Katalog

ELEKTRONIK • ILETİŞİM DÜNYASI HAFTANIN GÜNDEMİ Bilgisayar ve İnternet Nezihe Rahar Profesörlük ve kayırma üzerine Bir doçent arkadaşım, üniversitesinde kendisine kasıtlı olarak profesörlük kadrosu verilmemesinden yakınarak "Profesörlük ünvanı kadro karşıltğı olmaktan kurtarılmalıdır" görüşünü öne sürüyor ve profesörlüğün doçentlikte olduğu gibı rektörlüklere ve kadrolara bağlı olmaktan çıkartılmasını objektif kriterlere bağlanmasını istiyor. YÖK'ün doçentliğe yükselmelerde yeni bir düzenleme içinde olduğunu biliyoruz. Ancak profesörlüğe yükselme konusunda herhangi bir çalışması var mı bilmiyoruz. Ancak ülkemizde profesörlüğün oldukça kolay elde edilen, neredeyse otomatiğe bağlanmış bir ünvan olduğu herkesçe biliniyor. Profesörlerimizin hoşgörüsüne sığınarak söylersek, üniversitelerimizde çok sayıda "ülkemiz koşullannın profesöheri" bulunuyor. Konuyu yeterince araştırmadığım için de "Profesörlüğün kadro karşılığı olmaktan çıkartılmasının" ülkemiz bilimine ne getıreceği ne götüreceğine ilişkin de fazla bir şey söyleyecek durumda değilim. Ancak, şu sürüp giden düzen ve sistemde, profesörlük kadrolarının dağıtımında da birçok insana haksızlık yapıldığı, bilimsel bakımdan daha nitelikli insanlanmız dururken, daha iyi olmayanlann kayınldığı da bir gerçektir. Ancak, profesörlük, Türkiye ve belki bize benzer ülkeleri bir kenara bırakırsak, bilimin geliştiği bütün ülkelerde zor elde edilen bir unvandır. Bu zorluğun çeşitli nedenleri olabilir. Bu nedenlerden akla gelen iki tanesini hemen sayabiliriz: Birincisi, profesörlük titrini öyle kolay dağıtmıyorlar. Profesörlük, her zaman turfanda bir ürün özelliğinde. Araştırmacının profesörlük titrini öncelikle haklı olarak kazanması gerekıyor. Işinin gerçekten profesörü olamadan, profesör olunamıyor. Ikinci neden, bilimin geliştiği ülkelerde üniversite sayısı, öğrencisi, kadrosu vb bir denge içinde. Üniversite ve bilim dünyası kendi normal gelişim sürecini yaşıyor. Bu nedenle de özellikle profesörlük bir kadroya bağlı. Birçok ülkede profesör olabilmeniz için öncelikle üniversitede size uygun bir kadronun açılması veya boşalması gerekiyor. Diyelim ki bir profesörlük kadrosu açıldı. Bu kadroyu elde etmek de öyle kolay değil. Tam bir savaşveriliyorbazen... *** Kopenhag'da bir araştırma enstitüsünde çalışan bir Türk bilimciden bu "savaşa" bir örnek dinledim. Onu aktarmak istiyorum. Kopenhag Üniversitesi'nin, sözgelimi biyokimya bölümünde bir profesörlük kadrosu boşaldı. Üniversite bu kadroyu ilan etti. Aranan özelliklere uygun, profesör olmayan 5 bilim adamı bu kadroya başvurdu. Rektörün veya bölüm başkanının bu adaylardan birini kadroya atama yetkisiyok. Başyuranlar arasında en iyisini, bir bilim kurulu seçecek. Ama nasıl bir seçim! Kılı kırk yaran! Bilimsel kariyeri inceden inceye araştmlıyor. Yaptığı araştırmalara, yayınlara bakılıyor: Sıradan ve rutin araştırmalar mı, yoksa ağırlığı, önemi olan ve ses getiren araştırmalar mı? Sonra bu yayınların bilim dünyasında kullanılma (atıf) sayısına ve standart ağırlığına bakılıyor. Beş aday arasında bilimsel bakımdan kesin ağır basan birisi varsa, kadro onundur. Başka türlüsü ne olur ne de beklenir. Peki hiç mi, kayırma söz konusu değildir? Insanoğludur bu. Yapımızda bir kayırma ve tanıdıklarımıza bir öncelik vardır. Ancak ilk seçiminizi objektif kriterlere göre yapmalısınız. Kopenhag'da da beş aday arasında bir denge ve eşitlik varsa, işte o zaman "kayırma" devreye girecektir mutlaka. Insanlar, eşitler arasında kendilerine yakın duyumsadıkları kişiyi seçeceklerdir! Ama böyle "kayırma" da düşman başına!... *** Gelecek cumartesi yeniden birlikte olmak dileklerimizle, sağlık bir hafta geçirmenizi diliyoruz... * INTERNET'TE KREDİ K A R T I : Internet'te alışveriş olanakları geliştikçe kredi kartlarının emnıyetlı kullanımının önemı artıyor Visa ve MasterCard bu konuda bır takım standartlar getırılmesıne çalışıyor. Microsoft, IBM ve İnternet arabırımı yaygın olarak kullanılan NetScape 1996'nın ılk çeyreğı içinde İnternet üzerinde emniyetli kredi kartı işlemlerı yapılmasının sağlanması ıçın ortak çalışmalar yapmaya karar verdıler programın Macıntosh versiyonu da hazır. * İNTERNET ÜZERİNDE ÜNİVERSİTE DANIŞMANL I G I : Şımdı İnternet üzerinde çeşitlı yazılımlar unıversıte öğrenımıne hazırlanan gençlere yol gosterıyorlar. Eskıden bır yüksekokul seçmek isteyen öğrencıler (ve velılerı) çeşitlı katalogları karıştırarak tercih yapmaya çalışırlardı Bugün ABD'de yüksekokul seçımı bılgısayar üzerinde elektronik yoldan yapılıyor, hatta başvurular da bilgisayar hatları ve İnternet kullanılarak yapılabı lıyor. Şağlanan olanaklar ünıversitelere kabul işlemlerınin yapısını değıştırecek nıtelikte. İnternet uzerındekı unıversiteler ile ılgılı ana sayfalarda MIT (Massachu sett Instıtute of Technology) gibi yüksek teknolojı kuruluşlarından, temel eğitımın verıldığı Unıversıty Of Arızona'ya kadar çeşitli öğrenim kurumlarıyla ılgılı bılgılere ulaşmak mümkün Eğer bellı bır okulu arıyor ve bu sayfalarda bulamıyorsanız, bunun nedeni o okulun bır İnternet sayfası olmaması olabilir. Listede göremediğiniz okullar ıçın hhtp://www.<okulun adı >.edu adresinı kullanarak ılgılı bılgılere erışabılıyorsunuz. Öğretım kurumlarıyla ılgilı nizmet veren yazılımlardan bırı "Fınd Your College". Çoklu ortam görüntülerle açıklamalar yapan bu CDROM yazılımı dünya çapında 2100 üniversite nakları uygun olan aıleler çocukları ıçın yüksek teknolojı urunü armağanlar almaya yoneldıklerınde daha çok eğıtsel özellığı olan şeyler ıstıyorlar. Çocuklar ıse oyun nıtelığı yuksek şeyler ıstıyor. Yüksek teknolojılı çocuk ürünleri hazırlayanlar bu her ıkı eğılımı de dıkkate almak durumundalar. Hazırlanan urunler şu unlu sozu anımsatıyor: "Öğrenmek için hıçbır zaman çok erken ya da çok geç değıldır". Işte bu ürünlerden bazılarr "Makıng Musıc" kullanımı kolay bır muzık yazılımı; melodı, rıtm ve enstrüman kullanımında temel şeylerı öğretıyor. "Word Adventure" çocuklara alfabeyı, sozcuk kategorılerını oğretıyor. "The Lıttle Samurai" bır Japon muzikal öykusu. "Actıvıty Center" ıçınde bulmacalı oyunlar, yaratıcı sanat faaliyetlerı bulunan bır yazılım. Hayvan severlere yönelik CD'ler de hazırlandı. "Bırd" çoklu ortam CDROM şeklınde bır kuşlar ansiklopedisı. "Cat" ıse çoklu ortam CDROM kediler ansiklopedisı; içinde en küçuklerınden leopardlara kadar kedi türü hayvanlara ılışkın çeşitlı bılgıler, guzel görüntüler var. "Strategy Games Of World" Asya ve Afrıka'dan problem çözme oyunları taşıyor. "Lıfe's Greatest Mysterıes" daha çok aıle büyüklerı için hazırlanmış, içinde ınsan vucudu ve zıhnı konusunda çeşitlı sorular ve yanıtları, anımasyonlu tıbbı resımler var. "Pocahont" ve "Tımon and Pumbas" da çok ılgı toplayan eğıtımoyun karışımı ürünler arasında bulunuyor. * ÇOCUKLAR İÇİN YÜKSEK TEKNOLOJI : Maddi oia * 1995'İN ÖNEMLİ ları arasında can kaybına yol açan kasırgalar ve Bosna'da barış operasyonları gıbi olayların yanısıra Internet'in gelışımı de sayılıyor. Dunya çapında kendı kendıni yöneten bır bilgisayar ağı olan İnternet 20 mılyon kadar kullanıcıyı birbırine bağlarken, her türlu görüşme, danışma, iş ılanları, ış bulma, araştırmalar ıçın gerekli kaynaklara erişim, araştırma sonuçlarını tartışma, eğitım bu ağ kanalıyla mümkün hale geldı. İnternet Phone ıle ağ üzerinde göruntülu ve ucuz telefon görüşmesı olanağı da sağlandı. İnternet uzerındekı ıletışım çeşitlı kampanyalar için de guçlü bır haberleşme ortamı sağladı. Örneğın haksız yere idam edılmek uzere olduğunu belır ten bır tutuklu durumunu dunyaya İnternet kanalıyla anlattı. Internet'in gücünden hükümet ler de yararlandılar. ABD hukümetı Bosna operasyonunu anlatmak uzere bir İnternet sayfası açtı İnternet arabırımı yazılımı sahıbı NetScape'ın İnternet ıçın ozel guvenlık yazılımları gelıştirmesı de önemli bilgisayar yazılımı olaylarındandı. Sun Microsystems'in gehştirdığı her ışletım sıstemınde, her paltformda çalışabılen JAVA adlı programlama dılı nın yaratılışıydı bu olay. Artık herkes JAVA'yı kullanarak çok güzel İnternet sayfaları hazırlayabılır. ABD'de 38 uyelı danışma konseyı tarafından 5 yıllık yuksek teknolojıyı yayma planı da onemlı bır adım sayılıyor. Plana göre, 2000 yılına kadar ABD'de her okulda en az bır adet 25 bilgısayarla donatılmış sınıf olacak, öğrencıler uydu ıletışımı ve kablosuz ıletişim teknolojılerını oğrencekler. Bır onemlı olay da Oracle önderliğınde gelıştırılen ucuz (500 $'lık) ağ bılgısayarlarının gelıştırilmesi oldu. Hiçbır dıskı (boylece pahalı parçaları) olmayan, tüm yazılımlarını bilgisayar ağı kanalıyla merkez bılgısayarlardan alan bu bılgisayarlar ülke çapında bilgısayarlaşma kampanyalarının ışlerını kolaylaştıracak. O L A Y L A R I : 1995'ın önemli olay hakkında bılgı verıyor. Wındows altında çalışan bu CDROM'da seçeceğı nız okul konusunda tavsıyeler de var. Tavsıyeler goruntuye getırılen oğrencılerın konuşmalarıyla iletılıyor Bir İnternet erışım programı da pakete dahıl olarak satılıyor Programın Macıntosh versıyonunun hazırlanmakta olduğu bildiriliyor. Bu tur yazılımlarla okul başvuruları elektronik olarak yapılabılıyor lstedığınız okulla ılgılı bılgılerı dıskınıze alabılıyorsunuz. Birden fazla okula aynı başvuru ışlemı içinde başvurabiliyorsunuz Böylece çok sayıda soruya her okul ıçın ayrı ayrı yanıt vermek yerıne, bır soruya bır yanıt verıp ışın gerısını yazılıma bırakıyorsunuz. llki ucretsiz olmak uzere her başvuru ıçın 5 $ kadar bır ücret ödemenız gerekıyor Daha sonra genellıkle ılgılı okuldan sıze ımzalayarak göndermeniz için bır form gelıyor. Bu tıp işlemlerı organıze eden programlardan bırı de College Link. Bu Cumhuriyet BİLİMTEKNİK • No: 461 20 Ocak 1996* Basan ve Yayan: Yeni Gün Haber Ajansı A.Ş. • Genel Yayın Yönetmenl: Orhan Erinç • Genel Yayın Koordınatöru: Hikmet Çetinkaya • Yazı Işlerı Müdüru. Ibrahim Yıldız (sorumlu), Dlnç Tayanç • Yayın Yönetmenı: Orhan Bursalı • Grafik Yönetmeni. Tüles Hasdemir • Reklam Medya C. 4613