Katalog

H AVA İstanbul durmadan ölümii solıı Istanbul'un hava kirliliğinin temel nedeni, çarpık kentleşme ve bu çarpıklığın şehrin mikro ikliminde meydana getirdiği negatif gelişmeler olduğu söylenebilir. Mehmet Karaca* Istanbul'dakı hava kirliliğinin nedenleri araştırıldığında bu problemın temel neAklra Kurosavva, Düşler denleri olarak çarpık kentleşme ıle gelışen yapısal çarpıklık ve bu çarpıklığın şehrin ava kırlılığı ile ınsan sağlığı arasınmıkro ıklımınde meydana getırdığı negatif dakı ılışkıyı gostermesı açısından gelişmeler olduğu gorulur Nufus ve Aralık 1952'de 4000 kışının ölumu onunla paralel olarak artan yerleşım yerı ıle netıcelenen Londra örneğı çok çarpıcıtalebını, Şekıl 2 belırgın bır bıçımde gösdır Şekıl 1 Londra'da hava kırlıhğınden termektedır Şekılde, 1927 1994 arasınmeydana gelen bu olumlen gostermektedakı nufus artışı ıle km2'ye duşen kırsal dır [1] Bu şekılden görülduğu gıbı kukurtbolge (Çatalca, Sılıvrı, Şıle, Sarıyer, Beydıoksıt ve duman sevıyelerı arasında çok koz) harıcınde kalan ılçelerdekı ınsan sayakın bır ılışkı vardır yısını gostermektedır (1994 rakamı tahmın Hava kırlılığı problemını bugun yaşamaedılmıştır) 1980'e kadar lıneer olarak aryan bır şehrımıtan nufus, 1980'den zın olmaması sonra çok hızlı bır artık pek mumşekilde ekponansıkun gözukmeyel bır artış gostermektedır İstanmıştır 1980'deyakbul, belkı de laşık km2'ye 3000 son yıllarda, bu kışl duşerken bu rakonuda en çok kam, 1990'larda bahsı geçen 6000'ı aşmıştır şehrımız olarak Resmı rakamlara başı çekmektegore, Fatıh'te dır Istanbul'un km 2 'ye duşen ınhavası, hava san sayısı 1990 sakırlılığıne elveyımında 46 OOO'ı rışlı olmayan bulmuştur Netıcemeteorolojık de goç dolasıyla koşullara rağnufustakı bu patlamen, son 10 ma, yerleşım bırımı yılda artan bır Bmalm 5. f99394 ısınma sezonuna aıt havalandırma talebını oluşturmuş, hızla kırlenmekmerkezı ve yerel yokmttayılannın tokernJr sayıaı tedır netımlerın gereklı •M S 2 O P M 500 f(x) c 7 485154E+0'x + 1 389244E+2 t(x) s 4 064426E+0'x * 5 589748e* 1 "Pis hava, pis su insanlann ruhunu da kihetir." Hava kirliliğinin nedenleri O (0 400 pc • H 300 O 2000* 100mt ooo f r • [7 K^ Hs. i5* i\ ° AYLAR l J I rm c a r « fe E 1£> o o« o 3 <S o Şekll3: 19851991 yıllan arasında SO2 ve PM konsantrasyonlarının değişımı ° 350 300 '8081 420 8 8182 '8283 7: 8384 8485 8586 8687 8788 8889 '8990 '9091 tedbırlerı almaması nedenıyle beraberınde Istatıstık Enstıtusu'nden elde edılen çarpık yapılaşmayı meydana getırmıştır Ocak 1985'ten Mart 1991 'e kadar ol Bu kompleks ve plansız denılebılecek ısınma sezonunu temsıl eden kukurtdıc kentleşme halkın nefes alıp dınlenebılesıt (SO2) ve kurum (partıkuler madc ceğı yeşıl alanları daraltmış, ınşa edılen konsantrasyonlarının aylık ortalamalaı özellıkle yuksek bınalar hava sırkulasyogosteren Şekıl 3 açıkça göstermektec nunu etkıler hale gelmıştır Bılındığı gıbı Ocak 1985'te aylık ortalaması 150mg/ hava kirliliğinin meydana gelmesınde, meolan kukürtdîoksıt konsantrasyonu, Oc teorolojık parametreler (basınç, ruzgâr, 1990'da 510 mg/m3 e ulaşmıştır Her nem, sıcaklık enversıyon gıbı), topografı, kadar bu değışım ınışlı çıkışlı bır yorur loemorfolojl ve kullanılan yakıtların öneızlıyorsa da, burada, genelde lıneer mı buyuktur artış söz konusudur Aradakı sıçrama özellıkle denız 198081 kıyılarına yakın bölgelerde yapıJ^Komur lan yuksek katlı 377, bınalar, doğal )eomorfolojık yapıyı değıştırmış kırletı60*» cılerı dağıtabılecek denız meltemlerını engellemıştır Insan ya\FuelOt pımı plansız bınalar sayesınde yapay şekılde ça199394 naklar oluşturularak şehrin mıkro 20% meteorolojısı değıştırılmış, İstanbul, 1980'lerden GjBen ıtıbaren suratle hava kırlılığıne elverışlı haîe gelmıştır Istanbul'dakı ||Fu« hava kirliliğinin 9394 gelışımını, Devlet Şekıl 9: Ocak 1980 ve 1990 yıllarına ait kukürtdîoksıt emisyon nun yakıtlara göre oranı. Şafc'' Çefitll yakıtlardan çıkan kukürtdîoksıt emısyonunun yıllara göre değişimı.