Katalog

U L A Ş I M İ N S A N VE D A V R A N I Ş I Uçaklar daha güvenli olabilir mi? ewYorkParıs seferı yaparken Long Island açıklarında, buyuk olasılıkla bır patlama sonucunda, denıze çakılan TWA uçagı, uzun zamandan berı uzeıınde fıkır yurutulen bır problemı yıne gundemın ılk sırasına yerleştırdı. Içınde patlama olan bır uçagın yere ınebılmesını saglayacak bır teknolojı gehştırılebılır mı ? Bazı Ingılız araştırmacılar, bu konuda oldukça onemlı ılerlemeler kaydettıklerını açıkladılar Yenı gehbtırılen malzemeler uzerınde yapılan deneyler, bu malzemelerın patlamalara, şu anda uçaklarda kullanılanlardan uç kat daha dayanıklı olduklarını ortaya çıkardı Hampshıre'dakı Savunrna Araştırmaları Merkezı'nden Chrıs Peel, uçakların patlamalara karşı dırencını arttırmak ıçın ıç kaplamaların saglamlaştı rılması geroktıgını soyluyor Peel, yaptıkları patlama deneylerınde gerçpk bır Jumbo jet kullandıklarını soylu yor Yapılan deneyler, kargo bolumunde kullanılabılen bazı hafıf ve ucuz malzemelerın patlamanın yol uçtıgı etkıyı buyuk olçude azaltabildigini ortaya çıkarmış Peel, guvenlık kuralları nedenıyle deneylerde kullandıkları bombanın nıteiıklerını açıkla Evet. Kuçuk bır bomba bıle dev uçağı düşurebılıyor. Bombaya karşı daha dayanıklı malzemeler uçakların guvenlığını arttıracak Kendi düşüncelerimizden çoğu kere o kadar eminizdir ki, başka insanların düşüncelerine pek önem vermeyiz. Onların düşünceleri ancak bizimkine benzer ise değer kazanır. Doğan Cuceloğlıı aşamda genellıkle hakım olan "kazan kaybet" anlayışıdır Bu anlayışın temelınde "kıtlık" varsayımı yatar Bu varsayımın temel aldıgı dunya şoyle çalışır Ikı ınsanın ıstedıgı şeyden ancak belırlı bır mıktarda var bı rı bu mıktardan ne kadar alırsa (kazanırsa) oburune o kadar az kalır (kaybeder) Para mevkı, şohrpt mal mulk gıbı nes nel varlıklar ıçın boyle duşunuldugu gıbı, sevgı, şefkat gıbı duygusal olaylar ıçın de boyle duşunulur Ikı kıtabevı duşunun, her bırı okuyucu yu kendıne çekmeye çalışıyor Bu amaçld karlı olmayan ındırımler yapıp oburunu pıyasadan ıtmeye çabalıyor Obur kıtapçı da aynı duşunceler ıçınde fıyatları ındırıyor, her ıkısı de bırbırını hır palıyor Bır başka ornek şu olabıhr Öğrencı sınıfta oğretmenın dıkkatını çekmeye çalışıyor, başkalarına fırsat vermeden hep kendısı on planda olmak ıstıyor Yukarıdakı her ıkı ornekte de kazan kaybet anlayışı, dolayısıyla "kıtlık" varsayımı soz konusudur Ilk ornekte kı tapçılar belırlı sayıda bır okuycu kıtlesı ve bu nedenle belırlı bır kazanç potansı yelı var saymaktalar Bu belırlı mıktar ıçın bırbırlerıyle yarışmaktalar Ikıncı or nekte, ogrpncı oğretmpnın bpgenısını sınırlı var saymakta, bu sınırlı mıktarın çogunu başkası alırsa kendısıne bırşey kalmayacağını duşunmektedır Butun bunlar,."BEN" paradıgmasının ortaya çı kardıgı ılışkı bıçımlerıdır 'BİZ" anlayışı ıçınde, "kazan kazan" tutumu hakımdır Boyle bır tutum ıçınde kıtabevlerı bır araya gelecek, kıtap oku ma ahşkanhgını gelıştırmek ıçın fuarlar, yarışmalar, oduller oluşturacak ve oku mayı teşvık edecek olanakları beraberce yaratacaklardır Sonuçta okuyan sayısı artacak ve her ıkısı de tek başlarına elde edeceklerınden daha çok kazanacaklar dır Ogrencıler oğretmenın dıkkatını bı rey olarak çekme yerıne bır ekıp olarak sınıt olarak en lyı olmaya yonelecekler herkes başarılı olacaktır Biz olarak yaşamak zan tutumu ıçındekı ınsanın davranışları, "BEN"ı benımsemış kazan kaybet tutumu ıçındekı ınsanın davranışlarından çok farklı olacaktır Bu ıkı farklı davranış turu zaman ıçınde ıkı farklı ıhşkıler oruntusu, dostluklar, aıleler yaratacaktır. (21 Önce anlamayı. daha sonra antaşılmayı bekle Gunluk yaşamımızda ıletışımden kastımız genellıkle bızım konuşup, dığerlerının dınlemesıdır Bırıncı planda konuşmaya, ıkıncı planda dınlemeye onem verırızf Çogu kere dınlerken, konuşana ne cevap verecegımızı duşunuruz Kendı düşüncelerimizden çogu kere o kadar emınızdır kı, başka insanların duşuncelerıne pek onem vermeyiz Onla rın duşuncelerı ancak bızımkıne benzer ibe değer kazanır Onların bızım duşuncelerımızın ustunlugunu kabul etmesını ısterız, bıze uymalarını ısterız Eger Gandı gıbı gerçegı araştıran bır ruha sahıpsem, o zaman kımın doğru oldugunu degıl, neyın dogru oldugunu araştırmaya başlarım Eğer karşımdakı gerçek ıle ahenk ıçınde dogruyu soylu Burada sorulması qereken temel soru, "Aralarında hıç ortakhk bulunmayan insanların "BlZ"ı yaratması ve sınerjık yenı seçenekler oluşturması olanagı var mı'?"dır Buna benım cevabım 'Hayır"dır İnsanların "BlZ"ı yaratabılmesı ve sınerjık yenı seçenekler oluşturabılmesı ıçın temel muştpreklerının bulunması gerekır Bu duşunceyı bıraz açmakta yarar var Kışılerın paylaştıkları ınanç tutum duşunce ve değerlerı "hıç yok" ıle "tumuyle" kutupları arasında degışen bır olçek uzerınde duşunebılırız Bence her ıkı kutup da, sınerjık ıletışıme engeldır En verımlı ortam, kışılerın belırlı bır goruşu paylaşmalarıdır Aıle ıçınde ıkı bıreyın, şırket ıçınde ışverenın ve ışçının, ulus ıçınde farklı et nık qrupların belırlı bır goruşu paylaşmaları, onların yaratıcı sınerjık sentezleme ler yapabılmesı ıçın gereklıdır Bır goruşun aıle ıçınde, şırkette, ulus ıçınde paylaşılıyor olması onların sıner]ik çozumler yardtmasının koşuludur Ne var kı bır goruşun paylaşılıyor olması, onun aıle. şırket, ulus ıçın, uzun vadede, yararlı olacagının garantısı degıldır Aıle mulk edınme, şırket dığer fırmaları elımıne edıp pıyasaya hakım olma, ulus belırlı bır ekonomık refah duzeyıne ulaşmayı goruş olarak paylaşabıhr Aılenın mulk edjnmesı, muşterek bır goruş olarak aılenın bırhğıne katkıda bulunacaktır, ama uzun vadede, aılenın sag lıklı ve anlamlı bır varoluşunun temelı olamayacaktır Hatta, yalnız mulk gıbı dar bır çerçeve uzerıne kurulan bır qöruş, uzun vadede, aılenın parçalanmasının te mel nedenı bıle olabıhr Bu tur olasalıklar şırket ve ulus ıçın de soz konusudur Bır goruşun uzun vadede herkes ıçın yararlı ve guç verıcı olabılmesı ıçın onun evrensel temel ılkeler uzerıne kurulmuş olması gerekır Butunluk, hakkanıyet, sevgı gıbı evrensel ıl keler uzerıne kurulmuş bır goruşu payldşdn ınbdnlar. kendılerını guçlendırecek binerjık çozumler bulabılırler Turkıye'de verdıgım Ailede lletişim, lletişim ve Etkili Yaşam semınerlerınrio bu yazı dızısındp vur guladıgım kavramlar uzerınde ısrarla duruıum "Doğan Cuceloglu, sızce Turkıye'nın en onemlı sorunu ne?" dıye bana sorulsa tum ıçtenlıgımle şu yanıtı verırım "Turkıye'nın en onemlı sorunu, bence, Turk aılesının BlZ'ı oluşturmasıdır BlZ'm oluşması ıçın otorıtenın ana babanın keyfı kararlarından çıkması ve aşağıdakı temel ılkeler uzerıne kurulması gerekır Ailede anne ve baba, çocuklar kadar şu ılkelerı davranışlarında uy gulamaktan sorumlu olmalıdır Kışısel butunluk, denge, hızmet, gırışımcılık, dayanışma, bırın degerı, karşılıklı dayanışma, bılınçlı çalışma, koşulsuz sevgı, hakkanıyet, onur eşıtlıgı, ustun kalıte, hızmet etme, gelışme ve gelıştırme, yardım etme. yureklendırme ılkelerı Bu temel ılkeler uzerıne gelıştırılmış bır aıle Turk demokrasısının yaşayan hucresı olacaktır Turk aılesınde de mokrası bu evrensel ılkeler uzerıne kurulmadıkça, Turk egıtım hayatında, Turk çalışma hayatında ve Turk sıyasal haya tında demokrasıyı kurmak olanagı yoktur Bu temel kurulmadan Turk demok rasısı ancak yumuşak bır kumsal uzerıne oturtulmuş bır bına kadar saglam ola bılır Ilk sallantıda yıkılmaya, çatlamaya yatkın bır yapı I Y mıyor anıa labö de Iskoçya'da duşen Pan Am uçagının parçalanmasına sadece yarım kıloluk bır patlayıcının neden ol duğtınu belırtıyor Uçaktakı ılk patlama govdede sadece kuçuk bır delık bıle açsa, uçagın paramparça olmasına neden oluyor, çunku patlamanın yarattıgı basınç kabın basıncıyla bırleşerek delıgın buyumesıne neden oluyor Dolayısıyla PPPI ve ekıbı patlamanın delık açmaması ve patlama nedenıyle or taya çıkan basıncın bır şekılde azaltılması ıçın hdngı tedbırlenn nlınması gprpktıqını belırlemeye çalışmışlar Ekıp, uçakların kargo bolmelerınde ktiplama malzemesı olarak kullanılan plastık kokenlı epoksıler ve tenollu reçıneier kullanarak çeşıtlı kombınasyonlar denemışler b mılyon sterlın tutarında bır butçesı olan bu proje sonucunda cam elyafıyla guçlendırılmış melez bır yapı çıkmış ortaya Kabın basıncı normal uçuş degerlerıne kadar yukseltılmış bır Jumbo jet ıçınde gerçekleştırılen pdtlama denemesı, bu maİ7pmpnın normal karqo malzemesının uzerıne kaplanmasıyla ortaya çıkan bıleşımın patlamalara uç kat daha dırençlı ol dugunu ortaya çıkarmış Patlamadan sonra malzeme uzerınde yapılan ınceleme sonucunda, malzemenın kırılmadan deforme oldugu ve patlamada saçılan parçacıkların ve basıncın da absorblandıgı anlaşılmış Peel, uçaklarda bu malzeme kullanılarak kuçuk degışıklıkler yapmanın çok pahalı bır ışlem olmadıgını, tek problemın agırla^ma nedenıyle yakıt tuketımının bır Jumbo |et ıçın yaklaşık 3 ton artması oldugunu soyluyor Bu, 20 yıl ıçınde uçak başına 750 000 sterlınlık bır ek harcama qetırıyor ama bu da havayolu ışınde oldukça onemsız bır mıktar (kaynak n scıentıst,27 temmuz so) Üç sureç "BİZ" anlayışı ıçındo kazan kazan tu tumu aıle, ış, ıhşkıler gıbı yaşamın her yonune uygulanabılır Kazan kazan'ı gerçekleştırmek şu uç surecın bılıncınde olmak gerekır (1) Her ıkı tarafın kazan ması gerektıgını riuşun, (?) once anlamayı, daha sonra dnlaşılrnayı bekle, ve (3) her ıkı tarafın uzerınde anlaşabılpcpgı çozumler yarat (1) Her iki tarafın kazanması gerektigini düşün Her dılde, kulturde ve dınde, farklı ke lımelerle şu anlam ıfade edılmıştır Ken dıne davranılmasını ıstedıgın gıbı başka sına davran1" Turkçemızde bu fıkır bıraz daha yumuşatıhp gerçekçı bır çerçeve ye ındırılmış ve "çuvaldızı başkasına ba tırmadan once ıgneyı kendıne batır, denmıştır Başkasının çıkarını zararını, mutlulu gunu acısını duşunmek bır yaklaşım bır tutum meselesıdır Bu tutum paradıg rnamızın bır parçası olarak yaşamımıza yerleşınce karıkoca olarak eşımızle anababa olarak çocuklarımızla, yonetıcı olarak altımızda çalışan elpmanlarla ılış kımızde uygulamaya başlarız Bu tutum yaşamııııızda "neyın onemlı oldugu"nu çok derınden etkıler Zamanımızı ne ıçın hdrcaydcıgımız, olaylar ıçınde yaşarken ne gıbı seçımler yapacağımız yaşamımızda 'neyın onemlı oldugu"na baglı ol dugu ıçın, "BlZ"ı benımsemış kazanka yorsa, o zaman ben mutevazılığı gostermeye hazır olmalıyım Karşımdakının ne dedıgını anlayabılmem ıçın onu dınle mem, onun qozuyle olayları gormesını bılmem gerekır Karşımdakının goruşunu kavradıktan sonra gerçek anlamda ıletışım olanagı dogar Bu tur ıletışım "BlZ"ı yaratmanın temelınde yatar Karşısındakıne tum ıç tenlıgıyle saygı duymasını ogrenmeden, btz oluşamaz Bu soz aıle ıçın geçerlı oldugu kadar, bır şırket ve ulus ıçın de qeçerlıdır Gerçek dınlemede karşıdakının varoluşuna, ozune buyuk bır saygı duyma vardır Bu saygı ıçınde kazanç ve kaybımıza sevınç ve huznumuze yonelı rız (3) Her iki tarafın üzerinde anlaşabileçeğı çoıumJeryarai Karşımızdakının kazanç ve kaybına, bevınç ve huznune kendımızınkı kadar detjer vererek yoneldığımızde, her ıkımızın de kabul edecegı uçuncu turden se çenekler aramaya başlarız Bu arayışa sıner|i derız Sınerjı farklılıklardan kork madan, onları kabul edıp, onları ıçererek yenı sentezlemer oluşturmayı gerektırır. 4968