Katalog

TVBELGESEL ILGINC SORULAR 17AğustosCumartesi TV 2 10.30 Belgesel "Uçuş Rüyalan" TV 2 15.20 Belgesel "Perspektif" Gen terapısındekı yenı gehşmeler anlatılıyor. TV 2 21.25 Belgesel "Erozyon" HBB 17.00 Checkup; Sağlık Konusu TGRT 11.00 Belgesel "Keşif" Sivrisinek yağmurda uçabilin mi? SORU: Sivrisinekler yağmurlu havada uçabılırler mı ? Yağmur damlaları yere düşmelerıne neden olmaz mı ? YANIT 1: Düşmekte olan yağmur damlaları, altlarında kuçuk basınç dalgaları yaratırlar Bu dalgalar sıvrısıneklerı yan taraflara ıterler, dolayısıyla damlalar sıvrısıneklere çarpmaz Sınek oldurmeye yarayan raketlerın delıklı ol malarının sebebı de budur Hava, delıklerden kolaylıkla geçtığı ıçın raketın onunde basınç dalgası oluşmaz, bu sayede sınekjerı kolayca oldururuz YANIT 2: Sivrisinekler yoğunlukları gereğı apayrı bır fızıksel dunyada yaşarlar Sıvrısınekle yağmur damlasının çarpışmasını, yağmur damlasıyla aynı hızda hareket eden bır arabayla normal yoğunluğunun bınde bırı yoğunlukta bır ınsanın (ya da ınsan boyutlarında bır balonun) çarpışmasına benzetebılırız Sivrisinek de tıpkı bır balo nun aerodınamık nedenlerle arabanın onunden savrulduğu gıbı, yağmur damlalarının yarattığı basınç dalgasıyla yana savrulur ve damlalarla çarpış tuzlu şeyler çeker ama damak tadına gore bu yıyecekler kışıden kışıye farklı lık gösterır YANIT 2: Bıradakı karbonhıdrat etanol, bır ensulın uyarmasına neden olur Ensulın, kandakı şeker oranını duşurur, bu da açlık hıssı yaratır Ikı bardak bira ıçtıkten sonra canınızın el ma ıstememesı normal, çunku elma da bira gıbı asıdıktır Asıdık ıçecekler ıçtığırnızde canımız alkalın besınler ıster Şarapla peynırın çok lyi gıtmesının nedenı budur YANIT 3: Açlık hıssı, psıkolojık sınyallerle ortaya çıkar ama bu sınyaller, vucudun ıhtıyacı olan besınlere gore ayarlanır Bazen, vucudumuzun besıne ıhtıyacı olduğu halde açlık hısset meyız, bır çoğumuz sabah kahvaltısını ıstemeye ıstemeye yerız, oysa son yemeğın uzerınden saatler geçmıştır Insanın canının yıyecek bır şey (belırlı bır şey) istemesı ıçın daha once o şeyden yerken ortaya çıkan turden bır uyarılmanın ortaya çıkması gerek lıdır, yanı bu ışte "şartlanma" onemhdır Bira ıçtıkten sonra canınızın kebap veya tost ıstemesının nedenı, buyuk olasılıkla, daha once de bıradan sonra kebap ve tost yemış olmanız ve bundan zevk almış olmanızdır Bira acıktınr mı? SORU: Bir iki bardak bira içersem buyuk bır açlık hıssedıyorum. Birayla midemı doldurduğum halde acıkmam garıp değıl mi ? Işın ılginç yanı, böyle durumlarda canımın ozellıkle kebap, tost gibi karbonhıdratlı gıdaları istemesı, ote yandan elma gıbi bazı besınlerin aklımın ucundan bıle geçmemesı. YANIT 1: Vucudumuzun yaklaşık %50'sı sudur Bu su da %0 9 oranında çozunmuş mıneral tuzları ıçerır Vu cudun saglıklı bır şekılde varlığını devam ettırebılmesı ıçın bu oranın korunması gerekır Eğer bır bardaktan daha fazla bira ıçersek vucudumuzdakı su oranını cıddı olarak arttırmış oluruz fa kat mıneral oranında bır değışıklık olmaz Bu durumda, sozunu ettığımız oranı sağlamak ıçın vucudumuza fazladan tuz almamız gerekır Bu nedenle canımız cıps, fıstık gıbı 18 Ağustos Pazap TV 2 Kasiope/ Belgesel TV 2 19.20 Belgesel "Ekinoks" Dığer gezegenlerdekı yaşam araştırmaları konu edılıyor TV 3 14.50 Billm ve Teknoloji TV 3 16.35 Belgesel "Vahşi Sığınaklar" Madagaskar Adası'nda yaşayan Indrı adlı maymun tanıtılıyor TV 3 23.00 Belgesel "Dünyanın Kalbi" TORT 12.20 Bilim Magazin 19 Ağustos Pazartesi TV217.05Deniz Fransa'da kalkan balığı üretme çıftlığı, somon balığının pullarına bakılarak yaşının ve ozallıklerının anlaşılması TV 2 21.20 Tarihin Suskun Bekçileri Sıvas kangal kopeklerı tanıtılıyor TV 3 4.00 Belgesel "Colomb'un Yumurtası" Gıtar ve tukenmez kalemın tarıhı gelışımı ve teknık ozellıklerı SAĞLIK 20 Ağustos Salı TV 2 11.35 Belgesel "Deniz" Hındıstan'dakı Sagar Adası'na hacı olmak ıçın gelen mılyonlarca ınsan, Venedık ve sembolu halıne gelen gondol ve yapımı TV 3 13,30 Belgesel "Bilimci Gözüyle" Darwın VP dınozorlar TV 3 20.00 BeJgesel "Merhaba Çağdaş Türkiye" Toplumda salgın yapan hastalıklar Kuzey Amerika'nın güneybatı bolgesındekı Hantavirüs'lerin hastalık salgınından bizim de alacağımız dersler vardır. Y tzzettin Barı$ * Gene farenin işi: Hantavirüs Hastalığı bulunduğu saptanmıştır Vırus, mıkrobu taşıyan fındık farelerının, tukuruk, ıdrar ve dışkıları ıle ortama yayılmakta ve so lunum yoluyla ınsanlara geçerek hastalık yapmaktadır Dogrudan doğruya ınsandan ınsana geçış olmamaktadır Hantavirüs on çok akcığerler, kalpdanatlı sayısı artmıştır Buna karşılık, ılaç lama ve avlanma nedenıyle, bunların duşmanları olan tılkı yılan ve baykuş sayısında tersıne bır azalma gorulmuş, ekosıstemdekı bu dramatık değışıklık, Hantavirüs hastalığı salgınına sebep olmuştur Kuzey Amerıka'nın güneybatı bolge sındekı Hantavırus lerın yaptığı hastalık salgınından bızım de alacağımız dersler vardır Bır bolgede, dıkkatı çekecek bır 21 Ağustos Çarşamba Amerıka dakı Salton ıç denızının oluşum oykusu anlatılıyor TV 3 12.30 Belgesel "Bilim Dünyası" Uzay yarışında Amerıka'nın konumu ve dınamıklerı anlatılıyor Hubble uzay teleskobunun onarımını yapan ekıp ve kfllp hastalıklarının onceden teşhısıne yonelık araştırmalar TV 3 19.00 Belgesel "Fransız Devrim Tarihi" 1 TV2 17.05Denız 22 Ağustos Perşembe TV2 17.05Denız Gemıcılıkte çıgır açan pervanelerın nasıl yapıldığı ve Atlantık Okyanusu'nu geçmeye çalışan ıkı kışı konu edılıyor TV2 19.20Çevre TV 3 12.30 Belgesel "DüşDeğıl Gerçek" TV 3 13.30 Belgesel "Hayvanlar Dünyası" TV 3 19.00 Belgesel "Omni" Genetık deyınce ne anlıyoruz? Bu alanda son yıllarda katedılen teknık gelışmeler 23 Ağustos Cuma TV 2 17.05 Deniz. Denız yosununun kanser araştırmalarında nasıl kullanıldığı ve Barbados Adası'nda kumsalların erozyon tarafından kemırılmesının nasıl onlendıgı anlatılıyor TV 3 11.35 Belgesel "Bin Türlü Mavi Akar Boğaziçi'nden" TV 3 14.30 Belgesel "Niçin Savaşıyoruz?" Japonların tarıh ıçındekı rollerı anlatılıyor 4 Mayıs 1993 gunu Bırleşık Amerı ka (BA)'nın, guneybatı bolgesınde, New Mexıco'nun tıp araştırma burobuna bır ıhbar gelır Koyluk bır yerde, aynı evde yaşayan genç karı koca 5 gun ıçınde solunum yetmezhgınden ol muştur ve olum sebebı bılınmemektedır Uç gun sonra, bu sefer başka bır yerden 5 kışının daha aynı hastalık tablosu ıle oldugu bıldırılır Ihbarlar bırbırını takıp eder Sonunda BA'nın dort koşe sınde, New Mexıco, Arızona, Colorado ve Utah eyaletlerınde 24 vaka toplanır Hepsınde solunum yetmezlığı yapan zaturreE (pnomonı) vardır ve 12'sı ol muştur Hastaların hepsı, tarım ve hayvancılıkla geçınen kırsal kesım ınsanlarıdır Hastaların klınık bulguları ıncelendığınde, dort beş gunluk grıpal enfeksı yon gıbı bır tablodan sonra, sabıt karakterıstık bulgular ortaya çıkmaktadır Bunlar, beden ısısının 38ın ustune çıkması veya 36 nın altına duşmesı, kan basıncının duşmesı, akyuvar dedığımız lokosıt sayısının mılımetre kupte 12 000'ın ustune çıkması veya 4 000'ın altına ınmesı, nabzın dakıkada 90'ın ustune çıkması ve solunum sayısının 20'nın ustunde olmasıdır Bu bulgular hastalığın bırçok sıstemı tutan bır enfeksıyon hastalığı olduguna ışaret et mektedır Olenler uzerınde yapılan çalışmalar kısa surede sonuç vermış, has talık etkenının Hantavirüs olduğu ortaya çıkmıştır Hastalığın amılının ısmı, Guney Kore'nın Hantaan nehrınden gelmektedır 1950 yılında Kore savaşı sırasında. 3000 BA'lı asker burada, ateş ve kanamalı hastalıga yakalanmıştır Daha son raları aynı vırusun yaptıgı hastalık, As ya'da, Avrupa'da (Belgrad yoresı) da rapor edılmıştır Hantavırusler, Amerıka'da geyık fare sı (Peromyscus manıculatus) dıye ısım lendırılen farelerde yaşamaktaysa da dı ger turlerde de bulunduğu kabul edılmektedır BA'nın güneybatı bolgesınde kı 4 eyalette bulunan bu tur farelerın %30'undan fazlasında Hantavirüs un mar sıstemı, bobrek, pankreas, bobrek ustu bezlerı ve ıskelet kaslarında tahrı bat yapmaktadır Pıhtılaşma bozukluğu ıle kanamalara da yol açmaktadır Şımdıkı durumda hastalık ıçın etkılı bır ılaç yoktur Hastalık neden bırdenbıre ortaya çıkmıştır1? Tıpkı savaşlar, doğal afetler gıbı bulaşıcı hastalık salgınları da duzenlı aralıklarla ortaya çıkabılmektedır Salgınların bır jenerasyonda olmaması, artık gorulmeyecegı garantısını vermez Araştırıcılar Hantavirüs hastalığının anıden patlak vermesını şu şekılde açıklamaktadırlar Kuzey Amerıka'nın guney batı yoresınde altı yıl yağış olmamış ve mevsımler kurak geçmış, 1993 yılının bahar aylarında ıse yağmur ve kar şeklınde çok fazla yağış olmuştur Bunun sonunda, bolge belırgın bır şekılde yeşıllenmış ve dolayısıyla başta fare neslı ve çekırge olmak uzere kemırıcı ve ka saglık sorunu olduğu zaman, hemen uzerıne gıdılmelı Hastalığın turu hakkında bır fıkır doğdugunda (bulaşıcı mıkrobık mı'' kanser mO) o konuda uzmanların kısa bır sure ıçınde değerlendırme yapmaları gerekır Burada "hastalık avcılan" olarak bılınen epıdemıologların mıkrobıyologların, klınısyenlerın, patologların ve bocek bılımcılerın bır arada ve ahenklı çalışması gerekıyor Bunlar, konularında bılgılı, deneyımlı ve yenılıklerı takıp eden kışıler olmalıdır Oyle herkes sorunun bır tarafından tutmamalı, bılmedıgı konulan başkalarına bırakabılmelıdır Kaynak: Duchın JS at al Hantavirüs pul monary syndrome a clınıcal descrıptıon of 17 patıents wıth a newly recognozed dıs>ease New Eng j Med 1994 330,94955 * Prof. Dr. 497 10