Katalog

KISA BİLİM HABERLERİ Virüsleri öldüren eldiven H utchınson Kuruluşu hastane personelını bulaşıcı hastalıklardan koruyacak yenı bır eldiven turu gelıştırdı Yaklaşık 300 mıkrometre kalınhgındakı bu eldiven uç katmandan oluşuyor Bunlardan bırı lateks cınsı esnek bır maddeden yapılıyor elle do kunan bolumun hammaddesı ıse alerjıyı onleyıcı nıtelıkte kaygan sentetık bır polımer Boylece doğal lateks, talk ya da mısır pudrası gıbı alerjık maddeler eldıvende etkısını kay bedıyor Ikı katman arasında farmakolojık unsurlardan oluşan erıyık bır madde yer alıyor AIDS ve uçuk vırusune karşı etkılı bu unsurlar parazıt mantar ve bakterılerı sanıyede yoke debılıyorlar Deneylerden başarılı sonuçlar elde eden Hutchınson Kuruluşunun yetkılılerı 1996'da uretıme geçerek ılk aşamada yıllık 500 000 eldiven uretmeyı tasarlıyorlar L I lk defa Fınlandıya Hava Yolları Fınnaır tarafından yapılan bır testle, uzun sure uzay ışınlarına maruz kalan uçuş personelının goğus ya da kemık kanserıne yakalanma rıskı saptandı Buna göre, hostes ya da pılotlara ulaşan ışın oranı her 1500 metrede ıkı kat artıyor Bu araştırma, 25 yıl boyunca (1 Ocak 1967'den 31 Aralık 1992'ye kadar) Fınnaır'de gorev almış 187 erkek ve 1577 kadın uçuş personelını kapsadı Elde edılen sonuçlar ıse hıç de ıç açıcı değıl Goğus kanserıne yaka lanma rıskı, yaşamlarını sureklı olarak karada surdurenlerle karşılaştırıldığında 1 5 kat fazla, bu oran kemık kanserınde ıse 15 kat artıyor Hosteslerin sendromu ancet'te yayımlanan habere gore annenın hamılelığı sırasında aşı olmasıyla bebeklerın olumcul salgın hastalıklardan korunması mumkun ABD'lı araştırmacıların ılk uygulamalarına gore bakterıyel akcığer ıltıhaplan malarına karşı yapılacak aşı bebeklerde lyı sonuç verıyor Bu hastalıktan dunyada yılda 1,6 mılyon bebek oluyor Ikı yaşına kadar olan çocuklara uygulanacak ılaçların bu hastalıklara karşı etkısı olamıyor Yenı uyulamada, annenın antı body'lerı rahım ıçındekı bebeğe nakledılıyor Doğumdan sonra bebeğın kanında buyuklerın ıkı katı daha fazla, orneğın zaturreye yol açan mıkroplara karşı antıbody oluşuyor Bebeği salgın hastalıktan koruma Dunyada zehirli altına tepki Munıt Kekhkoğlu Altın madenciliği bütün dunyada riskli bir işe kalkışıyor: Çok zehirli bir madde olan siyanid, altın elde etmek için başıboş bir şekilde kullanılırken, doğal çevre bundan büyük zarar görüyor. kışı ağır zehırlenmeye maruz kaldı Sıyanıd bıleşığı oldurucu bır zehır olan potasyum sıyanur gıbı, canlıların vucu duna cılt ve ağız yoluyla gırdığınde kısa surede olume yol açıyor Bu maddenın 50 mıhgramı ınsanı oldurmeye yetıyor Bunca tehlıkesıne rağmen altın madencılığınde sıyaTiıd kullanımı gunden Ginseng kökü rahatlatıyor K Türkiye'de ilk turizm CDROM'u hazır Inelght Into» ore'de bulunan Gınseng koku Araştırmaları Enstıtu su'nde çalışan bılımcıler, gınseng bıtkısının rahatlatıcı etkı sının, bıtkı kokunde bulunan saponın maddesınden kaynaklandı ğını keşfettıler Saponın aynı zamanda sabunda da bulunu yor (Proceedıng, 92 s 8739) Sozkonusu steroıd maddesı sınır huc relerınde ortaya çıkan kalsıyum kanallarını engellıyor Tehlikeli laser oyunları L % *^y ^ T urkıye nın turıstık ypr ve tesıslerıne ılışkın bılgılerı ıçeren kapsamlı ılk CDROM u hazırlandı Merkezı Ankara da bulunan Fı Bılgısayar Ltd Ştı nın gerçek leştırdıgı Insght ınto Turkey Hotels Resorts 95 ısırnlı CD nın uzerınde ulkemızın turıstık yerlerıyle Truzım Bakanhgı'ndan belgelı otel motel tatıl koylerı ve tesıslerıne ılışkın tum bılgıler fotoğraflar bolge harıtaları ve vıdeo klıpler yer alıyor CDROM'un en onemlı ozellıklerı şoyle • Gunluk konuşma dılı kullanılarak bılgıye erışebılme • Yazılı metınde yer alan herhanqı bır sozcuk ve sozcuklerın Anahtar Sozcuk nıtelığınde olması ve bılgıye erışım ıçın hıçbır on koşulun bulunmaması • Sozcuklerın tam olarak nasıl yazıldığı bılınmese bıle bır bolumun yazılarak erışım sağlanabılmesı, • Kışısel ısteklere uygun sorgulama yapılabılmesı, • Sozcuklerde bulunan Turkçe'ye has harflerın, dığer dıllerde bulunmaması nedenıyle yurt dışında da kullanabılmesı ıçın eş değer harflerın kullanılması ıle sorgulayabılmesı ve ekranda orjınal olarak gorunmesı, • Ekranda gorulen yazı, resım vs nın yazıcıdan çıktısının alınamabılmesı, • Kullanımın basıt olması Şırket yetkılılerı, CDROM'ları 812 Mart 1966'da yapılacak olan Berlın Truzım Fuarı'nda pazarlanmasının planlandığını ayrıca Kapadokya ve Mavı Yolculuk CD'lerının hazırlanması ıçın on çalışmaların surdurulduğunu belırtıyorlar (Bılgı ıçın 0312446 92 6465) aser ışınlarının pılotların goz lerıne zarar verdığı ortaya çıktı Lab Vegas takı kumar hanelerın reklam kampanyaları sı rasında veya eğlence amacıyla duzenlenen buyuk toplantılarda şov amaçlı kullanılan laser ışınlarının gozlere zarar verdıgı belırlen dı Olay Las Vegas'tan havalanan bır yolcu uçagının ıkıncı pılotunun sag gozunun zedelenmesıyle anlaşıldı Pılot havalandıktan sonra gozune gelen bır lazer ışını so nucu oryantasyonunu kaybettı ve kontrol panelını okumakta zorluk larla karşılaştı ve uçagın yonetımı nı kaptana verdı Bu durum laser ışınları gosterı şovlarının yoğun olarak gundem de oldugu kentlerde soz konusu Boyle 50 olayın kayda geçtığı bıldırılıyor j uhemya'nın 60 kışılık nufusa sa|hıp Mokrsko koyunun bulunduğu 'tepenın altında değerı yarım mılyar dolar kadar olan 40 tonluk bır altın rezervı yatıyor Ancak koyluler bu zengınlığın yeryuzune çıkarılmasını hıç ıstemıyorlar çunku altın madenciliği, onların topraklannın olumu anlamına gelıyor RTZ adlı Ingılız fırmasının jeologları Mokrsko koyunde yaptıkları sondajlarda altın cevherı çıkararak bunu ufaladıktan sonra çok zehirli bır bıleşık olan sıyanıd ıle cevherdekı altını saflaştırıyorlar Madenden çıkarılan cevherın ıçındekı altını saflaştırmada sı yanıd kullanılması, altın elde etmek ıçın başvurulan en rısklı ışlem Eğer planlandığı gıbı Mokrsko koyunun bulunduğu Çek Cumhurıyetı'nde 5 yıl ıçınde endustrıyel altın yıkamacılığı başlarsa Mokrsko koyu harıtadan sılınecek ve koyun yerınde 200 metre derınlıgınde bır çukur kalacak Buradan her gun taşınan bırkaç Guyana'da kazadan sonra yer araştırmaları yuz tonluk altın cevherı, ıçınde sıyanıd çözeltısı bulunan bır havuzda gune artıyor Sıyanıd sayesınde bır bekletılecek tonluk cevherın ıçındekı bırkaç qram Bu ışlem sonucunda cevherdekı al altını elde etmek mumkun olduğundan tın sıyanıd ıle bağlanarak saflaşacak altın madencılerı bu zehirli bıleşığı çok ve gerıye kalan zehirli çamur bırkaç sevıyorlar Maden muhendısı John Yo futbol sahası genışlığındekı havuzda ung, bırkaç yıldır kolay para kazanmak toplanacak Sıyanıd ıçeren bu çamur ısteyenlerın kapıldığı bu atın hırbinın havuzdan sızarak yeraltı su kaynaklarıonarılamayacak doğal kayıplara yol açna ve bolgenın en buyuk akarsuyu olan masından korkuyor Moldau nehrıne karışırsa Praq kentıne Dunya Bankası kredı vererek altın kadar uzanan genış bır bolgede Orta madencılıgını teşvık edıyor Altın cevAvrupa nın en buyuk çevre felaketı yaherıne sahıp gelışmekte olan ulkeler de şanabılır Bu senaryonun benzerı kısa sıyanıd kullanarak hazınelerını tonlarca sure once Guyana'da yaşandı Bır altın altın ıle doldurmanın hayalını kuruyor madenındekı arıtma havuzunda meyKırgızıstan bu zehirli maceraya gırışen dana gelen çatlaktan sızan sıyanıdlı su ulkelerden bırı Dort bın metre yuksek lar bssequıbo ırmagına karıştı ve mıllıktekı Alatau Dağları nın altında 200 yonlarca balık zehırlenerek can verdı tonluk bıraltın rezervının bulunmasın Geçtığımız yıllarda ABD nın Batı eyadan sonra dağları kaplayan 100 metre letlerınde meydana gelen benzerı sıyakalınhgındakı buz tabakasının dınamıtle nıd sızıntıları sonucunda da çevredekı kırılmasından ve Abu ganımet ABD fırakarsularda toplu balık olumlerı gorulmaları ıle Kırgız hukumetı arasında du Tarıhın en buyuk sıyanıd felaketı paylaşılacak Moldau kıyısındakı şubat ayında Guney Afrıka da Har Mokrsko koylulerıne ıse çıkarılacak almony altın madenınde meydana geldı tından % 5 pay verılecek Köyun muhSel baskını sonucunda madenın sıya tarı Tomas Spaftka bu kadar rıske kar nıd havuzunu aşarak zehirli sular çevre şılık % 5'lık payın çok az olduğunu koylere yayılınca 17 kışı oldu yuzlerce soyluyor filmleri Yıldızların olumunun t ır olum mucadelesı ıçındey kimış gıbı, olen yıldız etrafını "kaplayan tum gaz tabakası nı uzaya fırlatıyor ve arkasında da sonen bır mum gıbı erıyıp yokoluyor Ilk kez radyoast ronomlar tarafından çekılen ve yayımlanan fotoğraflarla, M81 galaksısındekı boyle bır supernovanın mılyonlarca derece sıcak lıktakı bulutlarının sanıyede nasıl darmadağınık olduğunu goster dıler bu olay dunyadan 12 mılyon ışık yılı uzaklıkta gerçekleştı Eğer olay bıze yakın uzayda gerçekleş seydı dunya bugun yerınde olmazdı ucre her bolunmede kromozomlarının ucundan ufak bır parça kaybeder 'Telomer" olarak adlandırılan bu uçlar çok kısaldıklarından hucre zıncırı olur Bu fızyolojık olgu dokuların yaşlanmasına yol açan doğal bır sureçtır Oysa durmadan bolunen kanserlı hucreler kısa bır sure once keşfedılen "telomeraz" enzımı sayesınde telomerlerını yenıden oluşturabılıyorlar Işte, Amerıkalı bır grup bılım adamı "telomeraz ı etkısızleştırerek, kanserlı hucrele nn bolunmesını buyuk olçude onlemeyı başardı Ancak kesın bır uygulamaya geçebılmek ıçın bu tedavı yontemının kemık ılığı ya da ureme hucrelerıne zarar vermesının onlenmesı gerekıyor Nıtekım kemık ılığı hucrelerı kanın yapıtaşı nıte lığındekı maddelerı yenıleyebılmek, ureme hucrelerı ıse spermatozoıdler uretebılmek ıçın bolunmek zorundalar Kanser: Kromozomlu silah I Ayrıca soz konusu tedavının kanser hastalığı kışıyı oldurmeden uygulanma sı gerekıyor Ancak ıl deneylerden elde edılen sonuçlara gore hucreler bır dızı Basıtleştınlmış kromozom göruntusunde telomerler kırmızıyla belırtılmış. Bu uç noktalar her hucre bolunmesınde kısalıyorlar; fakat bu durum kanseıii hucreler ıçin geçerlı değıl. 4562