Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Zayıflama hapı gündemde Balonla yeni bir diinya turu Bir balonla dünyanın çevresınde hiç ara vermeksızın dolaşmak uçuş uzmanlarının son gunlerdekı en buyük düşünü oluşturuyor. Şımdı uç ekip bu duşlerıni gerçeğe donüştürmeye hazırlanıyor. I laç şırketlerı arasında suregelen ılk zayıflama hapını uretme surecınde yenı bır aşamaya gelındı Ingılız New Scıentıst dergısının bıl dırdığıne gore, Fransız ve Amerıkalı araştırmacılar, vucudun enerjı santralı olan mıtekondrıyı etkıleyen bır proteın keşfettıler Proteın, mıtekondrınıh alınan yıyecektekı enerjıyı kımyasal dönuşum surecıne sokmak yerıne yakmasına neden oluyor UCP2 adı verılen proteın bırçok dokuda , ama ozellıkle kas ve doku dokularında çok mıktarda bulunuyor Araştırmacılar yağ bakımından zengın besınlerle, bırı yağlanmaya meyılli dığerı ıse yağlanmaya dırençlı ıkı fare grubunu besledıklerın de şunu gorduler Doğal zayıflıktakı farelerde UCP2 duzeyı dramatık olarak yukseldı, yağlı/şışko farelerde ıse hemen hemen aynı kaldı Ingılız dergısının yorumuna gore, "teorık olarak LJCP2 duzeyı duşuk ınsanlarda bu proteın zayıflama ılacı olarak kullanılabılır" Araştırmaya katılan bılım adamla rından Craıg VVarden'a gore ıse bunun ılaç halıne getırılmesı bırkaç yaşlı alacak Bılım adamları, proteını zayıflama ılacı olarak kullanmadan once şu soruya yanıt aramak azo rundalar Acaba fazla kıloların yakılması, aynı zamanda kullananın vucut sıcaklığını da 36 dereceden daha yukarıla ra tırmandırmaz mı? Çunku sozko nusu molekul aynı zamanda vucut sıcakhğının duzenlenmesınde onemlı bır rol oynamakta Tatlı gpeylurt suyu içmek E Akustik Çip D anımarkalı muhendısler ılk dıgıtal ışıtme cıhazı çıpını gelıştırmeyı başardılar Boylece ışıtme cıhazı kullananlar daha rahata ulaşacaklar Klasık ışıtme cıhazları nın, mıkrofon kabloları gıbı elektronık parçaları bugune kadar anten et kısı yapıyorlardı örneğın 900 megahertz'de yayın yapan bır telsız telefonun frekansları ışıtme cıhazı tarafından alınıyor ve kulaklarda rahatsız edıcı gurultulere yol açıyordu El telsız cıhazı kullananların yanında, ışıtme engellıler ra hat edemıyorlardı Danımarkalı uzman şırket Wıdex tarafından gelıştırılen dıgıtal çıpte ıse (olçulerı 3x5 mm, 1,5 gr) "anten etkısı" en alt duzeye ındırgendı Şırket, rahatsız edıcı sınyallere karşı cıhazın neredeyse tamamen "bağışıklık kazandığını" belırtıyor Ancak bu yenı gelışmenın fıyatı da oldukça pahalı Istenmeyen seslere karşı korunmalı bu ışıtme cıhazının fıyatı eskılerıne gore ıkı rnıslı pahalı Almanya'da 3800 DM'ya kadar satılacak kıplerın uçu de, dunya Taç çadırı nın en buyuk balon uretıcısı olarak tanıHelyum nan Don Came dolu balon ron'un buluşu olan Rozıere balonlarına sahıp Bu tur balonlarda helyum ve sıcak hava ıçın ıkı ayrı bölum bulunuyor Balonların ıkısınde ayrıca, yıne Cameron'un tasarımı olan ve sıcaklığı denetleyen yenı aygıtlar var Balonu "Solo Spırıt" ıle tek başına uçacak olan Amerıka'nın para babalarından Steve Fossett, yaklaşık 8750 kılometre ıle, gazlı balonla en uzun uçuş rekorunu elınde tutuyor Geçtığımız yılın başında ılk kez dunyanın çevresınde uçmayı deneyen, ancak bu gırışımı başarısızlıkla sonuçlanan Fossett, yenıledığı balonuyla yıne uçuşa hazır Fossett'ın yenı balonu rakıplerının kıne kıyasla daha kuçuk Yolculuk boyunca ıçınde kalacağı tekne basınç altın da tutulmayacağından balonun duşuk yukseltılerde uçması gerekıyor kı, bu da hızın kesılmesı anlamına gelıyor Ikıncı balon, şu anda îsvıçre'de bulunan ve 1922 yılında ılk kez gerçekleştırılen transatlantık balon yarışının bırıncısı Wlm Verstraeten ıle Bertrand Pıcard'ın bırlıkte uçacakları "Breıtlıng Orbıter" Uçuncu balon ıse Fas'ta bulunan ve Per Lindstrand tarafından kullanılacak olan "Global Challenger" ötekılere kıyasla daha buyuk olan "Global Challen ger" geleneksel bır Rozıere tasarımı ol makla bırlıkte, çağımızın sanatsal urunlerıyle donatılmış Balonların tumunde, havadan dahahafıf olan helyumlu bır ust bolme ıle altta bır hava bolmesı yer alıyor Gunduz guneşle ısınan helyum genışleyerek balo nun havalanmasını sağlıyor Gecelerı ıse, hava bölmesı ozel aygıtlarla ısıtılarak so ğuyup kuçulmekte olan helyuma ek bır havalanma gucu sağlanıyor Rozıere balonu, normal sıcak havalı balonlardan çok daha verımlı olmakla bırlıkte, bu tur bır balon altı gunden az bır sure uçabılıyor, dünyanın çevresını dolaşmak ıse yaklaşık uç haftalık bır sureyı gerektırıyor Bu sorunun bır bolumu guneşın ısıt ma gucunden kaynaklanıyor Bellı bır mıktar guneş ısı sına gerek olmakla bırlıkte, Vantılatör bunun fazlası helyumun genışlemesıne ve atVantilalör çıkışı mosfere yayılmasına, dolayısıyla da uçuş suresının kısalmasına neden oluyor Balonun dış yuzeyının sırla kaplanması bunu bır olçude engellıyor "Orbıter" ve "Spırıt"ın yüzeylerı, balonun gaz hucresını kısmen guneşten Sıcak soyutlayan bır hava kulahı hava duvarının oluşmasına ne den olan ıkıncı bır katmanla kaplı Ayrıca, sıKompozıt kapsul cak hava bölmelen çevredekı 40 ıle 50 derece arasında değışen havayı ıçerıye çeken ufleçlerı de devreye sokar Ufleçler guneş gucuyle çalıştığından, soğutma yalnızca aşırı ısının sorun yarattığı durumlarda kendılığınden devreye gırer Gecelerı ısı yıtımı de buyuk bır sorun yaratır Çunku bu durumda ısıtıcı aygıtların sağlamak zorunda oldukları ener|i mıktarı arttıkça balonda taşınması gereken yakıt mıktarı da o oranda artar Işte bu yuzden Cameron ana gaz hucresının uzerıne, kuçuk bır helyum balonuy la desteklenen yalıtıcı bır tente yerleştırılmesının uygun olacağını duşundu Bu eklemeler "Orbıter"ı alışılagelmış bır Rozıere'e kıyasla % 50 daha verımlı kılıyor Uçuş tayfasının yolculuk suresınce kalacakları bolumun ağırlığı çok önemlı bır etmen sayılıyor Gerek Fossett'ın mınık kapsulu, gerekse "Breıtlıng Orbıter"ın basınçlı ve sımsıkı kapatılmış bölmesı, Branson'un "Challenger"ıdan çok daha hafıf olan Kevlarguçlendırılmış karbon lıf bıleşımınden oluşuyor Ikı buyuk balonun uzerındekı yaşamsal sıstemler de çok farklı Tasarımı uçak teknolojısınden yararlanılarak gerçekleştırılen "Challenger"a karşın, "Orbıter"ın tasarımında uzay aracı teknolojısı ornek alınmış Gırışımın başarıyla sonuçlanacağı konusuna oldukça kuşkulu yaklaşan "Breıtlıng Orbıter"ın tasarım muduru Alan Noble, "Balonların tumunde henuz denenmemış uygulayımlar söz konusu Unutmayın kı balonla Atlantık'ı aşmak bıle 20 yıllık bır uğraşı gerektırmıştı," dıyor Rıta Urgan O numuzdekı yıllarda pıyasada satılmaya başlanacak olan tatlı greyfurt suyunu elde etme yontemı Calıfornıa'dakı Spragen şırketının buldu ğu yenı bır kromotografı teknığıne dayanıyor Kromotografı, kımyasal maddeler karışımı olan sıvıların dar bır reçıne kolonuna Acı greyfurt suyu Tatlı meyve suyu yollanmasına dayanan bır laboratuvar teknığıdır Farklı kımyasallar kolondan farklı hızda geçerler Spragen daha genış kolonlar kullanarak sıvıların yan delıklerden merkeze akması yontemını uygulamaktadır Sıstem 1 veya 2 atmosfer basınçla çalışmakta ve bılınen yöntemden 500 kal daha hızlı akmaktadır Spragen reçıneyı, greyfurta acı tadını veren nargınını tutacak şekılde ayaıiamışlardır Aynı sıstem ınsan sutune yakın bır sut elde etmek ıçın ınek sutune de uygulanır Bu yöntemle ınek sutündekı betalaktoglobulın ve ımmunoglobulınler ayrılıp atılmakta, laktoferrın ve laktoalbumın'ler ıse ayrılıp sute, ınsan sutündekı oranlarında yenıden katılmaktadır Uzun vadede aynı teknığın şarap ve bıra uretımınde de kullanılması hedeflen mektedır Büyülü Toz K ırmızı şaraptan elde edılen alkolsuz bır toz kalp hastalıklarına karşı en az kırmızı şarap denlı etkılı olabıle Bikini adalarına davet BD'nın atom bombası testlennın yaptığı Bıkını Adaları'nda hayatınız normale donduğu ve artık turıstlerın adayı zıyaret edebıleceklerı belırtılıyor Bu mercan adalarında 194O'lı ve 195O'lı yıllarda 23 kez atom bombası patlatılmıştı Bunlar arasında en guçlusu ise Hıroşıma'ya atılan bombanın 750 katı daha guçlu olan hıdrojen bombasıydı Bıkını adaları, 40 yıl sonra turıstlerı çağırıyor 6 bılım adamı, adaların esas olarak yenıden oturulabılır ol duğuna ılışkın rapor verdıler Ancak hındıstan cevızlerı henuz toprakta bulunan Casıum 137 radyokatıf maddeyle bulaşık durumda Süper aşının hedeli prostat kanseri maktadır Aşının amacı amelıyat sonrası kalan tumor kalıntılarını yok etmek ıçın, bağışıklık sıstemını, kanserli hücrelere yonelecek antıkor uretmesı amacıyla uyar maktadır Danıshefsky ve arkadaşları, araştırmanın ayrıntılarını ve fareler ustunde yapılan deneylerın sonuçlarını Angewandte Chemıe (cılt 36, s 125) de yayımlanan makalelerınde anlatmışlardır Bağışıklık kazandırılan fareden alınan serumun göğus kanseri hucrelerını de yok edebılen antikorlar taşıdığı saptanmıştır GloboH adı verılen ve kansere etkılı olan bırım ıçınde var olduğu tum kanser çeşıtlerıne Sentetik globoH üzerinde "ağıtilmış" karşı etkılıdır. Ekıbın asıl beklentısı antikorlar kanserli hücrelere saldırır. ıse, genış bır kanser yelpazesıne karşı kullanılacak denenmış, ger ew York'takı bır hastanede çek kanser hucrelerınden yapılma aşıprostat kanserli amelıyat olmuş lardan daha etkılı olacağıdır erkeklere yenı bır aşı uygulan A cekKırmızı şarabın, bır tur kolesterol olan duşuk yoğunluklu lıpoproteınlerın atardamarlarda bırıkmesıne engel olduğu ve dolaylı olarak da kalp krızlerının önune geçtığıne ınanılıyor Kırmızı şarapta bol mıktarda bulunan polıfenolların, duşuk yoğunluklu lıpoproteınlerın oksijenle bırleşmesıne ve böylece atardamar duvarlarında toplanmasına engel olduğu belırtılıyor Cambrıdge yakınlarındakı Papvvorth Hastanesı uzmanlarından Norman Williams, Shaılıa Nıgdıkar ve Alan Hovvard polıfenollerın alkolsuz olarak da aynı etkıyı yapıp yapmadığını anlamak uzere bır araştırma başlattı Yaşları 35 ıle 65 arasında değışen 20 sağlıklı erkeğe her gun duzenlı mıktarlarda kırmızı şarap, beyaz şarap ve şarap ozunden elde edılen polıfenol kapsullerı veren ekıp, deneklere bunlardan her bınni ıkı haftalık surelerle uyguladı Her deneğe ayrıca ıkı hafta boyunca hem kapsul hem de beyaz şarap verıldı Sonuçlar, kırmızı şaraptan elde edılen tozun etkılerının kırmızı şarabın yarattığı etkıden hıç de farklı olmadığını ortaya koydu Ancak, oksıdasyon ölçumlerının kalp krızı tehlıkesını azaltan bır boyutta olup olmadığının belırlenmesı ıçın araştırmanın daha kapsamlı bır bıçımde ele alınması gerekıyor Soz konusu olçumlerın olumlu olması durumunda kırmızı şa raptan hoşlanmayanlar da onun nımetlerınden yararlanabılecekler Rita Urgan (n.s. Şubat 1997) 5275