Katalog

BELGESELLER İLGİNÇ SORULAR 16KasımCumartesi TV 2 15.20 Belgesel "Perspektıf" Dogalgdz ve petrol boru hdtlarının bakınıı TV 2 15 45 Bunları Bılıyor musunuz? TV 3 14 50 Belgesel "Sıfır Kılometreden Yolun Sonuna" TGRT 10.05 Belgesel "Bılım Magazın" Kanal E 11 05 Belgesel "Doğa" SORU Içlerınde ne olursa olsun, butun ç o p kovaları aynı kokuyu yayar, neden 9 YANIT Çop kovdlarınddiı gelen koku nun kaynagı çoplerle bpslpnpn mantar ve bakterılerdır fcger kova bicdk ve nemlı bır yerdeyse bu koku gerçekten taham mtıl pdılmpz bır hal alır Butun çop kovdları tam anlamıyla ay nı kokuyu yaymaz Koku kovanın ıçın dekı besın artıklarınddn çok ıçerıde ya şayan canlıların turlerıne gorp dpgışır Çoptekı portakal atıklarının arasında gelı şen penısılın kufuyle laboratuvarda yetış tırılen ppnısılın kufu "îynı berbat kokuyu ydydrlar Ev çoplprı U7prındp yipılan anştır malar çoplerın ıçınde Pdbteurella pestıs gıbı çok tehlıkelı bakterılenn gelışebılece Çöp kovaları neden hep aynı kokar? ğını gostermıştır bu nedenle çoplerı çok gorokmedıkçe koklamamanızı ogutlerım YANIT. Çop kovaları aynı kokuyu yay maz Egpr boylp olsaydı kpdılprın butun çop torbdlarını parçdldmaları gerekırdı oysa kedıler sadece ıçınde yıyecek artıgı olan torbaları parçalariar Belkı bız ınsan lar çop kovalarından golon kokuları bırbı rınden ayıramıyoruz ama kedılerın bu konuda bızden yeteneklı oldukları kosın BPIICP çop kovibrının yaydıkları ko kuların bırbırıne benzemesının nedenı ıç lerınde hemen hemen aynı şpylpr olması dır 17KasımPazar TV 2 15 30 Belgesel "Geleceğımızı Aydınlatanlar" TV 2 19 20 Bılım Teknolojı ve Bız TV 2 20 25 Belgesel "40 Yıl Sonra ODTU'lu Olmak" ODTU nun kuruluş amacı geçmısı ve bugunu arlatılıyor TV 3 16 30 Bılım ve Teknolojı TV 3 17.25 Belgesel "Bıtkılerın Seruvenı" TV 3 23.00 Belgesel "Dunyanın Kalbı" TRT INT 19 30 Belgesel "Dunden Bugune" Kanal E 17 05 Belgesel "Hayvanların Dunyası" TGRT 01 15 Belgesel "Tabıat Hıkâyelerı" Neden hıçkırırız? SORU. Neden hıçkırırız ? Hıçkırmak bır ışe yarar mı "> Bızım gıbı hıçkıran başka canlılar da var mıdır ? de su altında yaşamını surdurmesıne yardımrı olan bır refleks oldugunu one suren bır çok arabtırrnacı vardır fakat yı ne de durumun gerçekten boyle olup ol madıqı tam olarak anlaşılmış deqıldır Kandakı karbondıoksıt otanının duş mesının hıçkırmanın şıddetlpnmesınp np den oldugu bılınmektedır hıçkırma belkı de soluk alıp vermeyı konrol etmek ıçın ortaya çıkan bır şeydır Nefebinızı tutarak hıçkırıgınızı durdura bılırsınız zıra boyle yaparak kanınızdakı karbondıoksıt oranını arttırrnib olursunuz Hıçkırmayı duıdurduqu soylenen daha yıgınla hareket vardır netes almaksızın yutkunmak buzlu su ıçmek anıdon kor kutulmak bunlardan yalnızca bırkaçıdır Çıddı hıçkırık nobetlerınde endoskopla ozofagusun alt kısmına masaj yapmanın ışe yaradıgı boylenmektedır Çok uzun ve şıddetlı hıçkırık nobetlerı bazen ılaç tedavısı de gerektırır YANIT 2 Ben kedımı hıçkırırken qor muştum demek kı hıçkırık sadece ınsan lara musallat olan bır şey dpgıl Kedımın hıçkırığı beş banıyede bır tekrarlanan bır nobet şeklındeydı ve çok kısa surmuştu n k ı yaşlarda boy ve agırlıgın bırlıkte ve en az yılda bır kez değerlendırılmesı gereklıdır YANIT1 Hıçkırık norolopk bır reflekstır ve bılınen herhangı bır fızyolojık fonksı yonu yoktur Hıçkırma fetuslerde ve yenı dogmuş bebeklerde çok sık karşılaşılan bır du rumdur Hıçkırmanın fetusun ana rahmın Çocuklarda biiyüme geriliği |uyume basıt olarak vucudun hem »boy hem de ışlev bakımından qelış "mpsı olııak tanımlambılır Buyume anne karııında başlar ve ergenlık doneıııı nın sonuna kadar surer Buyume çocukların saglık durumlarını en lyı yansıtan olçudur Bır araştırmacı buyumeyı bır teı mometreye benzeterek "termometre nasıl hasta bır çocugun atcşını gosterırse buyume de çocugun beslenmesını ve sag hgını gosterır" demıştır Bu npdpnlp buyu menın ızlenmesı doktorların oldugu kadaı nnnp ve bibaların da en onemlı gorevıdır Boylece çocuklaıda buyume geıılıgı prkpn donemde saptanıp tedavı edılebılır Huttın 18Kasım Pazartesi TRT INT 14.25 Belgesel "Sanatçıların Sanatçıları" lurk bdridtındd çebitlı aldiıldrda urun veıon sanatçıları bırbıııne yaklaştırmak sanatı sanatçıların yorumlarıyla ızle nıek Turk kultur ottamındakı kopuk lııgu gıdererek bu ortamın belırgın ozellıklerını vurgulamdk anıacıyla hazırlanan programda sınema yonet menlerı edebıyat pldbtık bdiidtldr muzık tıyatıo dans fotograf sınema sanatları plp alınmıştır TRT Avrasya 13 00 Belgesel "Sozun Bıttıgı yer" 1. Çocuklar Nasıl Büyürler? 19KasımSalı TV 3 20.00 Belgesel "AtaturkImparatorluktan Mıllı Devlete TRT INT 14.25 Belgesel "Turk Resmınde Kadın" TRT Avrasya 14 25 Belgesel "Mekanlar ve Zamanlar" Buyump kemıklprın uç kısımlarındakı buyume plaklannın gelışmesı ıle saglan maktadır ve bunun ıçln uç onemlı faktore ıhtıyaç vardır Bunlaıdan ılkı genetık faktor lerdır Her çocugun boyunu anne ve baba sından geçpn ıkı grup gpn bırbırınden ba gımsız olarak etkılemektedır Genler buyu menın ana kalıbını (çocugun boyu ne kadar olibılır prgenlık donemınp np zaman qırer gıbı) vermektedır Genel olarak kız çocuk larının boyu annelerının boyu kadar erkek çooukl ırın boyu bobalirının boyu kadar ol maktadır Buyumeyı saglayan ıkıncı faktor beslenmedır Beslenme ozellıkle ılk ıkı yaş ta olmak uzere butun yaşlarda buyumeyı etkıler YetPrsız beslenmenın en onemlı bulgusu boy kısilıqıdır Buyumeyı sağlayan uçuncu faktor hornıonlardır Başta bu yume hormonu olmak uzere tıroıd hormonları ve unsıyet hoımonları buyumpyı duzenlemektedır Buyume esis olarak uç donpme ayrıl maktadır Ilk donem dogumdan ıkı yaşına kadardır ve bu donemdekı buyumeyı en çok beslenmp etkılpmektpdır Ikıncı donem ıkı yab ıle ergenlık donemı aıasıdır ve bu donpmdo buyume hormonu onem kazan maktadır Uçunou ve son buyump donemı erqenlık donemıdır Bu donemdekı buyu meyı c ınsıyet hoımonları duzenlemektedır Her çocuk bu donemlerı ve kendı buyume eqrısını ızleyprek buyumektedır lıgı veya boy kısalıgı çorugun boyunun yaşı na gore normalden duşuk olması demektır Bır çocukta boy kısalığının olup olmadığını saptamak ıçın oncelıkle boyunun dogru bır bıçımde olçulmesı daha sonra da ulkemız ıçın geçerlı boy standartlarıyla karşılaştırılnıabi gereklıdır Bu standartlara gore boyu % 3 un altında olan bır çocugun boyu kısa demektır Boy ve agırlıgı surpklı ızlenpn çocuklarda buyume grafıgıne bakarak boy kı salığını ve buyume hızında normalden sap ma olup olmadıgmı anlamak daha kolaydır Bu konularda dogru karaı verılmesı ıçın bır hekımın yardımına ıhtıyaç vardır Ergenlık oncesı donemde yılda 4 55 cm'den daha az buyuyen çocukların mutlaka bır hekımce değerlendırılmesı gereklıdır 4. Buyume geriliği veya boy klSaligi nedir? Buyume yerı 20 Kasım Çarşamba TV218 05Bıhmlelçıçe TRT INT 14 25 Belgesel "Sanayıı Nefıse Mektebınden" TRT Avrasya 13.00 Adem lle Havva'dan Gunumuze Kadın TRT Avrasya 14.30 Belgesel "Paranın Hıkâyesı" 2. Çocuklar yılda kaç cm uzarlar? Boyları tahmin edilebilir mi? 21 Kasım Perşembe TV2 19.20 Çevre Panelı TV 2 20.35 Yerh Belgesel "Parmak Uçlarında Yaşam" TRT INT 14.25 Belgesel "Saray ve Tarıh" TRT Avrasya 14.30 Belgesel "Ateş Adamlan" TRT Avrasya 16.40 Belgesel "Yabancı Ressamlar Gozuyle Istanbul" Çocukların buyume hızları yaşlarına gore degışmektedır Yenıdoğan bır bebeğın bo yu ortalama 50 cm dır ve bebekler ılk yılda 25 cm ıkıncı yılda 10 cm uzarlar Daha sonra yıllık buyume hızı gıderek azalır Ço cuklar 3 4 yas arasında 7 r m 5 6 yaş ara sında yılda 6 cm 6 yaştan ergenlık done mınp kadar yılda 5 cm uzamaktadır Ergen lık donemınde ıse buyump patlaması olur ve bu donem boyunca kızlar ortalarnd 15 cm eıkekler 20 cm uzamaktadır Ergenlık donemı bıtımınde boy uzaması durmakta dır Çocukların boyları en kolay anne ve babd boylarına bakılarak tahmin edılebılır Bunun ıçın aşagıdakı formuller kullanılmak tadır Tahmını boy (kızlar ıçın): Anne boyu + (baba boyu13) / 2 Tahmını boy (erkekler ıçın): Baba boyu + anne boyu + 13/2 kısalıgı nedenleri ıkı ana qrupta toplanmaktadır Ilk grupta aılesel ve yapısal boy kısalı qı bulunmakta ve bu qrup normalın bır çeşıdı olarak kabul edılmektedır Bır bnşka dp yışle bu çocuklardakı boy kısalığı herhangı bır hastilıga baglı deqıldır Boy kıs)lıqı olan çocukların'/<>8ü ı bu grupta toplanmakta dır Ikıncı grupta ISP hastalıklan ve beslen me bozuklugum baglı boy kısalıgı vikaları bulunmaktadır Başta beslenme bozuklugu ve buyume hormonu pksıklıgı olmak uzere bırçok hastalık (bobıek hastalıklan kansız lık kalp ve akcığer hastalıklan vb ) boy kısa lıgına nedpn olmaktıdır Bunların yanında uzun suren ruhsal sorunlar da boy kısalıgın ı neden olur Bır çocuktakı boy kısalığının sa yılan nedenlerdpn hangısınp bıqlı oldugu nun erken donemde saptanması çok onem lıdır Çunku boy kısalığı altta yatan cıddı bır hastdhgın bır bulgusu olabıleceqı qıbı erken tanı her zaman lyı tedavının onkoşuludur Bu nedenle boy kısalığı olan çocukların "Buyume ve endokrınoloıı" unıtelerınce değerlendırılmesı ve gereklı olanlarda ılerı araştırmaların yapılması gereklıdır Boy kısalığı olan bır çocugun tedavısı boy kısalığı nedenıne gore planlanır Genel olarak aılesel ve yapısal boy kısalıgı olan çocuklar ıçın bır tedavı yoktur Bu çocuk ların buyume hızları yönunden ızlenmesı gereklıdır Yapısal boy kısalığı olan çocuklar aynı zamanda ergenlıge de geç gırerler Bu çocuklardan 14 yaşına geldıgı halde er genlıge gırmemış olanlara ılaç vermek gerekebılır Kalp akcığer bobrek vb hastalığı olan çocuklarda bu hastalıkların tedavısı onemlıdır Gunumuzde buyume hormonu eksıklığıne bağlı boy kısalığı olan çocukların boyları buyume hormonu verılerek yeterlı blçude uzatılmaktadır. Buyume hormonu kullanabılmek ıçın boy kısalığı olan çocukların tıtız bır şekılde ıncelenmesıne ıhtıyaç vardır Bu ılacın en çok Buyume Hormonu eksıklığınde yararlı oldugu unutulmamalıdır * Doç. Dr., Kocaelı Tıp Fakultesı Çocuk Sağlığı ve Hastalıklan Anabılım Dalız Buyume ve Endokrınolojı Unıtesı 5. Boy kısalığı nedenleri Boy 6. Tedavisi var mıdır? 22 Kasım Cuma TV 1 23.15 Dunya Bızım Tek Evımız Habitat TRT INT 14.25 Belgesel "Anadolu'da Bır Heykel Okulu" TRT Avrasya 13.20 Belgesel'Turk El Sanatlan" TRT Avrasya 14.30 Belgesel "Cumhurıyete kanat Gerenler" Buyumenın ızlenmesı ve buyume bozukluklarının erken saptanması ıçın en lyı yon tem çocukların ağırlık ve boylarının buyu me ızlem grafıklerı uzerıne ışaretlenmesıdır Her çocugun ızledığı saglık ocağında dok torunda veya aılesınde bır buyume grafığı bulunmalıdır Genel olarak buyume ızlemı ılk ıkı yaşta ağırlık olçulmesı ıle yapılır Bu nun ıçın ılk yılda her ay, ıkıncı yılda 2 ay aralıklarla uçuncu yılda ıse 3 4 ay aralık larla çocugun tartılması gerekır Daha son 3. Çocukların büyümesi nasıl izlenir? 50410