Katalog

B İ L İ M D Ü N Y A S I N D A N Y E N İ H A B E R L E R F ransız, Kanadalı ve Amerıkah astronomlardan oluşan bır araştırma grubu, Saturn gezegenının ıç halkasından gezegenın atmosferıne yağmuru andıram bır su transferı olduğunu keşfettı ler Soz konusu bu suyun "varlığı" ve gezegene duşuş oranı, Saturn'un unlu yıl dızlarının çok genç olduğunu (yaklaşık 30 mılyon yıl) gosterıyor Astronomlar uzun zaman, Saturn'un halkalarının, yaklaşık 200 kılometre ça pındakı bır uydu veya benzerı bır gok cısmının bır şekılde anı bır çarpışmayla parçalanması sonucunda oluştukları fıkrını savundular Yapılan çalışmalar bu parçalanma olayının yaklaşık 100 mılyon yıl on ce gerçekleşmış olması gerektığını gösterıyordu Ne var kı bu yenı bulguya gore halkalar çok hızlı bır şekılde su kaybediyorlar, halkalar gerçekten 100 mılyon yaşında olsalardı suyun tumunu şımdıye kadar kaybetmış olmaları gerekırdı Fran Satürn'e yağmur yağıyor Yarının savaşcısı S Çeşıtlı alıcı ve bılgı toplayıcı aygıtlarla donanmış ozunde sıradan bır M16 olan Land VVarrıor bu yılın sonların^ı dogru Amerıkan pıyadelerının eğıtını alanlarında denenecek Yukarıda sayılan ozellıklerının dı avaş alanında saat gecenın yarısı şında, Land VVarrıor ıstendığınde Tepeden tırnağa savaş gıysılerı çevrenın coğrafık durumunu, yapılan ıçınde bır asker yakılıp yıkılmış ko ve dost ıle duşmanın konumların yun kalıntıları arasından usulca ılerlıyor gosteren bır harıta da sunuyor Sıld Ama bu sıradan bır asker değıl Kendısı hın alıcıları tarafından saptanan go yenı kuşak savaşçılardan bırı ve elınde runtuler mufrezenın otekı uyelerıne de son derece çarpıcı bır sılah var de aktarılabılıyor. Tehlıkeyı sezerek başını eğıp bır du Tum bu olumlu nıtelıklerıne karşın, varın ardına gızlenıyor Mığferının kenaLand VVamor'un uretımı hıç de sanıl rından, sol gozunun bırkaç santımetre dıgı gıbı pahalı olmadı Silahı oluştuonunden sarkan kuyumcu buyutecı boran parçaların buyuk bır bolumu baş yundakı ekrana ılışık olan mınık bır kaka amaçlar ıçın daha onceden uretılmera uzanıyor Bu aygıt, mış olduklarından, ay ve yıldızlardan geçen yapılacak tek şey, ışığı guçlendırerek çevreece eldekı donanımın dekılerın gece karanlığındaha kuçuk yerlere karanlığında, da gunduz gozuyle gorulsığdırılmasına, ya da mesını sağlıyor Bır anda bılgısayar farklı bıçımlere so askerın onundekı karanhk kulmasına olanak yardımıyla gorunyol taburunun uyelerının tanıyacak yenı devhayaletımsı goruntulerı ıle tülendirılen ve relerın tasarlanmacanlanıverıyor Yolun so uyaran yenı bir sıydı nundakı goruntu ıse yanOcak ayından berı sılah gelıştırıkJİ. makta olan aracın duma bu sılahın bır örneğınıyla bır karaltıya donuşunın uretılmesıne çayor lışan Hughes şırketı çok yakında ılk Ama bu durum sorun yaratmıyor Ekdenemelere başlayacağını bıldırıyor Ne ran aynı zamanda askerın sırtındakı bır var kı, şırketın bu tasarıdan sorumlu gobılgısayara da bağlı olduğundan, hafıf revlısı Julius Bogdanowicz, tıcarı bılek devınımıyle bılgısayara verılen koamaçlı teknolojının savşata yaşanan mutla, tufeğın uzerındekı alıcı kanalıyla, beklenmedık durumlar karşısında her ekrana vıdeo goruntulerı gelıyor Alıcı, zaman yeterlı olamadığını ılerı suruyor duman ve sısın arasından bozulmadan ve, 'Ordu ıçın uretım yaptığınız zamangeçebılen beden ısısını ve uzaktakı kızılarda uç şeyı goz onunde tutmanız gere lotesı ışınları aldığından, pusuya yatmış kır Darbeye dayanıklılık, ağırlık ve guç," bırı olup olmadığını saptayabılıyor dıye eklıyor Sureklı ateş edıldığınde sıAsker gızlendığı duvarın arkasından lahın ıçındekı elektronık devreyı oluştu tufeğını yola doğrultuyor Karanhk yol ran parçaların yerınden oynamasını enaskerın ekranında aydınlanarak uzaktakı gellemek ıçın bunlar lehımlenmeyıp, ozel duşmanı gozler onune serıyor Lazer bdğlarla bırbırlerıne sımsıkı kenetlenıyor uzaklık belırleyıcısı, pusula ve sırt çanta Savaşta "ağırlık", "yorgunluk" ıle ozsındakı radyo aracılıgıyla asker pusuya deş bır anlam taşıyor Dolu bır M16 yakyatan duşmanın yerını 1 kılometre uza laşık 4 kılo gelırken ısı gucuyle çalışan gındakı mufreze başkanına bıldırıyor gorme aygıtı Land VVarrıor'a bır kılo daDaha sonra asker, yıne gızlendığı yer ha eklıyor Bunun dışında, her ek parça den, nışan alıyor ve tetıgı çekıyor da sılaha en az yarımşar kılo daha ağırlık On yıl oncesıne dek yalnızca bılım eklıyor Bu nedenle, uretım sırasında bır kurgu fılmlerınde gorulebıleceğı duşunudevre ıle ıkı ışlevın yerıne getırılebılecegı len bu sılah şımdı Amerıkan ordusunun durumlar araştırıldı Boylece hem ağırlık, tşmel gereçlermden bırı olma yolunda hem de boyut ve malıyet duşurulmuş ol Bilımkurgu fılmlerinin silahı, ABD ordusunda kullanıma gırıyor G sız araştırmacılardan Renee Prange, halkaların yaklaşık 30 mılyon yaşında olmaları gerektığını soyluyor Bu araştırmada Hubble Teleskobu ıle gezegenın dort ayrı enlemınde ultravıyole dalgaboylarında tarama yapılmış, ultravıyolenın kullanılmasının nedenı suyun bu dalgaboylarını absorblaması 33 derece guney enlemınde normalden 510 kat fazla suya rastlanmış Bu enlemde gezegenın manyetık kuvvet çızgılerı ıç halkay la çakışıyor Bu bulgular lyonıze olmuş suyun bu enleme tuzaklanarak gezegene unıform olarak dağılamadığını gosterıyor 33 derece guney enlemındekı bu yuk sek su konsantrasyonu ıç halkadan gezegen atmosferıne su aktarımının oldu ğunu gosterıyor Astronomlar Saturn at mosferınde suyun varlıgını bılıyorlardı ama şımdıye kadar hıç kımse bu suyun nereden geldığını açıklayamamıştı du Goz onunde tutulması gereken en onemlı unsur ıse, guç, gunumuzun en nıtelıklı taşınır pıllerı defter boyutunda bır bılgısayara yaklaşık dort saatlık guç sağlıyor Oysa kı, Land VVarrıor ıçın ongorulen sure bunun uç katı Sılah ıçın kullanılan lıtyum sulfıd pıller karmaşık bır guç yonetımı sıstemıne dayanıyor Ayrıca, kımı yongaların kullanılmadığında devreden çıkartıldığı daha duşuk guçlu bır devreden de yararlanılıyor Tasarım cılar, akılcı bır bıçımde kullanılmaları durumunda, pıllerın 12 saat dayan abıleceğıne ınanıyorlar Land VVarrıor sılahının tasarımı dışında kalan tek şey, bunu kullanacak olan as kerın farklı sıstemlerı ışletebılme ve verı lerden yararlanma yeteneğı Kım bılım adamları, duşen |et uçakları sayısının gıderek artmasının pılotların hatalı dav ranışlarından kaynaklandığına ınanıyor Ne var kı, Land VVarrıor'u kullanacak olan pıyadelerın, pılotlar gıbı bır anda bırçok alıcıya ulaşmaları gerekmıyor Körlepin beyni "görebiliyor" dıkkat çekıyor GY'ye ızlı devınımlerı "go uygulanan ıkı tur beyın rebılen" bır adam taraması sonucunda sayesınde gorsel hastanın devınımı 'gor sıstem ve bır olasılıkla da duğunu' devınım merbılınçle ılgılı goruşlerın yekezı V5 ın ışlevını sur nıden gozden geçırılmış ol durmesıne karşın, V1'de du Geçen ay Londra Unıhıçbır kıpırdama olmadıversıtesfndekı bır toplantı ğını kanıtlayan Zekı, da soz alan norobıyolo|i dogrudan V5'e yonelen uzmanı Semır Zekı "farklı ıletılerın bılınçlı bır goruş davranışlar ıçın farklı bılınç gucune yol açabıleceğılerın olabıleceğıne degınnı ılerı suruyor dı Zekı bır başka bulgu Zekı'nın otuz yaşların karşısında da hayrete dakı GY adlı hastası, yedı duştu GY goruş alanı yaşındayken geçırdığı bır ıçınde 7 derecelık bır açı kaza sonucunda gorme ıle bır sanıyeden daha duyusunu yıtırır Bu hasta kısa bır surede devınen daha sonra hekımıne, ara nesnelerı saptayabıl ba gıbı, devınmekte olan mekle bırlıkte, daha yanesnelerı algılayabıldığını vaş devınmekte olan bıldırır Zekı hastasının bu nesnelerı göremıyordu konuda yanılmadığını yapO zaman daha yavaş tığı deneyler sonucunda y Hızlı hareketlerı devınım ana gorsel kor GYY'nın • hızlı devınımlı nestekse yonelıp oradan algılayabılıyorlar nelerı algılayıp, bu nesneV5'e geçıyor olmalıydı lerın hangı yone doğru Zekı, ana görsel kor ılerledıklerını de belırleyetekslerı sağlıklı ama devınım merkezınbıldığıne tanık olur Gelgelelım, bılım den yoksun olan hastaları ınceledı Bu adamları yıllardır görsel bılgılerın, renk ve hastalar devınımı hıç göremezler TV ekdevınımlerın algılanması ıçın beynın özel ranları, devınmekte olan trenler ya da ınbolumlerıne gönderılmeden once, beynın sanlar dudaklarındakı kımıldanmaları bu V1 olarak bılınen ana gorsel korteksınden kışılere hep durağanmış gıbı gozukur geçtığıne ınanıyordu Gorme duyusuyla Ana görsel korteks doğumda olgun ıhntılı olan bu ozel bolumlerın ılk ayırdına luğa erışır ama ozel merkezler çocukluk varanlardan bırı de Zekı ıdı yılîarında deneyımle gelışır Zekı, GY'nın ana gorsel korteksı ışlev sellığını tumuyle yıtırmış olduğundan, ıleHazırlavcm Rıta Urgan tılerın buradan geçmış olamayacağına İ aza yapmaya en yatkın suru culer bıle yoldan çıkmadan trafık ışaretlerıne goz atabılıyor Korkunç kazaların engellenmesıne yarayan bu yetının nereden kay naklandıgı yonunde bılgıler ıse daha yenı yenı elde edılmeye başlandı Maymunlar uzerınde bır dızı deney gerçekleştıren Kalıfornıya Teknoloji Enstıtusu uzmanlarından Rıchard Andersen ve ekıbı gozlerın devınmekte olduğu durumlarda bıle, aynı yonde ılerlememıze olanak tanıyan Goze takılan bu alet surücülere otoyolda bır grup beyın hucresını saptadı giderken eğnlmeden yolu ortalamalarını Hangı yonde ılerledıgımızı kolaylık sağlıyor. la soyleyebılırız zıra ılerıye doğru yol aldığımızda, onumuzdekı dunya ge görur nışlıyormuş gıbı gorunur Starshıp EnNe var kı, tayfa uyelerının gozlerı sola terprıse aracı uzayda dolanırken, lyı bır doğru ılerleyen tek bır yıldızın ızledığı yogoruntu elde etmek ıçın, tayfası, devınıla takılırsa, tum goruş alanı da sağa kamın yonunu tanımlayan bır merkez nokyıyormuş ızlenımını verır Görunurdekı tadan dışarı doğru uçuşan bır dızı yıldız bu devınım genışleyen yıldız dızısıne eklenınce, dızının genışlemeye başladığı nokta sola doğru ılerlıyormuş gıbı bır duygu yaratacaktır Goz devınımını yaralayan bır duzenek olmasaydı, Enterprıse tayfası gozlerı bır yana kaydıgmda, aracın yonunu ıçgudusel olarak değıştırme eğılımı gosterecektı Gunumuze dek bılım adamlarının gozunden kaçmış olan bu duzenek ıle ılgılı ılk ıpuçları Andersen ve ekıbının Buyuyen Goz sola doğru Bukulen maymunlar uzerınde yaptığı deneylerden ornek gıdırken goruntu ornek geldı sağa hareket edıyör Trafikte görmeden ilerlemek mümkiln K 5045