Katalog

TVBELG ESEL SORUN YANITLAYALIM nerek güneşin sudaki yansımasına bakarsa, güneşi suyun dibindeymiş gibi görecektir. Dolayısıyla güneşin merkezi ufuk çizgisinin altında belirecektir. Bu şartlar altında "bütün bir çember" şeklinde bir gökkuşağı oluşabilir. Sözü edilen "u" şeklindeki gökkuşağı büyük olasılıkla böyle çember şeklindeki bir gökkuşağının alt kısmıdır. TV1 03.00 Belgesel "llginç Tutkular" Kayak, oto ve uçak akrobasileri, havacılık kulübü, çölde gezinti ve timsah terbiyecileri görüntüleri yer alıyor. TV 1 04.50 Belgesel "VVarlords" TV 2 11.30 Belgesel "Hayvanlann Dünyası" Hayvanlarda nüfus TV 2 12.00 Seyahat Magazini Dizinin bu bölümünde Leningrad ve Rhein Nehri tanıtılıyor. TV 3 22,00 Belgesel "Kanada'nın Doğası" KANAL6 12.10 Belgesel "Sınırsız CeHBB 10.55 Çevre ve Çocuk TGRT 09.30 Bilim Magazin FLASH TV 19.20 Belgesel "Tarih Içinde Almanya" Almanya'daki bazı kentlerin kardeş şehirleriyle olan dostluk, kültür ilişkileri anlatılıyor. TV 2 09.10 Belgesel "Dünya Coğrafyası" Körfez savaşının getirdiği çevre kiriiliği. TV 2 20.55 Cumhuriyet'e Kanat Gerenler TGRT 07.10 Belgesel "Hayvanlar Dünyası TRT INT 00.15 Belgesel "Her kıyı Ayn Bir Yaşam" Edremit, Ayvalık ve Çandarlı Körfezinde yolculuğumuz sürüyor. TV 1 12.15 Salıncak İTurizmde gelişmeler, eksitlikler, yabancı gözüyle Türkiye'de sahipsiz ayılarla iygili geliştirilen proje, turizmde güvenlik. TRT INT 00.10 Matematiğin Aydtnlık Dünyası TV 1 17.00 Belgesel " Doğal Yaşamm Harikalan" Dans eden kuşlar konu ediliyor. TV 2 20.00 Belgesel " Adım Adım Anadolu" Kilis tanıtıyor. TRT INT 14.05 Tıp Dünyası TV 1 01.10 Belgesel "Karanlık dersleri Savaşlar insanlara olduğu kadar doğaya da zarar verebiliyor. TV219.45ÖnceSağlık TV 2 20.40 Yerli Belgesel "Yedi Tepe Yedi Iklim" TRT INT 00.45 Yerli Belgesel "Kırım Belgeseli" TV 1 06.15 "Tıp Dosyası" TV 1 Belgesel "Dünya Dosyası" Çöplerln yeniden kullanımı için yapılan çalışmalar konu ediliyor. TV 2 21.00 Gerçeğin Öteki Yüzü TV 3 24.00 Avrupa'nın Doğa Harikalan TRT INT 21.05 Gerçeğir Öteki Yüzü 9 Temmuz Cumartesl llginç sorular, Gölge ışıktan hızla mı? ••• saret" 10 Temmuz Pazar 11 Temmuz Pazartesl 12 Temmuz Salı SORU : Evimdeki salonun önünde bir veranda var. Yazın güneş hem verandayı hem de çevresindeki duvarlan aydınlatıyor. Geçen yaz, evin önünde uçan bir kuşun gölgesini verandanm tabanında fark ettim, gölgeyle kuş eşit hızda hareket ediyordu fakat gölge duvarın dibine ulaşır ulaşmaz hızlandı ve duvarın tabanla birieştiği yerde yine kuşla aynı hızda hareket etmeye başladı. Eğer kuş, ışık hızında hareket eden bir cisim olsaydı verandanm tabanındaki gölgesi de ışık hızında hareket edecekti. Peki ya gölge duvan tırmanırken ne olacaktı? Bu şartlar altında gölge, ışıktan daha hızlı olarak duvan tırmanacaktı, böyle bir şeyin Einstein' ın ilkesine ters düştüğünü biliyoruz, öyleyse durumu nasıl açıklayacağız? CEVAP 1: Evet, böyle bir durumda gölge'ışıktan hızlı hareket ederdi. Ama bu, izafiyetin özel kuramını sarsacak bir şey değildir, çünkü gölge kullanarak mesaj iletemezsiniz. Mesaj ancak ışıkla iletilir, gölge ise ışığı keser dolayısıyla hiçbir mesaj ışıktan hızlı iletilemez. Işıktan hızlı giden geometrik objeler için çok farklı örnekler verilebilir. örnek olarak birbiriyle çok küçük bir açıyla kesişen iki tane düz çizgi düşünün. Birinin ucunu diğerine doğru hareket ettirirsenlz kesişme noktası gittikçe artan bir hızda hareket edecektir. Eğer açı yeterince küçükse bu hız, ışık hızından daha hızlı olacaktır. Yine de hiçbir mesaj veya mesajın iletilmesi için U şeklinde gökkuşağı olabilir mi? kullanılan madde ışıktan hızlı hareket etmiş olmaz. CEVAP 2: Hiçbir şey ışıktan hızlı hareket edemez, fakat olayları kendi bakış açımıza göre yorumladığımız için çeşitli yanılgılara düşmemiz normaldir. Sorudakine benzer bir durum "deniz feneri" paradoksunda da vardır. Bir dakika içinde bir dönüş yapan bir ışık kolonu düşünün. Deniz fenerinden uzaklaştıkça ışık kolonun hızı artar (bunu düşey bir yüzeyle belirleyebilirsiniz). ölçümler, yaklaşık 3 milyon kilometre uzaklıkta kolonun hızının ışık hızına eşit olacağını gösteriyor. Fakat fenerden gelen ışık, bildiğimiz ışık hızında hareket etmektedir. SORU: Birkaç yıl önce çok garip bir olaya tanık oldum. Ters bir gökkuşağı ile karşılaştım. Bilinen "n" şeklindekilerin tersine, "u" şektinde bir gökkuşağıydı bu. Renklerinde bir anormallik yoktu, ufuk çizgisiyle yaklaşık 40 derecelik bir açı yaparak uzanıyordu ve normal gökkuşaklarından daha ufaktı. Yanm çember şeklini yaklaşık bir dakika kadar koruduktan sonra bir taraftan silikleşmeye başladı, geri kalan kısmının kaybolması da yaklaşık bir dakika sürdü. Bu durumu açıklayabilir mislnlz? YANIT: Izleyen kişi, yansıtıcı bir yüzeyin (örneğin çok sakin bir hava kütleslnin) yakınındaysa böyle bir durum mümkün olabilir. Böyle bir yüzeyden güneş ışınlarının yansıması izleyicinin önünde bir gökkuşağı belirmesine neden olabilir. Güneş, izleyicinin arkasındaki sudan yansıdığı zaman, eğer izleyici arkaya dö SORU: Geceleri projektörle aydınlatığım bir terasım var. Çeşitli ışık kaynakları ve sıvı spreyler kullanarak burada yapay bir gökkuşağı yaratmaya çalıştım ama başaramadım. Konuyla ilgili ayrıntı verebilir misiniz ? YANIT1: Gökkuşağını etkileyen üç ayn faktör vardır. Gökkuşağının oluşabilmesi için damlacıkların çapı 1 milimetreden büyük olmalıdır, damlacık çapı küçülürse gökkuşağı kırmızı tarafından silikleşmeye başlar. Soluk ışıklı bir ortamda insan gözü renklerl algılayamaz, dolayısıyla gece, ay tarafından oluşturulmuş bir gökkuşağı beyaz olarak belirir. Eğer ışık kaynağı belirli renkleri içermiyorsa, bu renkler gökkuşağında da belirmez. YANIT 2: Yapay gökkuşağı elde etmek için mümkün olabildiğince beyaz bir ışık kaynağına (yani ampul seçimi önemlidir) ve izleyicinin önünde de damlacıklı bir ortama ihtiyacınız vardır. Bunlara ek olarak çevredeki bütün duvarlan (duvarların yüksek olmasında yarar vardır) beyaza boyamanız gereklidir, zira elde edeceğiniz gökkuşağı oldukça soluk olacaktır. Işık kaynağı için size ödetilecek olan elektrik faturası da düşünülecek olursa bu işin oldukça pahalıya malolacağı kesindir. Yapay Gökkuşağı yaratabilir miyim? 13 Temmuz Çarşamba Çiçekleri nasıl sağlıklı kurutabilirim? Işın Önol soruyor: Derginizi her hefta ilgiyle okuyor ve çok beğeniyorum. Derginiz doğayla ilgili bilgileri içerdiği İçin bana da yardım edeceğinizi umuyorum. Ben amatörce çiçek kurutuyorum. Bunu bir koleksiyon haline getiremlyorum, çünkü bu konuda oldukça bilgisizim. Onları güzel bir biçimde kurutabilmek, saklayabilmek çok hoşuma gidiyor, ancak kurutuktan sonra, onları ne şekilde değerlendirebileceğimi ve koruyabileceğimi bilemiyorum. Prof. Dr. Faik YaHınk sorunuzu yanıtlıyor: Bitki toplama ve kurutma için gerekli malzeme şunlardır: 6090 cm. derinlikte sağlam plastik torba; küçük otsu bitkileri köklü sökebilmek, soğanlı ve yumrulu bitkileri topraktan çıkarabilmek için sivri uçlu, demir veya çelik şaşula; 26.5x41.5 cm. boyutlarında kafeş tahta pres (ikiz); tahta presleri sıkmaz için iki adet deri kayış veya kalın ip (ince çamaşır ipi olabilir); gazete veya kuratma kağıtları. Çiçekli veya meyveli bir sürgün parçasını (genç bir dalt) veya otsu bitkilerin tamamını (kök, gövde, yaprakları ve çiçeklerini birlikte) kurutmak için, bir gazete kâğıdını ortasından katlayın, bu katlanmış kâğıdın arasına bitkiyi veya yer varsa bitkileri yerleştirin; yaprakların ve çlçeklerin birbirinin üzerine gelmemesine özen gösterin ve küçük bir kâğıt parçası üzerine yazacağınız notu ilave etmeyi ihmal etmeyin. Bu notta neler olacak: Toplanan bitkinin bulunduğu yer: ili, ilçesi, köyü, dağ ve tepenin adı; bitkinin toplandığı yerin yüksekliği, bakısı ve diğer yetişme ortamı özellikleri; dere kenarı, taşlı topraklı kurak yer, nadasa bırakılmış tarla gibi. Ayrıca bitki ile ilgili özeilikler de yazılmalı (çiçek rengi gibi). Toplanan bitkiler bu şekilde gazete kâğıtları arasına konduktan sonra, yukanda sözünü ettiğimiz kafes tahta preslere yerleştirilir. Kurutma kağıtları veya biraz kalınca boş gazete kağıtları, bitkileri taşıyan ve kurumanın sonuna kadar bitki ile beraber kalacak olan gazete kâğıtlarının alt ve üstüne rutubeti çekmesi için konur; kurutma kağıtları ile taşıyıcı gazete kağıtları yaklaşık bir karış yüksekliğe ulaşınca tahta presler iki tarafından deri kayışlar ile sıkıca bağlanır. Kurumanın çabuklaşmasını kolaylaştırmak için pres, rüzgârlı ve güneşli bir yere konmalıdır. Hemen ertesi gün erkenden pres açılmalı, ıslak kurutma kağıtları alınarak yerlerine kuru kurutma kağıtları konmalı ve tekrar kayışlar sıkılarak bağlanmahdır. Bu değiştirme işlemi ne kadar sık yapılırsa, yaprak ve çiçekler orijinal renklerini değiştirmeden kurumuş olurlar. Dünyada çok sayıda bitki toplayan amatör botanikçiler var; evlerinde özel horbaryumlar kurmuşlardır; Türkiye Florası'na orkideleri hazırlayan (yazan), makine mühendisi bir Alman'dır. Bitkileri değeıiendirmenize gelince: Her bitki örneğinden en az ikişer adet toplarsınız ve bir takımını Istanbul, Izmir ve Ankara gibi büyük kentlerin Üniversite herbaryumlanna hediye edersiniz, bunlar ileride yapılacak olan çalışmalara katkı sağlar, adınız bu herbaryumlarda kalır? Nasıl mı? Verdiğiniz bitki büyük herbaryumlarda teker teker kalın beyaz kartonlara yapıştınlır. Bitki ile ilgili bilgiler kartonun sağ alt köşesindeki etikete aktarılır: Familyası, cins ve tür adı; yetişme ortamı bilgileri; toplandığı tarih ve toplayanın adı bu etiket üzerinde belirtilir. Kurutulmuş çiçek ve yapraklarla isterseniz tablo ve panolar yapabilirsiniz, çerçevelenmiş iki cam arasında uzun süre bozulmadan kalabilmektedirler. 14 Temmuz Perşembe 15 Temmuz Cuma 38114