Katalog

SPOR VE SAĞLIK B I LIM YAY IN Sporcu Olumu 'Olum' gıbı soöuk ve sevımsız bır kavram ıle Uğraşmayı surdurmemızın nedenı 487 sayılı CBT de (20 Temmuz 1996) sayın I. Topkaya nın sporcularda anı olum uzerıne yaptıgı uyarıyı bır başka açıdan ınceleme ısteğımız oldu Sporun ınsan sağlıgına katkısını yadsımak elbette mumkun değıl Bununla bırlıkte qerek profesyonelce gerekse salt sağlık ıçın spor yapanlar da bu çok yararlı ugraş sırasında anı olum olaylarına rastlanabılıyor Sporcu anı olumlerı toplam anı olumlerın % 10 15 ını oluşturuyor Tum doğal olumlerın % 1232 sının anı olum oldugu anımsanırsa ge nel olarak sporcular ıçın rıskın çok fazla olmadığı duşunulebılır Araşlırmacılar neden? sorusuna yanıt ararken anıden olen sporcuların çoğunda gızlı tanı konulmamış bır kalp hastalıgı ol dugunu gosterdıler Bunlardan 35 yaş uzerındekılerde % 90 lara varan oranda oncpden belırlenmemış bır aterokslerotık ıskemık kalp hastalığının (bkz CBT 487 sayı) sorumlu olduqu belırtılıyor Gençler de ıse rıtm bozukluğu oluşturucu sessız kalp hastalıkları" olarak tanımlanan bır dızı hastalık sıralanıyor Bunlar arasında kalbın elektrıksel sıstem anormdllıklerı dogumsal kalp damarı kalp kası kalp ka pağı ve uyarı ıletım sıstemı bozuklukları WPW ve uzun QT sendromları yer alıyor Işte bu zaten var olan hastalık zemının de spor çalışmaları gıbı enerjık egzersızler elektrıksel denqesızlıklere yolaçıp sporcuyu olume goturebılıyor Ayrıca aşırı zorla yıcı çalışmalarla "sporcu kalbı"nın normal sınırları aşılıp ornegın aşırı kalp kası buyu melerı sonucu da olgu olum yonunden rısklı duruma gelebılıyor Sporun populerlebrnebi ıle gıderek daha fazla sayıda ınsan (hsanslı veya bıreysel) duzenlı olarak spor yapmakta Spor yap maya başlayan herkesın lyı bır sağlık de gerlendırmesınden geçmesı gereğı her kesçe bılınır Sağlık kontrolunun temel amacı sporcu veya adayının kalpdamar sıstemının ve spora uygunlugunun deger Ipndırılmpsı olmalıdır Boyle bır degerlendırmede bıreyın sağlık durumu aıle oyku su rısk faktorlerı taşıyıp taşımadıgı vb sorgulanıp muayene ıle fızıksel durumu belırlenır Elde edılen bılgılerle daha ayrın tılı ıncelemeler gereken olgular saptanıp olası bır kalp sorunu araştırılır Sağlık kontrolunun ıkıncı amacı sporcunun ışlevsel kapasıtesının belırlenmesı olmalıdır Burada "Hangı tıp egzersızler daha uygundur? Yarışmalı sporlara katılabılır mı?", gıbı sorulara yanıt aranır Bu yolla sporcunun fızyolojık sınırları tanınıp ant renmanın etkılerı ve zaman ıçındekı gelışı mı belırlenebıhr Boylece daha başta sağlanan bu verılerle çalıştırıcı bılımsel ve sağlıklı bır çalışma programı ızleyebılır Sporcu sağlığı uzerıne son soz olarak Spor yapmak ısteyen bıreyler gonullu hsanslı sporcu olmak ısteyenler zorunlu cıddı bır sağlık korıtrolunden geçmelıdırler Bır sporcuya "spora uygunluk" belgesl (orneqın sağlık raporu) vermeden once ızlenmesı gereken degerlendırme dızgesı şunları ıçermelıdır 1 Olgunun ve aılesının ayrıntılı oykusu 2 Fızıksel degerlendırme ve EKG kaydı 3 Egzersız testı 4 Holter (24 saatlık FKG) kaydı (ozelhkle yapılan spor sırabinda) 5 EKO (kalbın yapısal anormallıklprını saptamak amacıyla) 6 Dıger ılerı degerlendırmeler (gerektıgınde) Çalıştırıcılar bılımsel verıler ve yontem ler kullanmalıdırlar Spor hekımlığı kurumu etkınleştırılıp yarışmalı spor kuruluşları (kulupler okullar vb ) ıle doğrudan ılışkılendırılmelıdırler (*) Dr , Barselona Otonom Unıversitesı, Sant Paul Hastanesı. 1 Mtirorı BJ Epbloın 8fc Hobpr1= WC Causes of sudden death ın competetive athletes J Am CollCardıol 1986 7 204 214 2 Copl ın Nl bleım QW Nıcholas JA Exercıse and sudden cardiac death Am Heart J 1988 115 ^07 212 3 Kohl III MW Povvell KE ve ark Physıcal actıvıty, physıcal fıtness r and sudden death Epıdemıol Rev 1992 14 T 7 ı8 4 Amerıcdn Colleye of Sports Medıcıne Guıdelınes for Exercıse Testıng and Prescrıptıon Phıladelphıa Lea&Febıger 1986 5 B lyos rl( I u m A Fıırl înello F Maron BW Serra Grıma JR Cardıologia Deportıva Mosby/Doyrrı ı Lılıro 1994 Ozçut Astcınf*) Tiinkçe Bitki Adları Sözlüğü larının yerel kullanırnlarıyld ılgılı ay rıntılı bılqıler verılıyor Pek çogu en umulmadık yerler de karşımıza çıkıp bızı mutlandıran ve aynı zamanda onemlı bır dogal kaynak olan bu guzellıklerle bıraz daha yakından tanışmaya bır çağrı bu kıtap Sanıyo rum sız de onların daha dıkkatlı bır bakışa deger olduklarına karar ve receksınız Turkıye de yetı şen bıtkı turlerın den yaklaşık uçte Ebegumecı (Malva), yapraklı dalları ıspanak gıbı bırının lurkçe adı pişırılerek yenır Turkçe Bıtkı Adları Sozluğu, Prof nın bulunması hal Dr Turhan Baytop Turk Dıl Kurumu kın bıtkılere karşı Yayınları 1994 508 sayfa ISBN 975 olan yakın ılgısmı 16 05423,320 000 TL açık bır şekılde gostermektedır ol kenarlarını mahallenızdekı denıyor gırış yazı boş arsayı deqışık zamanlarda binda 4000 Turkçe farklı renklere burunduren bıtkı bıtkı ısmını ıçeren lerle tanışmak ıçın eşsız bır fırsat Ak sozlukte ayrıca La tarlarda sarı çıçeklerını zeytınyagı ıçın tınce bır dızın hazırde gordugumuz Kantaron (Hyperıcum) lanmış ve bu dızıne bıtkısını Belgrad ormanında ya da ko sozluk maddesı şebaşında gordugumuzde farketmeyı sayfaları ıle resım ıstemışızdır bplkı Ya da mutfak dergıle numaraldrı eklen rınde Turk mutfağında ayrı bır yerı olan mış Bunun yanın Mahlep ın nerede bulunabılecegıne daır da sozluk madde yanıtları okurken kırmızı renklı meyve lerınde de ayrıca lerıyle on metreye kadar yukselebılen resım numaralarına bır Mahlep agacı gorebılmeyı Bahar yer verılmış olsaydı başında gosterışlı çıçeklerıyle sagı bolu fotoğraflara (Latınmora boyayan Ebegumecı nın (Malva) ce adlarına gore al Anadolu nun değışık yorelerınde 29 fabetık olarak sıra farklı ısım aldıgını oqrenmek bazılarımı Laz Susenı (Irıs lazıca), Latınce adını yetıştığı bollanmış) ulaşmak da zın Avrupa ulkelerınde marketlerde go geden alan mavı çıçeklı bır susen turudur ha kolay olurdu rup ne oldugunu bılempdıgı Ravent ın Bu yayında ko (yoresel adıyla Işgın Flheum rıbes) do vakhdereAnkara (Tel 0312 468 41 39) nuya kpndılprını lyıce kaptıracaklara cagu kentlerımızde seyyar satıcılar tara ddresıne ugrayabılıt ya da aynı adros zıp gelecek bır onerı de var Anado fından satıldıgının fotografını gormek ten odemelı olarak ıstekte bulunabılırler lu nun çeşıtlı bolgelprınde çekılmış 500 de çogumuzd ılgınç gelecektır llkba (Pobtayld ısteklerde drnbdlaj ve PTT gı renklı bıtkı fotoğrafının yeraldıgı sayfa harda îstanbul çıçekçılerındp satılan Kır den kıtap fıyatına eklenır) Turk Dıl KuIdrddkı turlerın kurutulmuş bıtkı ornek Menekşelerı (Cycldmen courn) ırı mavı rumu nun ayrıca 9 ılde 1 / kıtap dağıtım lerını gormek ve bunlarla ılgılı kayıtlara çıçeklerıyle goz kamaştıran Laz Susenı şırketı ıle anlaşması bulunmaktadır (Is ulaşmak ısteyenler îstanbul Eczacılık (Irıs lazıca) mor beneklı pembe cıçek tanbul da Say Dagıtım Tel 0212 528 Fakultesı Herbaryumu nu zıyaret edıp lerıyle bu topraklarda can bulan bır or 17 54 Izmır de Altay Dağıtım Tel ılgılendıklerı turlerın yetıştığı yerlerı og kıde turu olan Anadolu Salep Otu (Orc 0232483 26 39 ) rpnprpk bıtkılerı yaşadıkları alanlarda hıs anatolıca) TDK yayınlarında ogretmen ve og canlı olarak da gorebılırler Turkçe Bıtkı Adları Sozlugu nde T"urrencıler ıçın gpçerlı olan % 25 ındırım Yazarın 14 yılda bırçok meslektaşının kıye de bulunan bıtkı turlerınden 1300 u TDK Kıtap Satış Burosu ndan dog katkısıyla hazırladıgı bu ayrıntılı ve tanıtılıyor ve bu bıtkılprın dpgışık kısım rudan yapılan alışverışlerde herkese ozenlı çalışma ıçın yaptığı sa uygulanmaktadır yısız araştırma gezılerınde kullandıgı bılgı ve ornek top lama yontemlerı ıle ılgılı kıtapta yer alan açıklamalar bu tur yayınların hazırlanma sının ne denlı zor oldugunu ortaya koymaktadır Prof Dr Turhan Baytop yaklaşık 50 000 yıldan berı Anadolu ınsanının yararlanmakta ol dugu yabanı bıtkıler hakkın dakı yapıtının onsozunu Or taçağ ın unlu bılgınlerınden Ibn an Nafıs den bır alıntıyla bıtırmış "Eğer yazdıklarımın bundan bın sene sonra da geçerlı olabıleceğını bılmeseydım bunları yazmazdım " Doğa bılgılerının yaygınlaş masını hedefleyen boylesı yayınları çok geç de olsa ulkemız kıtapçılarında gor meye başlamak sevındırıcı Yayıncısı ve dagıtımcıları ta rafından çok lyı satan bır kı tap olarak tanımlanıyor Turk çe Bıtkı Adları Sozluğu ılk baskısında 3000 adet basılmış yıl ıçınde ıse ıkıncı bas kısı planlanmakta Turkçe Bıtkı Adları Sozluğu nu kıtaplıklarında başvuru kıtabı olarak bulundurmayı ya da gezılerınde yanlarında Kış gunlerının sıcak ıçeçegı sahlep, orbır doga rehberı olarak taşı kıde turlerının kurutulmuş yumrularının Van'da ışgın (Rheum rıbes) satıcısı Çıçek mayı arzu edenler Turk Dıl toz halıne getırılıp sut ıle pışırılmesıyle durumunun sapları Dogu Anadolu bolgesı Kurumu Kıtap Satış Burosu yapılır Anadolu Sahlep Otu (Örchıs anaşehırlerınde demetler halınde satılır ve kabuğu Ataturk Bulvarı No 225 Ka tolıca) bırçok orkıde turunden bırıdır soyulduktan sonra çığ olarak yenır Meltem Altan TÜRKÇE BITKI ADLARI SOZLÜĞÜ Y Kaynaklar: 49610