı elektııklı dygıtlaid uzun suıe çok yakın riK'bafe de bulunmaktan kaçınmalıyız Bu durum ozellıkle elektromanyetik ışmıma daha du yaılı olan çocuklaı ve hamile baydnlar açısından çok daha buyuk onem taşıyor Gerek haberleşmedp kullanıldn elektıık dalgaları ve gerekse elektııklı aygıtldim yarattıgı elektromanyetik dalgalaı bılgısayaılaıı ve elektronik kontrol sıstemleıını ışlevsız hale getuebılıyoı Taşınabılen elektıonık aygıtlardan ozellıkle cep telefonlaıı dız ustu bılgısayarları portatıf radyo kasetçalar (vvalkmen) ve kompakt dıskçalarlar beklenmedık pıoblemleıe neden olabılıyor rı, bilgisayarlar ve her çeşit elektrikli aygıtlar çok Hangi dalga boyu? Telsız telefon ıadyo televızyon ve mıkrodalga fırınlaıın çalışma ılkeleıınde ve uıetım aşdmdlarında elpktıomanyetık dalgaların ozellıklerı kullanılıyor Bu elektrıklı aygıtlaım her ıkısı farklı trpkanslaıdd ve dalgaboylannda elektromanyptık dalga yayar Bır dalgayı ıla onernlı paıametıe olan dalgaboyu ve frekans ıle tarumldrndk mumkun Dalgaboyu bır tıtrpşımırı boyu olup, ıkı dalga tcpesı arasındakı uzakJıktıı Frekans îbe bellı blr noktadan bır sanıyede geçen dalga sa yısıdıı Dalgaboyu metre frekans da sanıyenın tersı (1/sn) olarak tanımlanan hertz (Hz) bııırnlenyle olçulur Elektromdnyetık dalganın fıekdnsını dalgayı oluştu ran kaynak belırler Frekansı 1 kılohertz (kHz) olan dalga deymce her Hanıyede 1000 tıtreşım dalgasımn geçtıgını anlarız Radyo dalgaları da bır çeşıt elektrornanyetık dalgadıı ve uzayda ışık hızı ıle yayıür Her radyo dalgası bellı bıı fıekans bolgesındekı dalgaları kulldiur Kısa dal ga radyo yayını, 3 ıle 30 MHz (megaheı tz), orta dalga ıad yo frekansı 300 üe 3000 kHz arasındadır Frekans modu lasyonlu (livl) radyo ve TV yayın fıekanslaıı 100 MHz ya kınlarındadır Uydn haberleşmelerinde, cep telefonlarında ve mıkrodalga fırınlarda ıse fıekansı 300 MHz ıle 300 Ghz (gıgahertz) olan mıkıo dalgalar kullanılu duşuk frekdiı,1 ı 11 1 1 1 y ı/dıJJ 1 1 h ıl ı cep telefonları ,111 1 < ve mikrodalga fırınlar orta şıddettekı mıkrodalga ışınırnı veımektedıı Isveç'te yapılan bır araştırmanın sonucuna goıe, eloktrık gerilim hatlaıına yakın olan yerleşım bolgelerınde yaşayan ınsanlarda yuksek oıanlaıda beym tumoru ve kan kanserı hastalıkldrı tespıt odıldı Amerıka Bırleşık Devletlerı nde de cep telefonlarının yaydığı elektromarıyptık ışınımın beyın tumorlenne neden olaragı konusunda bazı bulgular elde edıldı Hastane ve uçakta cihazları bozuyor Uçak ıçınde kullanılan tdşınabılır bılyısayaı ve kompakt dıskçalarlann yarattıgı elektromanyetik dalgalaı uçak kontrol sıstemı ıle gırışım yaparak uçak kazalarına neden oluyor Bunu onlemek ıçın uçak ıçınde bu tıp elekt rıkh aletlerın kullanımı yasaklandı Elektromanyetik dalga gırışımının dıger bır ornegı de haatanelerde goruluyor Cep telefonlarının yaydıgı elektromanyetik dalgalar hbbi aygıtlar ıle gırışım yapa rak bunları ışlevsız hale getuebılıyoı Hastane ıçınde çok yakın mesafede kullanıldıgında, cep telefonu transfuzyon pompasını etkısız hale getırıyor Bu konuda bazı hastane kazaları tespıt edıldı 1995 yümda Japonya'da başlatılan brr araştırma da, transfuzyon pompası dıyalız makmelerı ve yapay so lunum aygıtlarını da kapsayan 200'den fazla tıbbı alet test edıldı Sonuçlaıa gore, ulkemızde de kullanılan 1 watt gu cundekı bır cep telefonunun 2 metreden daha yakın mp safe ıçmde yaydıgı elektromanyetik dalgalar, tıbbı alelle rın yuzde 60'ını işlevsiz hale qetırıyor Çıkış gucu 80 Konforu var, ama tehlikeleri de... Elektıomanyetık dalgaların gunumuz modcın toplurn yaşammda çok onemh bır ınl oynadı 570/8 Radyo dalgaları genellıkle yapay olarak elektronik devreler araahğı ıle elde edıldıklen gıbı evrende doğal olarak da bulunurlar Atom ve molekulun yapısı hakkındakı aynntılı bılgılenn buyuk bolumu, atom ve molekul gıbı doğal kaynaklardan yayılan ışımalann ıncelenmesı sonucu elde edılmıştır Camma ışınlan atom çekırdeğı ıçınde oluşan hızlanmalar sonucu ortaya ç//co/ X ışmlan ıse atom çekırdeğıne en yakın konumdakı sıkı bağlı elektronlardan kaynaklanır Atom dış yorungelerındekı elektronlar ıse mor olesi ve gorunuı ışığı olustururlar Kızılotesi ısınımlar ise molekul tıtresımlerınden kaynaklanır. Nasıl elde edilir?