Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Aşırı kilolar ve göğüs kanseri riski merican Medical Association (Amerikan Tıp Birliği) isimli kuruluşun yayın organının son sayısında yer alan bir araştırma sonucuna göre, aşırı kilolar menopoz öncesi dönemde göğüs kanserıne yakalanma riskını arttırırken, menopozdan sonraki dönemde daha tehlikeli sonuçlar doğuruyor. Harvard Tıp Fakültesi Halk Sağlığı bölümü araştırmacılarından Zhlplng Huang'ın yönetiminde gerçekleştirılen Aşırı vitamin zararlı itaminlerin dozajı konu sundaki tartışmaların ardı arkası kesilmiyor. Beta karoten kanser yapar mı? Vitamin B6 sinlrlere zarar verir mi? Kalsıyum böbrekleri bozar mı? Bu gibi kesin yanıtı olmayan sorular bugün vitamin bağımlılarının huzurunu Fazla havuç derıyi kaçırmaya yetiyor. sarartır. Kanser riskini özellikle Amerikalılar gibi artıtıncı etklsl olduğu vitamin ve mineral takviyelı ilaçlara aşırı düşkün uluslarda Bazı kanser tedavllerini Kadın ve gündemden düşmeyen aşırı engelleyebılır; kalın erkek için bagırsak testlerlnde doz sorunu, bırbirı ardına or60 mg yanlışhğa yol açar. taya atılan ıddialarla giderek karmaşık bir görünüm kazanıKadın: 8 mg Bazı kanser tedavilerıni yor. Son günlerde New York Erkek: 10mg engelleyebılır, kalın bagırsak testlerlnde yanlışlığa yol açar. Times gazetesinin öncülüğünde başlatılan bir araştırma, vitaminlerin normal dozun üzerine çıkıldığında yarardan çok Kadın:1.6 mg 500 misll fazlası uzun vadede sınır tahrıbatı Erkek: 2 mg zarar verdiğini ortaya çıkarttı. Son 6 yıldır vitamin tuketimının 6 misli arttığı ABD'de, Kadın ve Kabızlık ve bobrek fonksiyerkek için 1 gr. onlarında aksama bu ilaçların tavsiye edilen günlük dozun 10, 50, hatta 500 misli üzerinde tüketildiğı Kadın: 15 mg Kalp hastalığı riskini arttırır; izlenıyor. Beslenme bozuklu" kek: 10 mg. yetişkin dozu alan çocuklarda zehirlentne ğunda ve nekahet dönemlerinde tavsiye edilen "OneAKadın: 12 mg Mldebağırsak ırıtasyonu Day" türu vitamin kompleksıbağışıklık forksıyonlarında Erkek: 10 mg. nin mega dozda tuketilmeye aksamalar. Çinko başlanması sağlık kurumlarıKadın: 55 Saçta ve tırnakta geçici nın harekete geçmesıne yol mikrogram değışıklıkler mıde.Dauırsak Erkek: 70 açıyor. rahatsızlıkları nörolojik probmikrogram lemler. Sağlık yetkilileri kamuoyunu vitaminler konusunda sürekli uyarıyor. Bu uyarıların başınmüştu. Ne var ki aynı dönemde yapılan da, yetişkınlerın ve çocukların alması gebir başka araştırma, hamılelık döneminde reken vitamin miktarının yaşa, cınsıyete alınan yüksek dozda folik asidin sakat ve sağlık durumuna bağlı olarak değişmedoğum olasılığını çok aza indirdiğinı ve sı ve bazı vitaminlerin diğer bir vitaminı yaşlılarda kalp krizi riskini azalttığını ortaetkisiz hatta zararlı bir hale getırmesi geliya koymuştu. yor. Örneğın, hücre yapısına antioksidan Buna benzer başka bir çelışkili durum olarak etki yapan C vitamıninın, demir eş198O'lı yıllarda beta keroten konusunda liğinde alınması durumunda, prooksidan yaşandı. Meyve havuç, ıspanak ve koyu olarak hareket ettiği ve hücrelere yarar yeşil renkli ırı yapraklı sebzelerde bol mıkyerine zarar verdıği tespit edildi. tarda bulunan bu vıtaminın kanser riskini VVisconsin Üniversitesi Toplum Sağlığı azalttığı iddiaları piyasalarda bir beta Bölümü öğretim üyelerınden Dr.Rima keroten fırtınası estirdi. Ancak 1996'da Apple, 1989 yılında günlük folik asit dosigara içen erkekler üzerinde yapılan bir zunun 400 mikrogramdan, erkekler için başka araştırma, hap şeklinde alınan 200 mıkrograma, kadınlar için 180 mikbetakerotenın kanser riskini azaltmadığı rograma düşürülmesı gerektiğini ileri sürgıbı arttırdığını ortaya çıkarttı. Feza Akça V Bilimde kadınlara yer yok • ngiliz üniversitelerlnln blllm ve • mühendisllk bölümlerinden mezun m olan kadınların sayısı her geçen gün artmakla birlikte, bu alanda çalışan kadınların oranında bir değişiklik olmadığı've bunların düşük düzeyli işlerde görev aldıklan belirtiliyor. Bilim ve mühendislik alanlarında çalışan kadınların sayısında bir artışın sağlanması amacıyla genç kızlar daha lise yıllarında bu konuda özendiriliyor. Ne var ki, bilim eğitimi gören kadınlar meslek yaşamlarında oldukları yerde sayıyorlar. Bilim ve uygulayım bölümlerinden mezun olan kadınların hangi meslek dallarında çalıştıklarını belirlemek üzere yapılan bir araştırma, 1993 yılında da Kadınların, tıpkı 1979da olduğu gibi, yalmzca %15'inln mezun oldukları bölümlerle ilintill mesleklerde çalıştıklarını ortaya koyuyor. Buna karşılık, bu oran erkeklerde %30'a ulaşıyor. Işin kötüsü, bu tür eğitlmden geçen kadınların üçte birl yüksek öğrenim diplomasını gerektirmeyen işlerde çalışıyor. Bilim dalında görev yapanların çoğu ise kısa süreli işe alınıyor ve aynı görevde çalışan erkeklere kıyasla %80 daha düşük bir ücret alıyorlar. Çok sayıda kadın çocuk yetiştirmek amacıyla mesleğinden ayrılsa bile, aradaki korkunç farkın bu nedenden kaynaklanmadığına dikkat çekiliyor. 33 yaşındaki erkeklerin %56'sı bilim ve mühendislik alanında görev alırken, çocuğu olmayan kadınların yalmzca %34'ü bu alanda düzeyli bir konumda çalışıyor. Kaynak N. S. Rita Urgan A çalışma, 18 yaşından sonra vücut ağırlığındakı 20 kiloluk bir artışın göğüs kanseri riskini yüzde 40 oranında arttırdığını ortaya koyuyor. Oysa menopoz sonrası dönemde, hormon tedavisi görmeyen bir kadının aldığı 10 kilo, göğüs kanseri riskini yüzde 61 oranında arttırıyor. Çalışmanın sonuç bölümünde şöyle deniliyor: "Yetişkin kadınlar, özellikle menopoz sonrası dönemde, kilolarını muhafaza ederek göğüs kanseri riskini azaltabilirter." Ancak söz konusu araştırma, kanser riskini arttıran faktörün fazla kilolar mı, yoksa fazla kiloların yol açtığı davranış bozuklukları(hareketsizlık gibi) mı olduğukonusuna açıklık getirmiyor. (AFF4.11.97} Körlük altıncı duyuyu ( geliştiriyop Tıp eğitiminde sanal endoskopi Y eni bir araştırma, aile içindekı, huzursuzluğun çocuğun fiziksel gelişiminl de olumsuz yörtde etkilediğini ortaya çıkarttı. Kraliyet Serbest Tıp Okulu (Royal Free School of Medicine)'ndan Scott Montgomery önderliğindeki araştırma gurubu, aynı hafta doğmuş olan yedi yaşındaki 6574 çocuğun boy kayıtlarını inceledi. Deneklerin yaklaşık yirmi de birl ya terkedilmiş ya da anne ve babaları ayrılmış olan çocuklardan oluşuyordu. Araştırma grubu, Archives of disease in Childhood (Çocuk hastalıkları arşivi) dergisinin son sayısında, bu çocukların boy uzunluklarının ortalamanın iki kat altında olduğunu tespit etti. Araştırma sonuçları, aile geliri gibi değişik faktörlerin çocuğun gellşimini nasıl etkilediğini ortaya koyuyor. Montgomery, bu çalışma için "Çocukluk dönemindeki yaşam şartlarının insanın tüm yaşamın nasıl etkilediğini gösteren bilimsel bir kanıttır" diyor. Ayrıca stresin, gelişme çağındaki çocukların bünyesinde üretilen büyüme hormonlarının miktarını azalttığını iddia ediyor. (n.s., TG) Aile içi huzursuzluk ve çocuklar S anal gerçeklık artık bilgisayar oyunlarında kullanılan bir teknik olmaktan çıktı. Havayolları pılotlarının eğitiminde kullanılan uçuş simülatörlerlerinden esinlerek geliştirilen "sanal endoskopi", doktorların eğitiminde büyük yarar sağlıyor. Endoskop, ışık ve mercekTrakı lerle donanmış, uzun, esnek borulardır. Vücudun herhangi bir açıklığından sokulan bu borularla vücut içindeki tümörler veya hastalıklı bölgeler izlenir. Doktor, anormal bir oluşum tespit ettiğinde ileri tetkikler için endoskobun ucundaki küçük bir kıskaçla parça alır veya elektrik ıle hastalıklı dokuyu kotarize eder. Endoskopik işlemler, gerek ucuzluğu, gerekse ameliyatlardan daha basit olması nedeniyle giderek yaygınlaşıyor. Ne var ki endoskopi her koşulda uygulanamıyor. Şüpheli bölgenin veya tümörün pozisyon olarak elverişsiz bir yerde bulunması endoskopik incelemeye izin vermeyebiliyor. Işte bu yeni "sanal endoskopi sıstemi" endoskopinin mümkün olup olmayacağına ilişkin yol göstermekle kalmıyor, ayrıca doktorun el becerisi kazanmasına da yardımcı oluyor. ABD'de Princeton Siemens Araştırma Merkezı'nde geliştirilen sanal endoskopi uygulamasında, hastanın iç organları bilgisayarda üç boyutlu olarak tarama sistemlerinden alınan görüntülerle üretiliyor. Bilgisayar mouse'unun başına geçen doktor, bilgisayar ekranındaki sanal endoskop ile bu organlara ulaşmaya çalışıyor. Siemens'in "Fly Through" adı altında piyasaya sürmeyi planladığı sanal endoskopi, Amerikan Gıda ve llaç Dairesi'nin yeşil ışık yakmasını bekliyor. Sanal endoskopinin şüpheli bölgenin saptanmasında kolaylık sağlayacağını ileri süren proje sorumlusu Dr.Ali BaniHaşemi, "Sanal endoskopi pek çok alanda işe yarayacak. özellikle teşhis aşamasında ve ameliyatlarda doktorların üzerinden büyük yük kaldıracak" diye konuşuyor. ethesda Ulusal Sağlık Enstitüsü >uzmanları, gözleri görmeyen bir ki'şinın beynindeki görsel alanın boşta kalmadığını, başka duyulann bu alana el attığını savunuyorlar. 10'u kör, beşl ise görebilen 15 gönüllü denek üzerinde gerçekleştirilen bir araştırma da deneklerden B raiII « abecesi y. da kabart ma Latn harflerim dokunma y o I uy I a bulmaları istenir. Bu süreç boyunca deneklerin beynindeki farklı bölgelerin işlevlerini engellemek amacıyla DU bölgelere manyetık darbe uygulanır. Görsel bölgeye darbe uygulandığında gözleri görmeyen deneklerin fazladan noktalar olduğu duygusuna kapıldıklanna ya da Latin harflerini belirlemede güçlük çektıklerıne tanık olunur. öte yandan, aynı uygulama gözleri gören deneklerde hiçbır etki yaratmaz. Bilim adamları gözleri görmeyenlerin bu duyuyu işitme, tat ve koku almada kullandıklarının hemen hemen kesin olduguna inanıyorlar. Söz konusu araştırma gözleri görmeyenlerde başka duyulann daha gelişmiş olduğunu bir kez daha kanıtlamış oluyor. Kaynak: (n.s) Rita Urgan 5575