Katalog

BDBOD • DDB Uzayda oksijen olmadığı halde güneş nasıl yanıyor? Soru U7dyda oksıjen olmadığı halde guneş nasıl yanıyor'' Yanıt Once şunu kesınlıkle belııt mek gerekıı kı guneş yanmaz En azından mumun yandığı gıbı yanmaz Hepımızın aşma oldugu yanma olayı, komur veya petrol gıbı bır yakıt ıle oksıjen arasında meydana gelen kımyasal bır reaksıyondur Cülumbid Uruversıtesı'nden fızıkçıje tald Navratıl, guneş yuzeyındekı "kıpır kı pıı haıeketlenn", hıdrojenın fuzyonyoluy la helyuma donuşmesme yol açan nukleer reaksıyonun sonucu oldugunu belırtıyor Guneş nuvpsının temel bıleşıgı hıdrojendır Fuzyon sonucu oluşan muthış enerjı, guneş nuvesınde 1,000, 000 dere ceye (santıgrat) varan bır sıcaklık oluşturuyor Yavaş yavaş yuzeye ıletılen bu enerjı yaklaşık 5,000 derecelık bır sıcaklık oluşturuyor, bu da gunduzlen dunyamızı aydınlatıyor Bu yuksek sıcaklıgın hıdrojen çekrrdegmı tıtreştırmesı, guneş te ve dıger yüdızlarda fuzyon reaksıyonunun devam etmesını saglıyor Çekırdekler ne kadar çok tıtreşırse, çarpışma, fuzyon ve ek enerjı uretme olasılıgı da aynı oranda artıyor Yıldızlar, fuzyon reaksıyonunun devamı ıçm gereken enerjıden daha fazla enerjı uretırse pathyor Bılım adamlan nukleer fızyona alternatıf oluşturan ve çevre kırlılıgı yaratmayan nuklper fuzyon peşınde Fuzyon ıle, fızyona oranla daha fazla enerjı uretüı yor Ayrıca fızyonun neden oldugu radyo aktıf atıklar fuzyonda soz konusu degıl Ne var kı bılım adamlan şımdılık fuzyon ıçın gereklı olan muthış sıcaklıgı oluşturmakta zorlanıyor gınden once zıplarsanız kafanız tavana çaıpar Sonra buyuk bır hızla yore duşer sınız Zıplama zamanıru dogru hesaplasanız dahı bu hareketın yarar saglarrıası ıçın kabının duştugu mesafe kadar lora yone dogru zıplamanız gerekır, çunku çaıpmanın meydana getırecegı gucu, an cak aynı şıddette bır karşı guçle sıfırlıya bılırsınız it/>#fffff/« .T SQYlCtlt1€ Fahrenheit neden kullanılıyor? Soru Sıcaklık olçumunde santıgrat gıbı basıt bır olçek (0 derece donma nok tası 100 derece kaynama noktası) varken, 7 bazı ulkcler nıçın Fahrenheıt'ı kullanıyor Yanıt \ 8 Yuzyıl'da Danıel Gabnel Fahrenheit ve Anders Celsıus, sıcaklık olçumu uzerınde çalışmaya bırbırlermden bagımsız olarak aynı anda başladılar Fahrenheıt (1686 1736), Ole Romer'ın çalışmalarından yararlanıyordu Romer meteorolojık gozlcmlerının yanısıra termometre yapımı uzerınde çalışıyordu 1600'lu yıllarm sonunda ve 1700'lu yılların başında Isaac Nevvton terrnornetre konu sunda çahşmalar yapıyordu Nevvtona gore su, buz ve tuzdan oluşan sıvırun sı caklıgı ıle ınsan vucudunun sıcaklıgı ara sındakı fark 12 dereceydı Bu arada Fah renheıt 1714 yılında ıcat ettıgı termometrenın Newton'unkınden 8 kez daha hassas olduguna ınanıyordu Dolayısıyla bu ıkı sabıt noktarun arasındakı fark 96 derece olmalıydı (Newton'un derecesının 8 katı) Bu yenı olçumde su, buz ve tuzdan oluşan bıleşım 0 derecede kalacak, ınsan vucudunun sıcaklıgı ıse 96 derece olarak kay dedılecektı Bu ışaretler yerlı yerıne otu rutulunca, su ve buzun bıleşımı (donma noktası) 32 dereceye eşıtlenıyordu Bılım adamlan sonradan Fahrenheit olçegıne gore suyun 212 derecede kaynadıgını ortaya çıkarttılar Isveçlı gokbıhmcı Celsıus (1701 1744), çokkısabır sure sonra (1742) san tıgrat olçegını gehştırdı Donma noktası nın 0, kaynama noktasının 100 olarak bılındığı Celsıus sıstemı Isveç ve Fransa'da kullanılmaya başlandı Celsıus'un olçum lerının dunya çapında kullanılması 1948'de gerçekleştı Bu arada dunyanın bır kısmı santıgrat olçegını kullanırken dıgeı kısımlannın Fahrenheıt'ı tercıh et mesı tartismalara yol açıyor "Fahrenheit sıstemı, Celsıus'tan on ce bır Hollandalı tarafından gelıştınldıgı ıçın Hollanda ve Ingütere'de kullanılmaya başkndı Sonra Amerıkan kolonılerıne laşındı Celsıus sıtemı ortaya çıkınca Napolyon Fransa'nın santıgrat kullarımasını şart koştu " ABD'de Ulusal Standartlar ve Teknolojı Fnstıtusu'nden Ralph Rıchter Amerıkalılarm Celsıus sıstemıne geçememelermın altında eslaye bağlılık ve standartları değıştırmenın zorlugunun yattıgını ılerı suruyor Fahrenheit derecesıru santıgrata çevvrmek ıçın, eldekı rakamdarı 3? çıkartılır ve sonuç 5/9 ıle çarpılır Santıgratı Fdhrpnheıt'a çevırmek ıçın ısc eldekı rakarrı 9/5 ıle çaıpılıı, çıkan sonucu 32 ılave edılır ' ,„ * Bır v şırketm 0 ust duzey yonetıcısı, , bır araya gelerek bır bankadan nn kasa 20 y ' , „, , taralıyor, her r yonetıcıye 2 kdsaduşuyor y ' , , , , Bu 10 kışının elmde eşıt mıktarda altın para bulunuyor Ilk yonetıcı kasaların \ , , , dan bırıne ladet paıa koyuyor, gerıye F , , ı t • v y kalan mıktan ıkıncı kutuya yer eştırıyor 9 „ , „ , ,/ , , , Ikıncı kışı 2 adet altını ük kasaya, kaanı * ' kÖtİİVÜ itllttiA/ll . . . . \ . i Bu ışlemın sonunda 4 kasa sırasınm her . , . , , , ,. , u bırınde toplam olarak oşıt mıktarda altın , , . „ , . , bulunuyor Aynca 5 kasa sutunun her , , . , , , . ,. . , bırı de toplam olarak eşıt mektdrdd dltın , , , , , , , D Bır gece bankaya gıren hırsız bu ku. , , .. / ,. , , , tulardan 4 tanqeını boşaltıyor Içı boşaltı . .. . . . J , lan 4 kutunun o tanesı aynı sııada bulu 3 ., ,' „ ,. . nuyor Hif^zın çaldıgı altın parala rın toplam ıfoyısı uç rakamlı bır sayı Bu uç rdkarnın ıçuıde 0 bulunmuyor Soru Yonetıcılenn her bırırun ılk başta kaç adet altın parası vardı? yerleştırınceye kadar bu ışlem suruyor koyuyor la kı onurıcıı kışı 10 altırıırıı ılk kdsayâ» genye kalanı ıkıncı kasaya ıkıncı kasaya yerleştırıyor Uçuncu kışı ılk kasaya 3 altın, kalanı ıkıncı kasaya Hazırlayan: Zeze 564. sayıda "Mahmut'un mahdumları" isimli bulmacayı doğru çözüp kitap kazanan okurlarımız: Alı'run 2 çocugu var Her seslı harf bir sayıyı temsıl ediyor A^0, "E= 1, 1=2, 0=3, U=4 Bu sayılar kımın kaç çocugu oldugunu belırtıyor Garıp ama ojerçek . Çagdaş Buyukguneş Istanbul, Sevil Avşaroğlu Ankara, Aşkrn Incı Eskışehır, Ahmet Zıya Mortaş Kayserı, Hakan Çalışkan Çorurp, Tolga Çakır Kırşehır, Fatma Yalçın Izmır, Ozgur Ozbebıt Eskışehır, ö Utku Yardımcı Erzurum, Cansu Sagır Bursa, Alı Eraslan Ankdra,' Mehrrıet Akçay Sıvas Mustafd Seydıoglulları Mugla, Tugçe Bıyıklıoglu Mugla, Orhan Zekı Demıray Arıkara, Ismet Ozkolay İstanbul M Alı CurebalOrdu, Esat Danzılı Istanbul, Onder Okyay Ankara Düşmekte olan asansörde ne yapmalı? Soru Düşmekte olan bır asansörde çarpmanın şıddetını hafıüetmek ıçm ne yapmalP Asansor yere çarpmadan once zıplamanın (aydası olurmu? Yanıt Oncelıkle Hollywood fılmlerındpkı duşen asansor sahnelerının tarıhe karıştıgını bümenızde fayda var 19 Yuz yıl'da Elısha Otıs'ın keşfı olan hıza duyarlı emnıyet frenı sayesınde artık asansorler serbest duşuşle yere çakılmıyor Asansor kabını duşme egılımı gosterdıgı anda devreye gıren yaylı kollar kabını kavrıyarak duşmesını pngellıyoı Bu felaketten mumkun olan en az hasaıla kurtulmanın yolu yere sırtustu uzanmak ve ellerı baş altında buleştırerek başı çarpmanın şıd detınden korumaktır Çarpmadan once zıplamak çarp mayı bırkaç mılısanıye gecıktırmekten başka ışe yaramaz Ayrıca asansor kabı nınırı yere çarpacagı zamaıu bücmedıgı nız ıçın ne zaman zıplamanız gerektıgını kestırmek mumkun degıldır Eğer gere 21 Şubat Cumartesi TV 2 13 50 Belgesel "Akdeniz" TV 3 21 05 Belgesel "Bulutlara Yuruyuş" Doğu Karadenız'de yapılan bır dağ yuruyuşunun oykusu. TV 3 14.00 Yeşıl Dunya TV 3 17.40 Bebeğın Dunyası Bebeklenn aynayı ne şekılde algıladıklan, bebekler ıçın kıtap neyı ıfade ediyor ve bebeklere hangı sutlen hangı donemde hangı dozda vermek gerekiyor? Kanal E 17.35 Belgesel "Vahşı Yaşam" Kanal E 22.05 Belgesel "\z Bırakanlar" Cıne 5 16.25 Belgesel "Derınlerdekı Tarıh" TV 3 19.00 Belgesel "Duş Değıl Cerçek" Vert Burnu'nda bir yanardağ koyunun yasamı ve yanardağın tarım faaliyetlerını nasıl etkıledığı anlatılıyor 24 Şubat Salı TV 2 21 15 Belgesel "Içımızdekı Dunya" TV 3 13.35 Belgesçl "Alo Dunya" Dunyanın çeşıtlı yofelerindekı altın madenleri ve Kanada'da altın arayıcılarının yaşamı konu ediliyor 25 Şubat Çarşamba TV 3 13.30 Belgesel "Bılım ve Teknolo|i" TRT INT 22.15 Belgesel "Dort Mevsım Kadın" 22 Şubat Pazar TV 2 13 30 Dunya Coğrafyası TV 2 17.10 Belgesel "Resim Sevinci" TV 3 17 40 Belgesel "Festival Hazıneleri" TV 4 22.30 Belgesel "Mıtolojık Sularda Hayat" Cıne 5 14.30 Belgesel "Suyun Doğduğu Yer" Kanal E 18 10 Belgesel "Demıryolu Oykulen" TGRT 02 05 Belgesel "Kaptan Cousteau" 26 Şubat Perşembe TV 2 00.03 Belgesel "Buyuk Suçlar ve Davaları" TV 3 18.20 Belgesel "Bılım 2000" 27 Şubat Cuma TV 2 21 25 llkelerı ve Inkılaplarıyla Ataturk TV 3 14 50 Belgesel "Soz Bılenın" TV 3 19 00 Belgesel "Thalassa" Yavru tok balıklarına takılan bır rıhaz sayesınde balıkların denızde ızlenmesı, denız tutkunu ressamın ılgınç çalışmaları konu ediliyor 570/23 23 Şubat Pazartesi TV 3 14 50 Belgesel "Vaha Dunyanın Celeceğı"