Katalog

ÜBİTAK ÖDÜLLERİ I Osman Şen Istanbul Kadıköy Anadolu Lisesi bllgisayar alanında birincilik ödülü. cik Üretme Çiftliği'ndeki kelaynak kuşlarının üreme biyolojilerinin araştırılması (üçüncülük ödülü). Ahmet KayaAhmet Murat Keşküş (Istanbul özel Fatih Erkek Fen Lisesi) Projede, nesli tükenmekte olan kelaynak kuşlarının (Geronticus eremita), her kuşta olduğu gibi kur yapma, yuva yapma, çiftleşme, yumurtlama, kuluçka, yavru bakımı, aile içi ve aile dışı farklı fertlerle ilişki gibi ana temeller üzerinde oluştuğu ortaya konuluyor. Neomycin dirençliklik geninin termostabilitesinin arttırılması (ikincilik ödülü). Soner Büyükatalay (Ankara Fen Lisesi) E.coli kmr # 3 suşunun PBs plazmidlerinden izole edilen neomycin dirençlilik geninin thermostabilitesenin arttırılmasının amaçlandığı projede, mezefilik bir enzimi termofilik olan bır enzime (sitrat sentez enzimi) baglamak süretiyle "fusion" protein yapmak, mezofilik enzimlerin termostabilitesini arttırmada ümit verici bir yöntem olarak bulunmuştur. FİZİK: Bilgisayar kontrollü 4 serbestlik derecesine sahip robot kolu yapımı (ikincilik ödülü). Kerem Küçükkurt (Ankara Qazi Anadolu Lisesi) 3 normal, 1 elastik ekleme sahip bir robot kolunun Commodore 64 ile kontrol edilerek robotun benzerlerinden daha az enerji harcamasını sağlamak amacıyla hazırlanan projede, robotun minimum enerjiyle maksimum ağırlık kaldırdığı gözlendi. Robotun harcadığı elektrik (12 W) benzeri bir robotunkinin (50 W) 1/4'ü, sistemin harcadığı toplam elektrik de (27 W) benzeri bir sisteminkinin (90 W) 2/7'si kadardır. Sonuç olarak bu proje geliştirildiği takdirde küçümsenmeyecek derecede enerji tasarrufu sağlanabilir. Kulomb kuvvetinin ölçülmesi yoluyla bazı materyallerde E sayısının belirlenmesi (Üçüncülük ödülü). Ayşe Duran (Istanbul FMV Ozel Ayazağa Işık Lisesi) Can Altıneller: Yılın Genç Araştırmacısı Istanbul Kadıköy Anadolu Lisesi. daha fazla çıkıyor. Bu fazlalık her bir ölçü için belli bir değer dolayındadır. Neden olarak plaka yüzeyleri istenildiği ölçüde düz yapılamamıştır, dolayısıyla plaka üzerindeki her noktada aynı değildir ve ölçülen uzaklıktan ortalama yüzde 19.5 daha küçük bir değer vermektedir. Boşluk ve havalı ortamlarda E sayısı 1/ 10000 Btken olduğunu ortaya koyuyor. BİYOLOJİ: Nesli tükenmekte olan Bire Bu projede bakır paralel levhalar kullanım yoluyla Kulomb kuvveti ölçülerek, ölçüm değerleri yardımı ile diyalektirik katsayılarının belirlenmesi amaçlanıyor. Yapılan deneyler sonucunda, ölçülen kuvvetler teorik olarak olması gereken değerden Bekar hayatı yaşayan bilimci TÜBİTAK'ın Çevre Özel Ödülü'nü alan Mocan, Türkiye'yi Avrupa'da temsil edecek. Yusuj Özkan E vlerde çocuklara sıkı sıkı tembihte bulunur büyükler, "Meyveleri, sebzeleri yıkamadan yeme" diye. Peki, yıkanarak yenilen tarım ürünleri yeterince güvenli mi? Bu sorudan yola çıkarak hazırladığı, "Insektisit Olarak Kullanıan Organofosfor Bileşiklerinin Kan Hücreleri Üzerindeki Etkisi" adlı projeyle, Türkiye Bilımsel ve Teknık Araştırma Kuumu (TÜBİTAK) Özel Çevre Ödülü'nü kazanan lise 2. sınıf öğencisi R. Efe Mocan, Türkiye'yi kasım ayında Almanya'da »apılacak "Genç Avrupalılar Çevre Araştırma Projeleri" oplantısında temsil etme hakkını da elde etti. Hazırladığı projede, Çukurova yöresinde oldukça yaygın >larak kullanılan ve organofosforlu bir bileşim olan "Malatl»n" adlı tarım ilacının ınsan sağlığına etkilerini inceieyen Mo:an, pamuktan narenciye ürünlerine kadar pek çok üründe lullanılan ilacın, meyve sebzelerin içine sızarak yıkamakla da ııkmadığını belirtiyor. Malation'un, tüketicilerin yanı sıra çiftçi lağlığını da önemli ölçüde tehlikeye attığını belirten Mocan, ırojeye ilişkin şu görüşleri dile getiriyor: "Türkiye'de genellikle meyve ve sebze temizliğine gere;en önem verilmiyor. Bilinçsiz biçimde ilaçlama yapan :iftçiler, hem kendi sağlıklannı, hem de halk sağlığını tehıkeye atıyorlar. Malation adlı tarım ilacı, sebze ve meyveerden yıkamakla da çıkmıyor. Özellikle Çukurova'da çok aygın kullanılan bu ilaç, bilinçsiz bir şekilde gelişigüzel ıtılıyor. Buradan yola çıkarak, proje hazırlamaya karar erdim. Çukurova'da yaygın biçimde kullanılan bu ilaç elle, lelişigüzel atılıyor. Malation, solunum, deri el ve su yoluy3 insan vücuduna giriyor. Solunum güçlüğü, vücuttaki sıvı niktarında artışla kendisini gösteriyor. Sinir sistemini felç diyor. Çukurova'da bu nedenle çok sayıda insan, yaşamııı yitiriyor. Ama gerçek ölüm nedeninin Malation'a bağlı ılduğu hiç bilinmiyor. Ya güneş çarpması deniliyor, ya da laşka nedenlerden öldüğü sanılıyor. Çiftçiler bu nedenle ıüyük risk altında." Çukurova'da, intihar etmek için de kullanılan Malation'un, proje hazırlama döneminde dersleri biraz aksatsa da, durumuçay ve derelere kanun iyi olduğunu söylüyor. "Bilinen başarılı öğrenci tipinden rışarak hayvanların blraz farklıyım" diyen Efe Mocan, okul ve bilimsel araştırmaneslinin tükenmesinın yanı sıra, Japonca dil kursu, sanatsal ve kültürel etkinlikler, ne neden olduöukitap okuma, gitar çalma gibi çok sayıda uğraşa da zaman nu söyleyen Moayırabiliyor. Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrecan, bu ilacın insan sağlığı yanında çevreye de önemli ölçüde tim üyelerinden "Türkiye'nin en genç profesörü" olarak bilizarar verdiğini kaydediyor. nen Hilal Mocan ile Prof. Dr. Ziya Mocan'ın çocuğu olan Efe, Araştırma sırasında, sağlıklı bir ınsandan kan alarak, bunları ailesinın Trabzon'da bulunması. nedeniyle, Ankara'da Hacette8 ayrı tüpe koyan Efe, kanı yaşatmak için tüplere kültür vasatı, pe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde penlsılin ve serum eklemiş. okuyan ağabeyiyle bırlıkte "bekâr Tüplerin bır kısmına aşamalı hayatı" yaşıyor. Arasıra mutfak işolarak 50, 200 ve 400 mililitre lerini de üstlenen Efe'nin en çok Malation eklenmesinden sonözlediği şeylerden birisi sabah kahra, tepkime sırasında çıkan valtıları. "An keşke annem yanımgazlar nedeniyle tüpler patlada olsaydı" diye hayıflanıyor. mış. Çiftçilerde, bu gaz çıkışıCumhuriyet gazetesi okuduğunu nın akclğer de tahribata yol belirten Efe, "Ne tür kitaplar okuaçtığını ve nefes alımını zoryorsun" sorusuna "llhan Selçuk, laştırdığını belirten Efe, ilaçla Uğur Mumcu, Toktamış Ateş kitemasın sürmesi durumunda taplan..." diye uzayıp gıden bir liskişiyi ölüme götürdüğünü anteyle yanıt veriyor. latıyor. Malation'un etkilerinin önMüzık konusunda seçimini Ruhl lenmesinin son derece basit, Su, Zülfü Livaneli ve klasik müzikzararlarının ise, oldukça yükten yana yapan Efe, koyu bir Atasek olduöuna dikkat çekıyor türk hayranı. Ailesinin, kendisini Efe ve "Özellikle bu ilacın Atatürk sevgisıyle yetiştirdiğini anyaygın kullanıldığı yörelerde latan Efe, "Ona çok şey borçluTarım Bakanlığı'nın yaygın yuz. Cumhuriyeti kuran bu insabir eğitim kampanyası başna gereken önem verilmiyor" dilatması gerekiyor. İlaç atıyor. Son günlerde Atatürk'e yönelik lırken, gerekli korunma yolkaralama kampanyalarının "çok silarının çiftçilere öğretilmesi nirini bozduğunu" söylüyor. ve bilinçli ilaç kullanımının Lıse sıralarında bilimsel araştırteşvik edilmesi lazım. Sinek malar yapan Efe, "Gelecekte ne ilaçlarında da Malation kulyapacaksın?" sorusuna, şu yanıtı lanıldığı için, evlerde ilaçlaveriyor: ma sırasında dikkat edil"Devlet bilimsel araştırmalara Efe Mocan. Ankara TED Özel Usesl özel Çevre mesi gerekiyor" dıyor. çok düşük bir pay ayırmış. Bu Ödülü. TÜBİTAK ödülünü kazanan konuda yeterii teşvik yok, altyaprojesının Orta Doğu Teknik pı yok. Ben endüstri mühendisi Üniversitesi'nde (ODTÜ) gelıştirileceğini ve Ingilizceye çevrileolup para kazanacağım. Bu yüzden Japonca kursuna başceğini vurgulayan Efe Mocan, bu projeyle, 2227 kasım günleladım. Japonlar teknoloji konusunda dünyayı ele geçirerinde Almanya'nın Münih kentinde yapılacak "Genç Avrupalıcek. Ben de Japonya'ya gidip, orada para kazanacağım. lar Çevre Projeleri" toplantısında Türkıyeyı temsil edeceğini Türkiye'ye döndüğümde de, bilimsel araştırmalar için bir anlatıyor. fon oluşturup kazandığım parayla bilime destek TED Ankara Koleji Vakfı Lisesi 2. sınıf öğrencisi olan Efe, olacağım." 4319