Katalog

Bl L l M YAYIN D Ü Ş Ü N B U L Türkiye'nin Deprem Sorunlarına Çözüm Arayışlan rem dayanımı taşımadığı anlaşılan yapıların güçlendirilmesıne, bir öncelık sıralaması içinde ivedilikle başlanmalıdır. * Kent planlamasında deprem koşullarının gözönündo bulundurulması, deprem hasarının buyuk ölçude azaltılmasını sağlayabilir. Bu çalışmalarda zemin durumu ve jeoloji koşulları ön planda tutulmalıdır. * Yapı kusurları arasında sistem seçimine ilişkin olanlar çok önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle, mimari tasarımda deprem davranışına önem verilmeli; yanlış malzeme kullanımı önlenmelidir. * Bu doğrultuda yaygın bir uygulama sağlamak amacıyla, yerel malzeme kullanan ve yerel kullanım ve yapım koşullarına uygun tip projeler üretilmelidir. * 1975'ten berı yürürlükte olan Oeprem Yönetmeliğinin sıradan yapıların tasarımında ve yapımında uygulanmadığı kesinlikle saptanmıştır. Bu durum ülkemiz kent depremlerinde gözlenen çok ağır hasarın en önemli nedenidir. Yönetmeliğin uygulanmasını sağlamak amacıyla, * Gerekli yasal/yönetsel/örgütsel düzenlemeler yapılmalı ve ivedilikle uygulanmalıdır. * İlk öğretimde, deprem konusunda genel bilgiler verilmeli, depremle birlikte yaşamak olgusuyla ilgili bilinçlenme sağlanmalıdır. * Inşaat mühendisliği eğitiminde davranış bilgisine ağırlık verilmeli; deprem mühendisliği dersi zorunlu olmalıdır. * Universite diplomasıyla mühendis olunması uygulaması kaldırılmalı; bunun yerine, gelişmiş ülkelerde uygulanan profesyonel mühendislik (yetkin mühendislik) düzeni go tirılmelidir. * Meslek içi eğitimi düzeyinde, yoğun ve yaygın deprem mühendisliği kursları düzenlenmeli; belli bazı uygulamalar yapacak mühendislerin bu kurslardan sertifika almış olmaları aranmalıdır. * Eğıtım türlerı arasında. halk eğitimi en zor, ama en önemli olandır. Yurttaşların depremle birlikte aşamak zorunda oldukları konusunda bilinçlendirilmelerine ve kadercilik anlayışı yerine, rasyonel yaklaşımı yerleştirmeye yönelik yoğun çabalar gereklidır. Bu çerçevede, * Yapıların depreme dayanıklı olabileceğini; * Bunun bedelinin çok yüksek olmadığını; * Göçme bedelinin ise çok yüksek olduğunu (malını, varlığını, yakınlarını, hatta canını kaybetmenin söz konusu olduğunu) anlatmak gereklidir. Bu amaçla, * TV/radyo, basın, doküman dağıtımı gibi hertürlü olanaktan yararlanılmalı, * Kırsal kesimde yurttaş eğitimine katkıda bulunmak ve kendi evini kendi yapanlara yol göstermek amacıyla, yerel danışma büroları oluşturulmalıdır. * Tasarım ve yapım aşamalarındaki denetimin yetersiz ve hatta yozlaşmış olduğu bilinmektedir. Etkin ve tarafsız bir denetim mekanizması oluşturulmalıdır. * Deprem sigortası yaygınlaştırılmalı ve geliştirilmelidir. Konut kredisi, oturma izni, satış izni sigorta koşuluna bağlanmalıdır. * Devlet deprem sonrasında yardıma koşarken doğal bir sigorta gibi davranmaktan vazgeçmeli; yurttaş da tüm zararının devlet tarafından karşılanması beklentisi içine girme ahşkanlığından kurtulmalıdır. * Çağdaş bir afet yasası ivedilikle çıkarılmalı; Imar Yasası, Belediyeler Yasası gibi konuyla ilgili bazı yasalar depreme ilişkin düzeltmelerle yeniden düzenlenmelidir. * Afetler Bakanlığı kurulmalı, bu bakanlık bugün varolan ama etkin olamayan afetlerle ilgili çeşitli örgütleri koordine etmeli; sorunun çözümünde büyük önem taşıyan halk eğitimi konusunda radikal düzenlemeler yapmalıdır. Çoğunluğu yepyeni görüşler olmasa da, bu önerilerin yoğun ve sistemli bir biçimde yınelenmesi, ilgililerin konuları daha sağlıklı biçimde ele almalarına ve bu konuda biraz daha bilinçlenmelerine yol açmaktadır. Açılış oturumuna katılan iki sayın bakanın konuşmalarında konuyu ele alış biçimleri, politikacıların da artık daha sağlıklı yaklaşımlar benimsemeye başladıklarını ortaya koymaktadır. Bu düşüncelerle, sempozyumun amacına ulaşmış olduğu ve deprem sorunlarına yönelik çözüm arayışlarına küçük bir katkı oluşturduğu rahatça söylenebılır. ARMAGANLI BULMACA TÜBİTAK Deprem Sempozyumu Notları Tuğrul Tankut Orta Doğu Teknik Ünlversitesi TOBfTAK D*pram Saoıpozyumu Mnil »ŞutMIMt Planlama/Tasarım/Malzeme Vezir saldırısından nasıl kurtulunur? Bu haftanın bulmacasında söze fazla yer yok. Bulmaca bir satranç tahtası üzerinde ve 8 vezir arasında geçiyor. Vezirler satranç tahtası üzerinde şekilde görüldüğü gibi yerleşmiş durumdalar. Vezirden yalnızca üç tanesinin yerini değiştirerek, 11 kareyi vezir saldırısından kurtaracaksınız. başka bir deyişle 11 kareye vezir hareketi ile ulaşılamayacak. Üç vezirin yerini değiştirmek için taşı kaldırıp bir yere götürmek serbest yani vezir hareketi ile yer degiştirmeleri gerekmiyor. • . Deprem Yönetmeliği ERZİNCAN VE OİNAR DENEYİMLERİIŞI&NDA TORKİYENİN DEPREM SORUNUUUNA ÇÖZÜM ARAYI9LARI BİLDİRİLER KİTABI "Erzincan ve Dinar Deneyimleri Işığında Türkiye'nin Deprem Sorunlarına Çözüm Arayışlan" konulu TÜBİTAK Deprem Sempozyumu, 15 ve 16 Şubat 1996 günlerı Ankara'da gerçekleştirildi. Bu sempozyum, sıkça düzenlenen deprem konulu ulusal ve uluslararası olağan bilimsel toplantılardan, temel amacı bakımından ayrılıyordu. Bu toplantıda deprem bölgesi izlenimlerinin anlatılması ya da bilimsel araştırma çalışmalarının tartışmaya açılması amaçlanmamıştı. Bunun yerine, ilk duyuruda, bıldirilerin Türkıye'ye özgü sorunları belirlemeye yönelik olması ve Türk toplumunun özelliklerini, Türk insanının yapısını göz onünde tutarak, deprem sorununun çeşitli yönlerine ilişkin ve Türkiye koşullarına uygun çözüm önerileri içermesi istenmişti. Sempozyum, umulanın çok üzerinde ilgi gördü. önerilen yetmiş kadar bildiriden ancak 48 tanesi programa ve Bildiriler Kitabı'na alınabildi. Üniversitelerden, kamu kuruluşlarından, özel kesimden çeşitli düzoylerde araştırmacılar, uzmanlar, yöneticiler ve uygulamacılardan oluşan katılımcıların sayısı 300'e yaklaştı. Sempozyumun yukarıda belirtilen amacına uygun olarak, iki gün boyunca, deprem sorununun çeşitli boyutlarıyla ilgili pek çok sayıda öneri dile getirildi. Bazıları konuyla ilgili herkesçe bilinen türden olmakla birlikte, birçoğu da önemlı, anlamlı ve yararlı olan bu önerilerın kapalı bir salonda tartışılmanın ötesinde, çeşitli medya organları ve özellikle basın aracılığı ile kamuoyunun bilgisine sunulmasında ve tartışmaya açılmasında büyük yarar bulunduğu kuşkusuzdur. Bu tür çalışmaların, önerileri ileri süren bildiri yazarları tarafından zaman içinde gerçekleştirilmesi doğaldır. Bununla birlikte, ülkemizdeki deprem sorununun çeşitli boyutlarını gözler önüne sermek bakımından, sempozyumda gündeme getirilen başlıca önerilerin burada özetlenmesinin yararlı olabileceği düşünülmüştür. * Ülkemizdeki deprem ölçüm istasyonları ağı genişletilmeli, yaygınlaştırılmalı ve çağdaş yöntemlerle geliştirilmelidir. * Türkiye diri fay harrtası ve üzerinde çalışılmakta olan yeni deprem bölgeleri haritası ivedilikle tamamlanmalıdır. * Mikrobölgelendirme çalışmaları hızlandırılmalı, kurumlararası ışbırlıği geliştirilmeli ve çalışmaların birbiriyle tutarlı olması sağlanmalıdır. Hazıriayan: Zeze Bulmacayı doğru olarak çözen 20 okurumuza Server Tanilli'nin "Nasıl Bir Eğitim Istiyonız?" kitabını armağan ediyoruz. Eğitim 467'inci sayıda Hilmi Yavuz'un "Ah Kadınlar" kitabını kazananlar Nami Yıldırım Izmir, llker Inan Akçay Sivas, Ufuk AynurManısa, Ahu Ocak istanbul, Ibrahim Ozan Balıkesir, Yaşar Yarımoğlu Konya, Talat ÜlküEskişehir, Didem HasanoğullanIstanbul, Nurgül Kavcar Fethiye, Yaşar K. Çukuryayla İstanbul, K. Kutay Can Ankara, Elif Yavuztürk Ankara, Müge Kent Içel, Devim YontarKonya, Güzide Vural Izmir, Müge Ünallstanbul, Mustafa Küçük Samsun, Aydan Ayşe Köse Eskişehir, Bülent Özdemir Eskişehir, Esma Onur Izmir KîbPitçöpleriyle bulmaca yyxxıv Denetim/Sigorta •0 Yer Bilimleri/Deprem Tehlikesi Yasal Düzenlemeler * Yapıların deprem dayanımlarını belirlemeye yönelik, sistematik ve geniş kapsamlı değerlendirme çalışmalarına ivedilikle baş lanmalıdır. * Bu amaçla, Türkiye koşullarına uygun bir değerlendirme metodolojisi geliştirilmelidir. * Yapı değerlendirme merkezleri oluşturulmalı, bu merkezlerde görev yapacak mühendislerin eğitimine ivedilikle başlanmalıdır. * Değerlendirme sonucunda yeterli dep Yapı Değerlendirme/Güçlendirme 469 11