Katalog

CİNSEL YAŞAM Cinsel arzulamamn fizyolojisi Cinsel davranışlar kişinin fizyolojik ve organik faktörleri kadar psikolojjk, kültürel ve bireyler arası ilişkilerden etkilenir. Güler Bağbozan* U reme yetisi yaşamın tüm tanımlarının temelidir. Evrim süreci incelendiğinde bu en temel dürtünün büyük oranda dış faktörlerden etkılendiği görülür. Mikroorganizmalarda çoğalma basit mitozla olurken, en primitif amfibian ve reptillerde bile bazı kur yapma ye çıftleşme hareketleri vardır. Daha ileri evrim düzeyinde, daha ayrıntılı kur yapma davranışları ve törensel çiftleşme hareketleri gözlenir. En ilerlemış tür olan Homo Sapiensin en kompleks kur yapma ve çiftleşme patternlerine sahip olması sürpriz değildir. Düşüncenin gelişimiyle kültür oluşur, kültürdeki gelişme düşünce ve davranışları etkiler. Cinsel yanıt sistemi vücudun en göze çarpar psikosomatik sıstemlerinden biridir. Cinsel davranışlar kişinin fizyolojik ve organik faktörleri kadar psikolojik, kültürel ve bireyler arası ilişkilerden etkilenir. Bu zincirin herhangi bir parçasındaki kopukluk cinsel fonksıyonları ciddi şekilde etkileyebilir. Cinsel yanıt üzerine bu değişik etkiler nedeniyle hangi bireyde ne zaman, neyin kesin etkisi vardır, belirlemek zordur. Bu konuda çok geniş kapsamlı calış maları olan Masters ve Johnson, ABD' de evli çiftlerin en az %50'sının harhangı bır zamanda cinsel bozukluk yaşadığını göstermişlerdir. Toplumun % 92 sinin çocuk sahibi olması, cinsel fonksiyon bozuklu olmadığı gibi, yanlış bır kannaat uyandırabilir. Cinsel fonksiyon bozukluklarının kısırlığa neden olabıleceği doğru olmakla birlikte, bu konunun asıl önemi yaşam kalitesıne verılen değerdir. Cinsel yanıt fazı Cinsel yanıt ızole bır olay değildir. Ken güçlükleri yaratır, böylece cinsel yanıt zorlaşır. Hazırlanma fazı engelleri cinsel fizyolojik yanıtı da bozar. Cinsel fizyolojik yanıtı anlıyabilmek için önce düşünce, duygu ve davranışlar arası ilişkiyi kavramak gerekır. Düşünceler inançlar, fikirler, tavırlar, hayallerle karekterize zihinsel olaylardır. Duygusal reaksiyon ve davranışlarımıza rehberlik ederler. Önce davranış planı oluşturulur, sonra planın yerine getirilmesi için düşünceler yoğunlaştırılır, gerekli davranışlar ve eylem yerine getirilir. Planın dışında, düşünceler duygu ve uyarılma olarak bilinen otonomik reflekslere de rehberlik yapar. Duygular, hem merkezi sinir sisteminin hem de perıferik otonom sinir sistemindeki sempatik parasempatik dengeyle ilışkilidır. Cinsel yanıt sistemi de aynı yapıyı gösterir ve sonuç olarak duygular cinsel yanıtta kolaylaştıncı ve zorlaştırıcı etkiye sahiptırler. örneğin cinsel uyarı parasempatik sinir sisteminin baskınlığıyla oluşur, korku ve endişe ise sempatik sinir sistemi baskınlığıyla belirlenır. Eğer cinsel durum yoğun bir korku ile birlikteyse bunun neden olduğu sempatik deşarj, cinsel uyarı için gerekli parasempatik canlanmayı bozar. Dığer taraftan olayın bir de psikolojik cephesi vardır. Eğer cinsel durum korku yaratıyorsa birey kaçınma davranışları sergıler. Sonuç olarak stress ve korku direkt fizyolojik yolla, otonom sinir sisteminde oluşturduğu uyarılarla; dolaylı olarak da cinsel olmayan çeşıtlı kaçınma davranış ve planları oluşturarak bireyi cinsel yanıt vermekten uzaklaştırır. Düşüncelerin duygu ve davranışlarla yakınlıgı, dikkatımızı ıkı önemlı ılışkıye yönlendirir. llki kişilerin cinsellikle ilgilı sahip olduklan farklı düşünceler ve ıkıncısı bu farklı düşüncelerin getirdiği emosyo dini meydana getiren sosyal ve psikolojik ardışık olayların bir fazıdır. Genelde bu ardışık olaylar cinsel arzuyla başlar, cinsel yanıtla sonuçlanır. Fakat arzu fazının ne zaman bitip, yanıt fazının ne zaman başlıyacağını açıklıkla tayin etmek daima kolay olmaz. Fakat konunun tartışılabilmesi amacıyla cinsel yanıt sistemi kabaca başlangıç, hazırlanma, sonuçlanma olarak üç faza ayrılır. Başlangıç fazı cinsel ilgi ve dürtüyle ilgılıdır. Hazırlanma fazı cinsel aktivitenin başlangıcında yerine getirılen eylemlerdır. Sonuçlanma fazı fizyolojik cinsel yanıttır. Her devrenın süre ve yoğunluğu farklı olabılir ve bir diğer fazı etkileyebilir. Örnegin düşük cinsel dürtü başlangıç fazı nel otonomik yanıt. Kişilerin cinsellikle ilgili düşüncoleri toplumsal, ailesel ve bireyler arası ilişkiler gibi dış etkenler kadar, bireysel deneyimlerle varılan sonuçlar gtbi iç etkenlerle oluşur. Her toplumda cinsellikle ilgili özel tutumlar ve inançlar vardır. Bizim toplumumuzda da olduğu gibi, birçok toplumlarda cinsellik özellikle kadınlar için ahlak dışı ve günah olarak değerlendirilir. Bu durum insanları cinsel davranış ve düşüncelerin kötü olduğuna ve cıddi şekılde sınırlandırılması, özellikle kadınlar tarafından düşünülmemesi ve açıkca ortaya konulmaması gerektiğine inanmaya götürür. Seks fantazılerı kurulması güçleşir. Her iki eşin birbirinden utanmasına, cinsel uyarı ve performans için gerekli karşılıklı birbirini etkileme dav ranışlarında engeller yaratır. Bu edinilmiş Fobi : özel ve kaçıyanlış bilgi ciddi cinsel bozukluklara nılmaz durumlarda tehuyumsuzluklara ve eşlerin birbirlerini kırlike hissi malarına neden olabilir. Paronoya: öz saygıDini bazı inançların cinsel sorunlara neya haksız tecavüz hissi den olduğu konusunda sık rastlanan bir Hlsterl: Motor ve duinanç olmasına rağmen, her dinden biyusal görüşte bozuklukreylerde, cinsel problemlerın dağılımı, lar otoriteleri cinsel inhibisyonda, dinsel filoObsesyon: Şüphezofiyi neden gösterme davranışından lenme veya ihtar uzaklaştırmıştır. Daha çok düşünülen etKompulsiyon: Kenki, ailenin dini fılozofiyi yorumlayış şekli dinden kaynaklanan ve bunu çocukları nasıl yansıttıklarıdır. tehlikeyi savuşturma davranışları Toplumun cinsellikle ilgili öğrettiği kimi roller yanlıştır. örneğin kadınların daha az zeki ve yetenekli, erkeklerin daha az duyTabloda görüldüğü gusal olduğu gibi. Seksuel davranışlarla gibi özel duygular yarailgili erkeklik ve kadınlık kavramı yatak tan durum, cinsel uyarı odasına da taşınır ve sorunlara neden durumuna yardımcı alabilir. Şahsın cinsel deneyim ve düşünolan veya olmayan duyceleri, toplumda kabul görülenlerle çelişigusal yanıtlar oluşturur. yorsa kendi içinde ve bireyler arasında örneğin cinsel eylem bazı güçlüklerı yaşatacaktır. hoş ve eğlenceli olarak düşünülüyorsa, duygu Bireyin cinsel çekici bulduğu ve cinsel bekleme ve neşe olacak, cinsel yanıt verdavranışa yönlenebileceği birey ve şeyleri me kolaylaşacaktır. Cinsel eylem tehlikelı bireyin çekirdek cinsel kimliğı ve seks rove tehdit edecı görünüyorsa, duyu korku lüyle ilgili davranışları otomatikman belirolacak ve yarattığı aşırı sempatik sınır sisleyeceği düşünülmekle birlikte böyle oltemi aktivıtesı, cinsel arzu ve uyarıyı bomaz. Seksüel obje seçimini belirleyen zucu etki yapacaktır. Bu nedenle cinsel cinsel pozısyon durumunda gerginlik veeylemın ve olaya katılan cinsel partnerin ya karışıklık hissi yaratmıyacak durumlarkişi için anlamı, cinsel deneyımın yarattığı dan kaçınma duygusu veya olumlu cinsel deneyimlerCinsel Arzu(başlan Cinsel durum(Hazır Cinsel yanıt(yerine den çıkarılgıç) lanma) getirme) mış kanaatlardır. Örne1.Cinsel dürtü(fiziksel 1.Fiziksel hazırlık±cınfaktör) sel uyarı Uyanya bağımlı;cinsel ğin erkek gı2.devam edip etmeilgi üzerine sıklıkla artıbı davranan 2.Cinsel motivasyon meye karar vermek rıcı ve tatmin edıcı gerı ve çekirdek (öğrenilmiş faktörler) için dürtü ve motivas etkilere sahip refleksler cinsel kimliği yonların test edilmesi erkek olan 3.Cinsel olmayan seks AMAÇ: bir birey, dürtüleri AMAÇ: Cinsel dürtü ve moticınsel obje 1. Cinsel yanıta hazırlık vasyonun tatminı olarak bir AMAÇ: 2.Duyusal ve cinsel 1 .Genital(orgasm) kadın seçeFiziksel ve cinsel ya dokunmaların bireyde 2.Duyusal(dokunma) bileceği gibi, kınlaşma için eşler ara yarattığı hoşnutluk 3.bireylerarası nadır de olsa bır diğer sı mesafe 3.Cinsel olmayan ge4.Cinsel olmayan nin aşılması c j n s e j reksınımle rin tatmını erkeğı (homoseksüalıyanıtın şartları (ebeveyn kuralları, isyan gibi) Tablo 2 te) veya bir nötral objeyı (fetişizm) seçebilir. duygusal yanıtı anlamak için cok önemlidir. Sonuç olarak cinsel davranışlarla ilgili Örneğin seksüel ilişkide birey oldukça son ana kaynak bireyin kendı cinsel dekorkmuş bu da cinsel yetersizliğe neden neyımlerınden yaptığı çıkarımlardır. Çoğu ülkede, gelişmekte olan çocuklar kendı cinsel fantazilerini ve seksüel yanıtları için ihtiyaç duyacakları cinsel uyarıyı mastürbasyonla keşfeder. Erkekler ılk cinsel ilışkılerınden önce orüçük çocukların toplumsal düşün talama 1500 ila1800 kez mastürbasyon aileden geçer. Aile içinde sadece yaparlar. Gençlık yıllarında karşı cınsle davranışlara dayanılan deneyimle olan cinsel deneyimlerle, bu bilgilerine ve bu konudaku fikirlerinin oluşmasını s kur yapma davranışları ve partnerlerinin Böylece birbirine açıkca sevgi göster yanıtlama tarzını ve cinsel ilgisini yönlenilişki yaşayan ebeveynlere sahip çocuk dirme yolları hakındaki bilgileri de eklerdır. Serbest görüşlü ve bilgili olup, fak ler. Sonuç olarak edinilen olumlu ve bireyler çocukları olumsuz etkiler. Bir k olumsuz deneyimler, kendisinin ve partsağhklı ve sıcak ilişkisiyle ilişkilidir ve j nerin bu durumda nasıl hareket edeceğini olarak ortaya çıkmaktadır. Yine doğal n belırler. sorularda onlarm verdiği sözel bilgiden Erken seksüel deneyimler, bazen daha emosyanel reaksiyon çocuk tarafından genel çıkarımlara neden olur. örneğin gınlık gibi reaksiyonlar çocuğun cinsell kızlar, erkeklerin sadece cinsel ilişkiyle ilaçar. Çocuklar böylece cinsel konuların gili olduğunu öğrenerek erkeklere karşı ların bunlardan bahsetmemesi gerektiğ şüpheyle yaklaşır, erkekler ise kızlara mahrum kalarak bunu deneyimleriyle öğ baştan çıkarıcı tarzda yaklaşmak gerektiken sıcak deneyimler, yine edinilmiş ya ği sonucunu varabilirler ve hep böyle çok önemli olduğuna inanan gencin, i yaklaşıyorlar. Bu genelleme bazı durumolarak algılanmasına neden olacaktır. V larda doğru olmakla birlikte, bazen de olmayan, vajeninin karın boşluğuyla iliş doğru değildir. Böylece bireyler gereksiz vaginusmus gelişebilecektir. yere genelleştirilmeye ve ön yargıya muGenelde yeterli cinsel bilgiye sahip bı hatab olurlar. gulayabilmekte, daha az istenmeyen g Aşağıda tabloda verinen bazı nörotik maktadırlar. Fakat ne yazık ki eğitim k bozukluklarda cinsel davranışı etkiler: cinsel eğitim bu konudaki sorunları çöz aile içi sevecen ve sıcak ilişkilerdir. Tabloi Nörotik bozukluklardakı Cinsellikle ilgili bir şahsın tutum ve ta düşünce içeriği le ilgili inancı da oluşturur. Cinsel kiml tıran tarafından yapılan cinsiyet tayini Bozukluk: Mızacın yarattığı düşünce siyeti oluşturur, sonra toplum bireye c tarzı tayinde yanlışlıklar olur, bu ileri yaşlard Depresyon: Öz saygıda azalma uç yaşına kadar cinsiyetin temeli atılmış Hypomani: Öz saygıda şişirilmiş artış Cinsellik ve çocuk K 4556