Katalog

ŞEHİRCİLİK BİLİMİ İstanbul için kent mobilyaları projesi Bugün yerel yönetimlerde kentsel tasarım için proje geliştirme yönteminin bulunmaması nedeniyle ortaya çıkan ürünler niteliksiz... Istanbul'un kent mobilyaları konusu da bütün çabalara rağmen gösteriş merkezli bir yaklaşımdan kurtulamıyor. Aşağıdaki yazıda bugün Istanbul'da kent mobilyaları konusundaki sorunlar ve bir yöntem önerisi yer alıyor. Korhan Gümüş ugün kentsel tasarım alanında kullanılan kentsel donanımlar, yani otobüs durakları, kaldırım, yer döşemeleri, aydınlatma elemanlan, bildirişlm panoları gibi kentsel öğeler "kent mobilyaları" olarak adlandırılıyor. Tıpkı bir evin dekorasyonu ve mobilyaları gibi kentlerin de mobilyalara ihtiyacı var. "Kent mobilyaları" kentle ilgili diğer mimari düzenlemeler, yapılar yanında kentsel tasarımın önemli bir bölümünü kapsıyor. Kentlerin yapıların dışında kalan mekanlannı "dış mekan" olmaktan çıkarıyor, farklı bir ölçekte tekrar "iç mekan"a dönüştürüyor. Diğer taraftan "kent mobilyalan"direklerin, çöp kovalarının, telefon kulübelerinin, çitlerin ve parmakhkların yalnızca ihtiyaca göre yanyana gelmelerinden ibaret değil. Tıpkı evlerdeki eşyaların belli bir düzen içinde yerleştirilm"'' gibi belli bir mantığa, belli bir "düzeı ^ne anlayışına" göre mekanda yer almalan gerekiyor. Bu açıdan "mobilya" bir adlandırma olarak mecazi bir ifade değil, kentsel ölçekte bir mimari düzenleme olarak oldukça yerinde kullanılmış bir kavram. Ancak bu kavramın ülkemizde ve Istanbul'da yeterince yerine oturmuş olduğunu söylemek oldukça zor. Kent mobilyaları bir ihtiyacı karşılayan anlık bir çözüm olarak görülebiliyor. örneğin Istanbul'un otobüs tercihli yollanna konulan demir parmaklıklar ve beton bordürler, kaldırımlarla asfalt caddeler arasında artık bir kenar oluşturmaktan çok otomobil park etmeyi engelleyen "kaldırım duvarları" bu türden anlık çözümler. Diğer taraftan kent mobilyaları bazen yerel yönetimlerin icraatlarını simgeleyen "makyaj" elemanlan gibi de görülebiliyor. örneğin son zamanlarda kentin her köşesinde gerçekleştiren belediyenin adı yazılmış aydınlatma elemanları, beton çiçekleri bu türden. açıdan kent mobilyalarını n tıpkı bir evin mobilyalarının ev sahibinin kişiliğini göstermesi gibi yerel yönetimlerin adeta "vitrini" olması özellıği var. Işte bu nedenle başka bir açıdan değerlendirıldiğınde, süreklı yenilenen ama bir turlu kalıcı hale gelemeyen; bazen eskisıni dahi aratan tuhaf üretim karmaşası da bize Istanbul'da yerel yönetimlerin karar süreçlerinde ve uygulamaları nda başka bir deyışle "yerel siyasette" nasıl bir sistemsizliğin hakim olduğunu göstermekteler. Teşvikiye'de san "seçim" lambalan: İstanbul'a yakışıyor mu? Belediye başkanlarının kent mobilyalarını eve eşya alınırken izlenen bir yöntemle alelacele seçilecek eşyalar olarak görmeleri, kent mobilyalarını ne yazık ki gösteriş amacıyla gerçekleştiren bir icraat statüsüne kavuşturuyor. Sonuçta çok önemli bir kentsel tasanm alanı bu tutarsızlık nedeniyle "makyaj ve gösteriş" olarak değerlendiriliyor, ciddiyet kazanmıyor. Siyasetçilerin de zaman zaman dile getirdikleri gibi bugün Istanbul'da kent mobilyaları gösteriş amacıyla kullanılan basit bir araca indirgeniyor. Tam bir başıboşluğun hüküm surdüğü Istanbul'un kent mobilyaları konusunda bu anlayışın bir uzantısı olarak genel bir duyarsızlık var. Sözgelimi kentsal kültürel miras konusunda oldukça cılız olmakla birlikte oluşan kentsel duyarlılığa kent mobilyaları konusunda pek rastlanmıyor. Proje denetimi uygulaması getlren Mimarlar Odası gibi meslek kuruluşlarının, koruma kurullarının bu konuda herhangi bir tutum almalan söz konusu bile değil. Aynı duyarsızlık yerel yönetimlerin icraatlarındaki niteliksizliği bir kültür problemi olarak değerlendiren "aydın çevrelerde" de gözlemleniyor. Bu değerlendirme biçimi de sistemli nitelıksızliğin ve yanlışlann gene bir kültür konusu olan Lütfen sayfayt çaviriniz Sorun yöneticilerih zevksizliği değil, daha derinlerde Istanbul'da gerçekleştirilen tüm sokak ve meydan döşemelerini, tüm aydınlatma araçlarını ve parmaklıkları vb. düşündüğümüzde bu alanın kentsel altyapı yatırımları yanında hiç de küçümsenmeyecek bir "imar" alanı olduğunu, dolayısı ile genellikle yerel yönetimlerin "gösteriş" merakı ile geçiştirilemeyecek önemli bir "icraat" alanı olduğunu görüyoruz. Bu Projenin içeriği Amaç: Projenin amacı Istanbul'un kent mobilyalan tasanmında üretici kuruluşlar, tasarımcılar, mimarlar, şehirciler ve kamu yönetimleri arasında düzenleyici ilişkileri kurmaktır. Kapsam: 1."Kentkılavuzlan" Projenin birinci bölümünü "kent kılavuzlan" oluşturmaktadır. Bu bölümde ölçüler, standartlar, genel sistem detayları, modüler koordinasyon, tamamlama ve yerine geçme ilkeleri, renkler, grafik bildirişim esaslan ve kentle ilgili morfolojik sınıflandırma yer almaktadır. Işlevler Tasarım Merkezl Belge Bilgi Merkezi Kent Kılavuzlan Proje Yönteml 2. "öğeler kataloğu" Projenin ikinci bölümünü proje yönetimi içinde geliştirilen genel "öğeler kataloğu" oluşturmaktadır. Bu bölümde kentsel tasarım ölçeğinde kullanılacak tasarım öğeleri birinci bölümdeki tamamlama ve yerine geçme ilişkilerine göre sürekli gelişmeye açık bir sınıflandırma içinde yeralacaktır. Proje yönetimi belirlenecek ilkeler dahilinde bu öğeler kataloğunu geliştirmek ve elemeler yapmak için düzenleyicilik yapacaktır. Işlevler: Tasarım Merkezi Belge Bilgi Merkezi öğeler Kataloğu Proje Geliştirme Yönetimi ' 3. "Kentsel tasanm" Projenin üçüncü bölümünü "kentsel tasanm" oluşturmaktadır. Bu bölümde "kent kılavuzlarTna göre "öğeler kataloğu" kullanılarak belli bir mekan için bir tasanm geliştirme yontemi uyguianacaktır. Bu yöntemin aynı zamanda öğeler ve katalog içinde geliştirme olanaklarının yaratması sağlanacaktır. Işlevler: Tasarım Merkezi Belge Bilgi Merkezi Kentsel Tasanm Proje Geliştirme Yönetimi Yöntem: Kent kılavuzlan ve öğeler kataloğu genel "kent belleği" adını verdiğimiz bilgisayar ortamında yer alacaktır. Kentsel tasarım konuları "sentetik Imaj" olarak gerçek mahalde, istenilen bakış noktalarından ve hareketli olarak canlandırılacaktır. Gerçekleştirilen düzenlemeler istenildiği takdırde yayın kalıtesinde TV veya başka sunuş ortamlan için hazırlanabilecektir.