Katalog

B İ L İ M Y AYI N DÜŞÜNBUL Evren ye Dönüşümleri mentar parçacıklar, karşımadde, gamov modeli, evrensel ısı ışıması, bir bilanço, başlangıç tekillii sorunu, karşımaddenin kozmolojileri, madde ile karşımaddenin ayrılması, birleşmenın sonucu, maddenin doğuşu, karşımaddenin araştırılması, durumun özeti. Ikinci bölümde işlenen konular: Galaksilerin doğuşu, kuasarlar, bir yıldızın doğuşu, bir yıldız varlığını nasıl sürdürür, yıldızların gelişmesi, süpernovalar pulsarlar ve nötron yıldızlan, elementlerin başlangıcı, yaşamın başlangıcı ve yeryüzü atmosferi, ekler. Roland Omnes, kitabını yazarken ve gökbilimlerin temel sorunlarını anlatırken, fazla ayrıntıya gitmeden, gerektiği yerde ve gerektiği kadar, bugünkü bilgilerin kökenlerine, tarihlerine göndermeler yapıyor ve örneğin eski Yunan felsefecilerinin bulgularının bugünü nasıl etkilediğini de gösteriyor. Kitap ilk kez 1984 yılında Türkçeye çevrilmiş. Gökbilime son 1520 yılda epey katkılar oldu. Ancak, kitap gökbilimin ve evrenbilimin temel konularını açıkladığı için, bu açılardan yaklaşıldığında her zaman bir başvuru kitabı niteliğini koruyor. Temiz bir Türkçesi var. Sarmal Yayınevi, (0212 522 45 78). Şubat 1994. Çevirenler: Sacit Tameroğlu ve H.Vehbi Eralp.191 sayfa. ARMAĞANLI BULMACA En kısa mesafeyi bulalım... Bu haftaki bulmaca oldukça pastoral. Hikayenin kahramanları bir inek, bir sütçü kız, bir yolcu. Olayda bir ev ve bir nehir de önemli bir rol oynuyor. Resimde yolcu dışındaki bütün elemanları izleyebilirsiniz. Yolcu da zaten gelip geçici. Bir tarlanın köşesinde köylü kız sütünü sağmakta. Sütü sağdıktan sonra külübeye götürüyor. Kulübede annesi yağ ve süt yapıp pazara götürüp satıyor. Köylü kız dolan her bakracı külübeye götürmeden önce nehre gidiyor. Meraklı bir bulmacacı köylü kızın neden her seferinde nehre gittiğini sorabilir. Doğrusu niye öyle yaptığı bilinmiyor. Aslında bizi de fazla ilgilendirmiyor. Işte nehre giderken, yolda yolcuyla karşılaşıyor. Ve aralarında aşağıdaki konuşma geçiyor. Nereye gidiyorsun güzel kız? Nehre gidiyorum efendim. Pazara gitttğimde, sizin yaptığınız peyniri almayacağım. Kimse sizi zorlamıyor, efendim.. Bu saçma konuşmadan sonra yolcu sahneden çekiliyor. Bu konuşmanın an Elimizde alçakgönüllülükle yazılmış, ama kozmolojinin (evrenbilim) temel elemanlarını büyük bir sadelik ve çizimlerle açıklamaya kalkışan bir kitap var: Roland Omnes'nin "Evren ve Dönüşümleri" Evrenbilim, bütün uzayı kendi bütünlüğü içinde eie alır. Evrenbilim daha önce salt felsefenin konusu iken, evrenin artık gözlem ve deneylerle izlenebilir, yorumlanabilir ve keşfedilebilir duruma gelmesiyle, gökbilimin bir parçası olmuştur günümüzde. özellikle tayf analizinin bulunması, milyonlarca yıl uzaklığımızdaki yıldızların, uzaydaki diğer oluşumların özelliklerini, nelerden yapılı olduklarını bilmemize olanak sağladık, tan sonra... Kitap, daha çok, evrende fizik yasalarının nasıl işlediklerini anlaşılır bir dille göstermekle sınırlamış durumda görevini. Yazarı kitabı iki bölüme ayırdığını belirtiyor: "Birincisi evrenin başlangıcına, ikincisi galaksilerden yıldızlara giden başlıca cisimleri kuşbakışı gözden geçirmeye aynlmıştır". Kitabın gökbilim konusundaki diğer kitaplara göre ayrıcalığının, zorluklarından dolayı genel olarak bir kenara bırakılan konuları ele alması olduğu vurgulanıyor. Kitabın "Evrenin doğuşu" başlıklı birinci bölümünde, evrenin ve evrenbilimin anlaşılmasında çok temel rol oynayan gerekli. elemanların ve olaylann sade bir dille anlatıldığını görüyoruz. Burada, çizimlerle izah edilmiş şu kavramlar var: Evrenbilim, uzaklık ve zaman. galaksiler, radyo gökbilim ve radyo galaksiler, kuasarlar, evrenin genişlemsi, uzay ve zaman, nevvton dinamiği, matematik uzaylar, özel rölativite, rölativite ve gravitasyon, uzayın evrimi sorunu, uzayın eğriliği, genişleme ve genel rölativite, durağan teoriler, sıcaklık, yüksek sıcaklık, tersine evrim, genişleme ve sıcaklık, elektronlar ve pozitronlar, ele lamını da sorabilirsiniz. Yanıt, "bilmiyoruz, bizi de pek fazla ilgilendirimiyor" olacaktır. Şimdi tüm bunlan bir kenara bırakıp soruya dönelim. Kız ineği sağdıktan sonra her seferinde nehre uğrayıp sonra külübeye gidiyor. Olabilecek en kısa mesafe nedir? Nehrin kıyısında öyle bir nokta var ki, bu noktaya gidip külübeye döndüğü zaman en kısa mesafeyi katediyor. Bu noktayı bulabılir misiniz? Soru ilk bakışta karmaşık hesaplamalar gerektiriyor gibi görünse de aslında değil. Bazı bulmacaseverler, soruyu çözebilmek için mesafelerin belirtilmesi gerektığini bile ileri sürebilirler. Eğer olaya doğru bir bakış yakalanabilirse çözüm neredeyse çocuk oyuncağı. Cevap yayımlandığı zaman, "sahi, basitmiş. Niye düşünemedim ki!" dedırtecek kadar. Bulmacayı doğru olarak çözen 20 okurumuza " Kanser" kitabını armağan ediyoruz. Hazırlayan: ZZ Çözüm ve kazananlar: Gıcık blr koyun sonısu Matematıksel çıfçinin topu topu bir koyunu var. Bunu örneğin 1/3 ve 2/3 olmak üzere ikiye ayırınca iki sayı arasındaki fark 1/3 olur. İki sayının karesi arasındaki fark da 1/ 3'e eşit olduğuna göre soru cevaplanmış olur. Koyunu nasıl ayırırsanız ayınn aynı sonuca ulaştığınızı göreceksinız. 372'inci sayının kazananları Gökçe özyurt Balıkesir, A. Naci AkınIzmir, Güngör Bingöl Istanbul, Erdal Yücel Izmir, Ali Izzet Yılmaz Çorum, Saadet Şahln Izmir, Çimen Bostancı Elazığ, Mazlume Savaşcı Sıvaş, Banş Çllingir Samsun, Meral Gökay Edirne, YOcel Koç Adana. Murat Akdoğan Ankara, Caner Cüceoğlu Fethiye, Erol BaII Istanbul, Ekln özdemir Denizli, Pelln Demir Iskenderun, Mehmet Altıok Adana, özlem Eylem Mortaş Kayseri, Armağan Kurra Istanbul, A. Deniz Türkdemir Malatya 37575