Katalog

PALENTOLOJl Doğa tarihimizi yok olmaktan yas yaşlı kayaçlardan topladığı bu fosil koleksiyonu ise halen Viyana Tablat Tarihi Müzesinde bulunmaktadır. Istanbul bölgeslnin fosil zenglnlikleri bunlaıia da kalmayıp, 1922 yılında Küçükçekmece gölü civarında Bursalı tücHaldun Okuroğullan* car Tayyar Hasan dı. Bey ve Fikri Servet ünümüzde çevreyle birlikte mavi özellikle 18. yüzyılın bilinmeBey tarafından buluve yeşil de kayboluyor. Kaybolan yen ülkesi [Terra Incognlta), uynan Mastodon'a ait diğer bir varlığımız da bilimsel nigarlıklar beşiği Anadolu'da araşıkı azı dişi ve birkaç teliği yanı sıra, kültür mirasımız olarak da tırmalar yapan, Piyatr Aleksandkemik parçası ile dadeğerlendirebileceğimiz milyonlarca yıllık rovlç Tchihatcheff (Şekil 1.) Bu ha da zenginleşeceöyküleriyle fosillerimizdir. Bunların yokolkonuda da adını ilkler arasına ğinin ilk Işaretini vermaya başlaması günümüzden çok önceyazdırdı. (Obruçev, 1937). Ünlü miştir. 1925 yılında lere kadar dayanmaktadır. Günümüzde doğa bilimci Tchihatcheff 1847 Şekil 3: Cerlthlum Tchihatcheffi solda, Plerodictyum constantinpolitanum Istanbul Darülfünunu de devam eden bu yokoluşun birkaç se1853 yılları arasında yaptığı gezi Römer Orthoceras Stanbol hocalanndan Ahmet bebi vardır. Bunlardan ilki, toplumumuzMalik (Sayar) ve Hamit Nafiz (Pamir) lerde Türkiye'nin jeolojik, hidrojeolojik, boda fosillerin önemi konusunda bir bilinç omurgalı hayvan fosillerinin ilk koleksiyotarafından bulunan Mastodon müdafaa tanik, coğrafi, iklimsel, arkeolojik, sosyal yerleşmemiş olması diğeri ise yasalarımınunu oluşturmak ise 1870 yılında Ingiltedişinden sonra aynı araştırıcılar 1932 yıve istatistiksel özellikleri hakkında bilgiler zın pratik çözümleri acilen uygulamaya re'nin Çanakkale Konsolosu F. Calvert'e lında bir çalışma yaparak dünya çapında topladı ve bunları yayımladı. geçirecek nitelikte olmaması ve yetersiz nasip olmuştur. Calvert bölge jeolojisini meşhur olup sonu hazin bitecek bu fosilTürkiye'de jeolojinin yüksek öğretime kalmasıdır. Bunlara doğa tarihi müzeleridikkatle araştırmış ve aralarında Molleri günışığına çıkartmışlardır (A. Malik ve girdiği Tanzimat Devri sonlarında (1839) nin yetersizliği de eklenince ülkemlzin lusk'lerin (Yumuşakça) de bulunduğu çok H. Nafiz, 1933). Mektebi TıbbiyeI Şahane'de llmü Hayyerine yenisi konamayacak değerler kaykıymetli bir omurgalı hayvan fosilleri kolekvanat ve daha sonra da llmü Arz vel betmekie olduğu ortaya çıkmaktadır. siyonu oluşturmuştur. 1874 yılında bir Tanımlanmak üzere Paris Doğa Tarihi Maadin dersleri veren Macar Abdullah araştırma için Türkiye'ye gelen meşhur AlMüzesi'ne götürülen foslller üzerinde ya19. yy başlarında Rus, Ingiliz, AvusturBey (Şekil 2). 1867'de Paris'te açılan ulusman jeoloğu M. Neumayr Çanakkale gezipılan araştıtmalarda OrtaÜst Miyosen, yalı, Fransız ve Alman araştırıcılar ülkelararası bir sergiye Türk miralayı rütbesiyle si sırasında bu koleksiyonu görmüş ve Sarmasiyen (12.510 Milyon yıl öncesi) mizde araştırmalara giriştiler. Bu çalışmagönderildi ve Istanbul ve civarından toplagösterdiği alaka üzerine Calvert bu kolekkadına ait 29 clns omurgalı hayvan fosili larda önemli fosil yataklan da gün ışığına dığı 1200 kadar fosili de burada sergiledi. siyonu kendisine hediye etmiştir. Sonrası belirlenmiştir. Burada dikkat çeklci olan çıktı. Böylece milyonlarca yıllık uykularınGördüğü ilgl nedeniyle fosilleri ve bunları ise malum..., koleksiyon Manchester nokta aşağıda bir kısmı belirtilen Küçük dan uyanan fosillerimizin Avrupa müzeleresmettiği albümü Paris, Doğa Tarihi MüOvvens College Müzesinde muhafaza çekmece Faunası'na eşdeğer, Selanlk, rinde son bulacak yolculukları da başlazesine hediye etti. (Erguvanlı, 1954). Maedilmektedir (A. Malik ve H. Nafız, 1933). Pikermi, Sisam Adası (Yunanistan), Macar Abdullah Bey tarafından toplanan birraga'da (Iran) 19. yüzyıl başlarında bu1900 yılında yeniden açılan Darüifüçok fosil de Tchihatcheff'in fosılleriyle birlunmuş fosillerin hemen tümünün Paris nun'un "Ulumu Tablye ŞubesCne, Viyana likte dönemin ünlü Paleontologlarından Doğa Tarihi Müzesi başta olmak üzere Politeknik Enstitüsü'nde Kimya ve Maden başta E. de Verneuil olmak üzere diğer Mühendisliği eğitimi görmüş, Topkapı Mübazı paleontologlar tarafından tanımlandı zesi'nin kurucusu ve bulunan birçok yeni tür Türk buluculaHamdl Bey'in karrın ve Anadolu'da bulundukları yerlerin isdeşi olan Halil Etmine izafeten adlandınldı. (Şekil 3). Bunh«m Bey (Şekil 4) lardan bazılan: llmö TabakatOI Trilobrtes Abdullahi Vem. an vel Maadin MüLeptaena Tchihatcheffi Vern. derrisi olarak tayin Cerithium Tchihatcheffi d'Arch. edilmiştir. Halll EtPleurodictyum constantinopolitanum hem Bey ViyaRömer na'dan hocası Frans Cephaline Tchihatchevvi Boiss. Toula ile Kocaeli TriMacar Abyas'ı üzerine birlikte Şekil 1: Uıııu üuya bıiııııcı Piyatr Aleksanddullah Bey'in çalışmışlar (Pamir, roviç Tchihatcheff ve Pierre de 1979) ve Toula buraŞekil Z Tchihatcheffi dan toplayıp tanımSoMa Miralay n nadide fosil ladığı bazı fosil türieMacarlı f»ç'f" 4 | ^ ^ ^ ^ H f koleksiyonları rini Halil Ethem Abdullah Bey'e izafeten adParis Doğa Bey. landırmıştır. * * «HV"^W Tarihi MüzeTerebratula EteŞekil 4: si'nde bulunmi Istanbul maktadır. Rhyenconella Darutfünunu P. de Etemi hocalanndan Tchihatcheffi Halil Edhem Acrodiceras Eten araştırmalaBey mi rında da bahFranz Toula'nın settiği, ÇaKocaeli Bölgesi Trinakkale ciŞtkHS: Maatodan SP, omurvtaa dişi varındaki Anadolu'nun canlı ve yerbilimsel öyküsünü anlatan değerli fosillerimiz bugün yabancı müzelerde sergileniyor. Fosillerimizin ilk ortaya çıkarılışları ve dünya müzelerine gönderilişleri... Mestadonlar... 26 bin yıl öncesi insanın ayak izleri... G \ J^BPH» 3754