Katalog

S AĞLI K Kurdeşen aniden başlar Kaşıntı şeklinde ortaya çıkan kurdeşeni başlatan gıda maddeleri de olabilir, ilaçlar da, her şey de!... Fuat Kalyoncu* alk arasında kurdeşen olarak da bılınen urtıker, anı oluşan kaşıntı atakları yapabıleceğı gibı aylarca veya yıllarca süren kaşıntılara da neden olabılmektedır Akut ürtiker denen bıçımı genellıkle bırkaç saat surup geçmekte ve nadıren bırkaç haftaya kadar uzayabılmektedır Urtıker eğer altı haftadan uzun sürmuşse o zaman ısmı kronık yanı suregen uıiıker olmaktadır Kaşıntılara genellıkle kabanklıklar da eşlık etmekte, kışı bır sabah ust dudağında şışlık ıle uyanırken bır dığer sabah sağ gözunde gözkapağını açamayacak derecede blr şışlık olabilmektedır Kaşıntı ve şişllkler vucudun herhangı bır yerınde olabılmekte ve kışi burasını kaşıyarak olayı gıttikçe arttırmaktadır Akut urtikerın sebebı genellıkle bulunurken, kronık urtikerın sebebı çoğu kere bulunamamaktadır Toplumdakı her 5 klşiden biri hayatında en az bır kez urtıker atağı geçırmektedır H Urtlker oluş mekanızması gozönune alındığında ıkı gruba ayrılabılır, Immunolojık ve nonımmunolo|ik ALERJİK veya İMMÜNOLOJİK tip: Bu gruba dığerıne gore daha az rastlanmaktadır Vucudun anı olarak duyarlı olduğu bır madde ıle karşılaşması sonucu başlar Balık, yumurta veya fındık gıbı bır gıda, herhangı bır ılaç (or penısılın), bır ınfeksıyon, an veya başka bır boceğın ısırması/sokması, kan verılmesı gıbı durumlar urtıkerı aniden başlatabılmektedır HANGİ SEBEPLER ÜRTİKER ATAĞINI BAŞLATABİLİR? Bırçok gıda (çılek, çıkolata, karıdes vs), gıdalardakı boya ve katkı maddeleri, bazı ınfeksıyonlar, bazı ilaçlar (örneğın aspirın ve benzerı ağrı kesıcıler, antıbıyotıkler vs), soğuk, guneşte kalmak, bocek sokması, alkol kullanımı, egzersiz, bazı hormonal hastalıklar ve stres ılk etapta akla gelen urtıker sebeplerldır Insanların bazılarında da vücutlarının basınç altında kalan yerlerınde yanı sıkı çamaşır ıçındekı bölgelerde, kemer altında kalan yerlerınde yanı sıkı çamaşır ıçındekı bölgelerde, kemer altında vs urtıker oluşabılır Urtıker basıt grıpal ınfeksıyonlarla bırlıkte gorulebıleceğı gıbi streptokoklara bağlı farenjıtler ve infeksıyoz mononukleozis gıbı hastalıklara da eşlık edebılır Yukarıda sayılan tum faktörler ürtıkere egılımlı kışılerın bazı vucut hucrelerınden histamln ve benzeıi kımyasal mediatörlerin salınımına neden olurlar Bu kımyasal maddeler damarları genışletmekte, damar duvarı geçırgenlığıni arttırmakta ve kan serumunun dokuların ıçıne geçışını sağlamaktadır Sonuçta kaşıntı ve lokal şışlıkler oluşmaktadır SEBEP KOLAY BULUNABİLİR Ml? Bu kadar çok sebebın ıçınden hangısının tetık çeken faktor olduğunu ortaya çıkarmak ıçın doktorunuzun aynı bır dedektıf gıbı çalışması gerekmektedır Doktorunuz sıze hastalığınızın ayrıntılı hıkâyesını, yaşam bıçımınızı, hobılerınızı, aıledekı hastalıkları, o ana kadar aldığınız ılaçları, ış ve ev ortamınızı ve dığer bazı ayrıntıları soracaktır Muayene sonrasında da sızden mutlaka bazı testler ve röntgen fılmlerı ısteyebılır Urtıkennız devam ettıği sürece alenık derı testlerınız yapılamaz ancak bu testlerın aşağı yukarı eşıti sayılabılecek bazı kan testlerı yapılabılır. Eğer kışının önceden buna benzer bır yakınması olmadıysa, urtıkerı onceden bılmek mumkun olmamaktadır NONİMMUNOLOJİK tıp Bu tıp urtıkerlerde kesinlıkle alerjık bır etken gösterılememektedır Bırçok çeşıtı bulunmaktadır Dermografismus; Cıldın aşırı duyarlı olmasıdır Derı uzerıne bıraz basınç ıle kızarıklık ve kabarıklık yaratılabılır Herhangı sert uçlu bır şey (ör. bır kalemın arkası) Ile rahatlıkla derı uzerıne yazı yazılabılır. Toplumdakı her yuz kışıden bır veya kısının derısl bu ozellıktedır Boyle derısı olan kışılere alerjık derı testlerı yapılamaz Hanımların bazılarının âdet dönemlerınde bu derı duyarlılıkları çok artmaktadır Soğuk ürtikeri; Bu hastalar ıçın havanın soğuması ezıyet anlamına gelmektedır Vucudun kapatılamayan yanı yuz, boyun, el gıbı bölumlerlnde soğuk ıle temas sonucu hemen kaşıntı, kızarıklık ve kabarmalar oluşmaktadır Bu kışılerın özellıkle kışın soguktan çok tyi korunmaları ve gerekırse daha sıcak bir bölgeye taşınmaları önerılır Soğuk bır denız veya suya gırmelerı anı alerjık şok yaratabıleceğınden boğulabılırler Soğuk suyla bulaşık yıkarken ellerde kaşıntı olması veya soğuk su ıçerken ağızboğazda kaşıntı ve şışlık hıssedılmesı ılk belırtıler olabilir Buzdolabından alınan bır parça buzun derı uzerıne konulması ıle o bölgede urtlker oluşması teşhıs 'çın önemlıdır Basınç ürtikeri; Vucudun sıkı çamaşır altında kalan bolumlerınde oluşur Dar bır sutyen, çorap, pantolon kemerı veya ıç çamaşın buna neden olabilir Bu tıp hastalar kendılerını daha rahat hıssettıklerınden tarıkat tıpı bol elbıselerı tercıh etmekte ve çamaşır gıymekten kaçınmaktadır Kolinerjik ürtiker; Koşmak, yorulmak, sıcak bır duş veya streslı ' bır durum sonucu başlayabılır Hareket ve terlemek kaşıntı ve kabarıklıklara neden olduğundan bu kışıler spordan kaçınmalıdır Solar ürtikeri; Guneş ışığı ıle sadece bırkaç da> S kıkalık temas bu tıp jrtıkerın başlaması ıçın yev terlıdır Mumkun olduğunda guneşten kaçınmak ıçın en 1yı korunmadır Ancak kronık urtiker dedığımız altı aydan uzun suren urtlker durumlarınca sebebı çoğu kez bulmak kabıl olmamaktadır Urtıker bazen de ozel bazı tur romatızmal hastalıklara veya tumörlere eşlık edebılır URTİKER NASIL TEDAVI EDİLİR? Tedavının ılk adımı eğer bır sebep tespıt edılebılmışse o sebebın ortadan kaldırılmasıdır Daha sonra ılaç tedavısı gundeme gelmektedir. Bugun urtıkerı tedavı ıçın her geçen gun yenı ve bırbırınden guzel ilaçlar çıkmaktadır Antıhıstamınık turunde bırçok bırbırınden guzel ilaçlar bulunmaktadır Bu ılaçlann bır önceki jenerasyonları uyku ve sersemlık yaratabılırken yenı jenerasyonlarında bu yan etkıler yoktur Bu tip ilaçlar aynı hıpertansıyon tedavisı gıbi duzenlı olarak kullanılabılır önemli bir yan etkılerı bulunmamaktadır Urtikerın cıddı ataklarında (örneğın an sokması durumunda vs) adrenalin ve kortizon tıpı ilaçlar da çok yaraıiıdtr Doktorunuz mutlaka sıze en uygun tedavıyı verecektır Bazen saatler, bazen aylar ve bazen de yıllar surebılen bu hastalığın tedavısı içın mutlaka tıbbı yardım gereklıdır Hastaiarın bu nedenle tıp dışı tedavı yontemlerıne başvurması sadece yakınmalarının artmasına ve surenın uzamasına neden olmaktadır * Doç. Dr., Hacettepe Tıp Fakültesi Göğüs ve Alerjl Hastalıkları Kalp operasyonlarına yeni sistem On kılometreye kadar mesafeler ıçerdekı duşman tanklarını, topçularını veya terörıstlerı ayırt edebılen askeri kızılötesı gece gorme cıhazları, gelecek kalp ameliyatlarında da kullanılabitecek Bu yuksek duyarlı kızılötesı kamera amelıyat masasına monte edılıyor ve 15 mılımetre derınlığe kadar hastanın dokusundakı sıcaklık farklılıklarını ölçuyor Sısteme bağlı bır bılglsayar da (thermal ımage processıng unıt) damarlarda ve kalp kaslarında kan akışı ve^ve kan dağılımını hesap edıyor ve dururnu vıdeo goruntusü olarak ekranda gösterıyor Bu kalp kamerasını askeri teknoloııden yola çıkarak uç yıllık bır çalışma sonucu gelıştıren Israıllı muhendıs Menachem Zucker şoyle dıyor "Soy/ece bır doktor ılk kez olarak, henuz bypass operasyonu sırasında bıle takılan damarların fonksıyon darumunu kontrol etme şansını elde edıyor" Israil'de denenen sıstemın fjyatı 300 bın DM. KONGRE Biyokimya Kongresi Nobel ödüllü Chiristian de Duve, açılış konuşmasını yaşamın kaynağı üzerine yapacak Uluslararası katılımlı 12 Ulusal bıyokımya Kongresı, 1316 Nısan tarıhlerı arasında Istanbui Sheraton Oteh'nde yapılıyor Kongreye kendı dalında otorıte olan 8 yabancı ve 2 Türk konuşmacı davet edıldı Çok sayıda bılım adamı da çalışmalarını poster veya sözlu olarak sergıleyecek ve tartışmalara katılacak Açılış konuşmasını 1974 Nobel ödulu sahıbı Christian de Duve "yaşamın kaynağı" uzerıne yapacak Konferans konuları Genye döndurulebılır kolesterol taşınması, klınıkte görulen ımmunoglobulın bozukluklan, çok amaçlı enzımlenn bıyosentezı, derıdekı ısı şoku proteınlerı Sempozyumlar Lıpıdler, Pedıyatrık biyokimya, Standardızasyon ve kalıte kontrolu, Klınık laboratuvar pratığinın gelıştırılmesı 3686