Katalog

merkezi" oluşturma çabaları ma yapıyoruz. Deney hayvanlarıyla çalışıyoruz. Bir yerde epilepsi oluşturup, o epileptik bölgenin gözle ayırt edilemeyen ozelliklerini belirlemeyi amaçlıyoruz. Bu araştırma da dogrudan dogruya uygulamayayönelik" Merkezde yürütülen araşürmalardan bın de şızofreni hastalıgı ile ilgili. Şakıre Pogun, dogumdan önce sıçanlara radyasyon vererek hücrelerin göç şekıllerini degiştirmeye çalıştıklanra ve bunda da başanlı olduklannı belırterek, "Şimdi radyasyonla oluştunüan bır şizofreni modelimiz neredeyse oluşmaya hazır. Bu modelımiz olduklan sonra onun üzerinde çok rahat çalışabilecegız" diyor. Prof.Dr. Pögün, merkezde cınsıyet farklılıklan ile ilgili çalışmalanna da şu örnekleri veriyor: "Beyinde nitrik oksit (NO) adlı bir gaz, sinir hücreleri arasında üetışımı düzenler. Bu molekül ögrenme ve bellek mekanizmalarında çok önemli yer tutar. Ancak, fazla oldugu zamanlarda da siniı hücrelennın olumune yol açabüir. Yine NO saldırganlık ve cmsel dürtulerin şekülenmesınde rol almaktadır. Sıçanlar üze rinde yaptıgımız çalışmalarda beyın NO ve hucresel savunma mekanizmalarında cinsiyet farklılıklan oldugunu bulduk. Morris Su Tankı denilen bır ogrenme ortammda egittigimiz sıçanlarla yaptıgımız çalışmada da odul olarak konan platformu bulmada aynı yontemi kullanmalanna karşın, bir tercıh sunuldugunda dışüerin Beyincede ilnirhücreleri armmdakl etkileşlmi tağlayan maddeler bu özelllkleri özel alıalara bağlanarak gerçekleştlriyorlar. Bu alıcı bölgeler radyoaktlf maddelerle tfaretlenerek gerek $ayı, gerek fonkslyon açıtından özelliklerl bellr leneblllyor. örneğin ögrenme İle veya bir llaçla veya bir hormon etkislyle olan değlflkllkler saptanablllyor. Merkezde sıçan beylnlerinde bu tür çahfmalar yapilmakta. gorsel, erkeklerin navigasyonal yöntemleri tercih ettiklerıni gördük. Morris su tankındaki çalışmalarda gördugumuz stratejı farklılıklanrun beyın NO duzeyleri ile ılışkısı oldugunu gosterdik". Prof.Dr. Pöğün, aynca nikotinin beyine etkilerini, bu etkinin kadın ve erkeklerdeki farklılıklarını inceleyen araştırmalar da yurüttuklerıni sözlenne ekliyor. ansmltter, enzlm ve proteinlerin teln elektroforezi, spektrofometre, denemek. " Beyin Cerrahisi'nden Yard. Doç.Dr Tayfun Dalbastı ise epilepsı ile ilgili bır çalışma yürütüyor. Bazı epilepsı turlerının cerrahi tedavisının oldugunu belirten Dalbastı, şu bılgılerı veriyor. "Bu cerrahi ledavı sırasında hastalıkh dokuyu normal dokudan gözle ayırdetmek imkansız. 0 yüzden amelıyat sırasında bunun sınırlarmı çızebilmek gerekiyor. Bız bu amaçla bır algüayıcı elektrot geliştirdik; bunlarla beyinde haritala Beyin: Çok disiplinli bir alan E ge Urıiversitesi Rektorlügu'ne bağlı olarak 1993 yılında kurulaıı Beyin Araşürmaları ve Uygulama Merkezı'nın kuruluş amacı, "Beyın araşhrmalan ve sinır bıhmleri üe uğraşan temel vc klınık bılim dallan ve araştırmacılann etkıleşimli ve eşgüdümlü çalışma ve gelışmesıni sağlamak, bu alandakı araştırma ve uygulamalarda mullidisiphner yaklaşımlann geürebıleceği avanlajlann kııllanılabüeceğı bir ortamı oluşturmak" diye açıklanıyor. Merkez aynca, geniş tabanlı mezunıyet sonrası egitim programları çerçevesinde semınerler, konferanslar, kuıslar ve "workshop"lar diızenleyerek, beyın araştırmalarma ilişkın güncel konularda gerek teorık gerek deneysel yaklaşımlann tanıülmasına da olanak sağlamayı hedefliyor. Merkez bunyesınde 1995 yılında oluşturulan TUBtTAK Temel Sinir Büimleri Araştırma Unitesı ıse, birçok araştırmanın TÜBİTAK destegi ile yürütülmesine olanak saglıyor. Bu ünitenin kuruluş amacı"Sırur büımlerı ve beyın araştırmalanna ıhşkm konular da ağırhklı olarak moleküler bıyobjık ve nörohıstokımyasal yöntemlerin kullanılacağı, bu tür çalışmaîann gerçekleştırıleceğı bır Center of exa::llence yanı Mükemmeüyet Merkezi gelışürmek" b\çiminde özetleniyor. Merkezde multidisipliner yapıyı olusturan bilim alanlannı "Fizyolojı, Biyokimya, Nöroşırur]i, Patoloji, Korolojı, Psikiyatri vc Tıbbi Biyolojı" dıye sıralayan Merkez Yönetim Kurulu üyesı Bıyo kimya Anabılım Dalı Ogretim Üyesi Prof.Dr. Fatma Kutay. bılımsel araştırrnalann dısiplirıer çalışmayı gerektirdıgını söyluyor. Prot. Dr. Kutay, araştırmaların özellikle hayvanlarla yapılan deneysel boyutlanna difckat çekerek, "Hayvanlardan ahnan beyın, kan orneklerındc bıyohmyasal parametrelerın nasıl değışüğıbızım ügı alanımızı oluşturuyor. Bu merkezde TÜBİTAK projelennın ikisınde bıyohmya oldukça önemli bır çalışma grubunu oluşturuyor" diyor. Merkezin Mudurü Fızyolojı Anabüim Dalı Ogretim Uyesi Ptof.Dr. Şakire Pöğün multidisipliner yapının onemıni şoyle açıklıyor: "Bu, beyın ve davranışı araşünyoruz. Beyın ve davranışa bakarken sadece bır disıplımn bahş açısı yetersız kalıyor. Mesela bır taraftan beynı (onksiyon hahnde düşünmemız geretrken, elektnksel aktintesı oluşuyorken o sırada biyokımyasal ne gıbı değışiklıkler oluyor ona bakmamız lazım. Aynı zamanda yapıda ne gıbı dcğışkhkjer var, bunun ıçın anatomı gerehyoı Bu sırada kliniğc ne gıbı yansımalar olabüir, bunun için de klinisyenlerle işbılığı yapmamız lazım. Patoloji de çok önemli; beyin dokusunda ne gıbı değişiklıkler oluyor. Yanı aynı konuya birçok disıplımn kathsı olmazsa, resmi tek renkli görmüş gibı oluruz." Ayrı bır binası olmayan ve EÜ Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabüim Dalı bunyesi içinde çalışmalannı sürdüren Beyın Araştırma ve Uyguliirtidları Merkezi'nin yıne de kendıne aıt bır laboratuvar bolumu var. "Merkezi biraz mevcut şartlara uydurmaya çalıştık" diyor Pogün. Kuruluş aşamasında Rektorlugıın katkısuıın yanısıra, birçok yerden bagışlar, yurtdışı kayrirüdardtin özellikle ABD'dekı NIH (National Institu of Health) adlı kmuluştan hibc olarak cıhaz, 'lUBlTAK'dan da destek almışlar. >da bulunan platformu bulmayı bu ı Için hayvamn kullanabileceğl Ipuçlan bilgiler bu oğrenme düzeneğinde yol \na rağmen billyonız ki öğrenmenin sadece bu tlpte Ipucunun kullanılarak \i verecektir. Çeşltl! klmyasal maddelerln nin beyinde otufturduğu değlfikllkleri ıfc çalışmalardır. 570/1J