Katalog

DOĞ A DE çeler, pırınç ve tahıl tarlalandır Yuva ağaç oyuklarında yapılır 26 yumurta yapaıiar NısanTemmuz aylannda yılda ıkı kuluçka yaparlar Meyve ve tohumlarla beslenırler Guney Asya da kuluçkaya yatarlar Avrupaya buradan getırılmıştır Ingıltere, Hollanda ve Ren bölgesınde doğal koşullarda yaşayan populasyonlar saptanmıştır (5, 6, 7) Aynca turkıye de Ankara da 35 bıreyden oluşan bır suruye 2 Aralık 1993 te Söğutözu Parkı'nda rastlanmıştır Los Angeles depremi ve D ları hızla devam etmektedır Yıne yapılan ılk çalışmalara gore me dana gelen fayın doğrultusu BKBDGD hemen hemen tamamen bındırme turu dedır (Caltech Seısmo Lab ), (Şel 2,3). Yapılan fay duzlemı çozumlerı son Aykut Barka* Depremin ana şokunun yeri 1971 San Fercunda ıkı olasılı fay duzlemı elde edılrr nando depremi (M=6 6) kırık zonunun bırunyada meydana gelen her buyuk olup bıri 60° ıle guneye dığerı ise 30° kaç kılometre guneyınde yer almaktadır deprem, bız yerbılımcllere yenı bırkuzeye eğımlıdlr llk çalışmalarda, I Natıonal Earthquake Informatıon Center'a şeyler öğretmektedır ve aynı zaduzlemlerden hangısının gerçek fay du (Ulusal Deprem Bılgı Merkezı) gore depremanda bızım deprem konusundakı bılgılelemı olduğunu henüz belırlenememıştıı min yuzey magnıtudu 6 6 ve yersel magnrımızın ne kadar sınırlı olduğunu bıze gösBununla beraber ılk çalışmalara gore g tudu ıse 6 4 olarak ölçulmuştur Depremin termektedır Bunun en guzel orneğı geçen neye eğımlı bır kor bındırme fayı olasıl Momentı ( deprem sırasında meydana gehafta Los Angeles çevresınde yaşandı Bıartmaktadır Bu fayın bır kısmı 1987 Wh len hareketın fızıksel ıfadesı, kırılma yuzelındığı gıbı Calıfomıa bır deprem cennetıdır ter Narrovvs depremi ıle hareket etmış b Bu Turkıye buyukluğundekı Amenkan'nın yı, yerdeğıştırme mıktarı ve rıjıtlık katsayılunmaktadır en zengın eyaletınde deprem konusu, uzesının çarpımları ıle elde edılır) 11 5 x 1026 Genelde 'Transverse Range' olarak I nnde en çok çalışılan konulardan bındır ve dyn cm olarak hesaplanmıştır bu değerde lınen ve ıçınde Amerıka'nın ıkıncı buy bu yalnız bu yöre hakkında değıl genelde 1992 Erzıncan depremının momentıne şehrı olan Los Angeles'ı barındıran I deprem konusunda çok buyuk bilgı bınkl(Mo= 1 2 x 1026 dyn cm) yakındır bölge dunyanın en önemlı ve çok araşt mını ortaya çıkarmıştır Butun bunlara rağBu depremden ıkı hafta önce bazı deplan San Andreas fayının oluşturduğu men, 17 Ocak 1994 depremi önceden çok rem aktıvıtılerı ( örneğın, Santa Monıca akışma bukumu (Bıg Bend) sebebıyle b az bılınen başka bır deyışle varlığı şuphelı çıklannda bazı depremler kaydedılmış odırme fayları (thrusts) ıle yukselmekte bır fay uzennde meydana gelmıştır Bu lup Ocak ayı başlarında Northndge yakın(Şekıl 1). Bu bındırmeler yeryuzunde deprem hakkında bılgı vermeyı amaçlayan larında 3 7 buyukluğunde bır depcem dızı sıra dağları ve aynı zamanda ıd petrol kapanlarını oluşturmak dır Bu bındırme faylarının bazıl •GARLOCK r yeryuzune çıkmıştır , bazıları henuz yeryuzune erışmemiş o bılmektedirler Bunlara "kor b dırme fayları" denır (blınd thru (Şekıl 4) Bu tur faylar uzerır deprem olduğunda yeryuzur belırgın bır fay kırığı oluşmaz kat fayın tavan bloğu kıvrımlaı rak yukselır (Şekil 4). Buda d< ların yavaş yavaş yukselme; sağlar Bu fıkır ( bazı dağların ! A^ro^rpry % # ^ b»ndırme fayları uzerınde m Santa Barbara Channel dana gelen depremlerle ya< yavaş kıvrımlanarak yukseld 17 Ocak 1994 Depremi çok yenıdır ve 1980' lı yıllarda MALIBU ÇOAŞT f... 54'N zellıkle 1983 Coalıngo Depre Calıfomıa sonrasında ) ılk d SANTA ROSA f Ross Steın (US Geologıcal S vey) ve Robert Yeats (Orec Chonnel Islonds Unıversıty) (1989) tarafından KILOMETERS taya atılmıştır 17 Ocak 1 < <*, depremının hemen sonrasıı jeologlar arazıde fayla ılgılı yu Şekıl 1. Transverse Bölgeslndekl aktlf faylann dağılımı (VVesnousky 1986). Yılda işaretl 17 Ocak ktrıkları aramaktadırlar Helık 1994 depremlnin eplsantnnı göstermektedır. terle yapılan gözlemlerde herh meydana geldlğı anlaşılmışttr), bu depregl bır barız bır yuzey kınğına rastlanr bu yazı US Ceologıcal Survey'den (A B min olabıleceğını gostermışse de, bunlar makla bırlıkte Granada Hill ve Potr D Jeolojı Servısı) Dr Ross Steın tarafınöncu deprem olarak duşunulmemıştır Canyon cıvarında sırasıyla 5 km ve dan Anabılım Dalına gondenlen, Doç Dr Çunku bu çevrede bu tur depremlerın varkm uzunluğunda devamsız yuzey de Nuzhet Dalfes tarafından ınternet 'ten, Tılığı her zaman olağan kabul edılmıştır masyonları gozlenmıştır Bu kırıkları mes ve Newsweek Dergılennın son sayılallk gunde 'Southem Calıfomıa Seısdepremde hareket eden fayla dırekt ılı nndan ve Jennıfer Avcı ve Prof Dr Musmographıc Network' (Güney Calıfomıa olup olmadıgı veya bunların yuzeysel tafa Erdık (B U, Kandıllı Rasathanesı) 'ın Sısmık Ağı) tarafından kaydedilen artçı reketlerle meydana gelıp gelmedığı ır hazıriadıkları rapordan ve deprem oncesı şoklann 2 tanesı M>5 ve 26 tanesı M>3 lenmektedır (Avcı ve Erdık 1994) Ge var olan dığer bılgılerden dehenmıştır buyukluğundedır (Şekıl 2). Artçı depremde bu depremin San Gabrıel ve SJ 17 Ocak 1994 Los Angeles (Northndge) lerın özellıklen Calıfomıa depremlerı ıçın Monıca Dağları arasında yeralan gun depremi San Fernando vadısını, Pasıfık normal karakterdedır Buna gore onumuzeğımlı kor bındırme fayı ıle ılgılı old yerel saatte sabah karşı 4 30 da, 40 sanıdekı hafta ıçınde M>6 deprem ıhtımalı % tahmın edılmektedır Boyle bır fayın va ye sureyle şıddetle sarsmıştır (Şekll 1 ve 8 cıvarındadır Deprem ıle ılgılı jeodezık Yeats ve dığerl (1981) tarafından tart 2). Depremin epısantrı 34° 13 kuzey enle(GPS ve nıvelman), jeolojık (arazı gozlemdan ılerı surulmuş olup ( ozellıkle 1 mı ve 118° 33 batı boylamı ve derınlığı lerı) sismık ve fızıksel modelleme çalışmaCoalınga depremınden sonra bu olc 14 6 km olarak belırlenmıştır (Şekil 3). Sonuç: Içınde yaşadığımız yuzyılın ıkıncı yansında dunyanın bırçok bölgesınde doğal yapıda telâfısı mumkun olmayan bozulmalara tanık olunmaktadır Papağanlar da bu kıyımdan kendılerıne duşen payı almıştır Onların karşı karşıya bulunduğu bır dığer tehlıke de, doğal populasyonlardan yakalanıp çeşıtlı ulkelere ıhraç edılmelerı ya da çeşıtlı ulkelerce ıthâl edılmesıdır Insanların bu kuşları kafeste besleme ısteğı ve her geçen gun artan talep, bu ışın tıcaretım yapanları pahalı olan kafeste uretım yerıne, daha ucuz olan doğadan yakalayarak kafese koyup satma davranışına yoneltmektedır Bu konuda etkılı olabılecek onlem cezaı yaptırımların yanısıra bu hayvanları kafeste beslemek ısteyenlenn bılınçlendınlmesıne yönelık olmalıdır Bunun yanında Avrupa ulkelerının çoğu, son zamanlarda ulkemızde sıkça görulmeye başlayan "egzotık turlerın rthalâtı"nı yasaklayan Bern, Zurıch ve VVashıngton anlaşmalarına taraf olmalarına rağmen, papağanlann kıyımı anlamına gelen ıthalât olayını gormezlıkten gelmektedır Bu kıyımın bır an önce durdurulması ve satışlarının yasaklanması hukumetlerın en onemlı görevıdır Bu bağlamda Orman BakanlığıAv ve Yaban Hayatı Genel Mudurluğunun en son yayımladığı ve yukarıdakı sozleşmelerın gereğı olan sırkulerle bu hayvanların {Pkkrameri) satışı yasaklanmış ve doğadan yakalanan her bırey ıçın beş mılyon TL ceza verılmesı ve suçiuların adalete teslımı öngorulmuştur Bunun tatbıkının ve denetımının en başta kuş tıcaretı yapan dukkânlarda yapılması ıçın adı geçen genel mudurlukte bır şubenın kurulması, ya da mevcut bırımlerın bu ış yerlerını perıyodık denetımlerden geçırmelerı doğamızın korunması açısından şarttır Aynca doğal olarak populasyon oluşturan bu papağanlar ıçın mutlaka ozel geceleme yuvaları ve beslenmelerı ıçın de uygun yerlere yemlıklerın asılması gerekmektedır * Prof. Dr. Hacettepo Ûnlv. Eğlttm Fak. öğretım Üyesı, " Turkiye Tabiatını Korutna Demeğı Omitolji Birimi Sokntari Kaynaklar 1 KİZİROĞLU 1(1989) Turkıye KuşlarıOGM Yayınları Gaz! Ankara 314 pp 2 KİZİROĞLU I (1992) Beytepe ve Çevresının Bıyolojık Yapısı (Turkçe Ingılizce ve Almanca dılle nnde) OGM yayınları Yayın no 74 Gazı/Ankara 161 pp 3 Dr Dr BERNHARD H C Grzımek s Anımal Li fe Encyclopedıa Van Nostrand Reınhold Com pany Copyrıght 1972 ütton Worid Trade Corpa ratıon Zurıch 4 BERNDT R und W MEİSE (1962) Natur geschıchte der Vogel Franksche Verl Stutgart 5 CRAMP Stanley (Chıef Ed) Hand Book of The Mıddle East & North Africa The Bırds of The VVestern Palearctıc Vol IV Oxford Unıversıty Press 1985 1989 Reprınted wth correctıons ISBN 0 19 857507 6, Pnnted ın Hong Kong 6 BISSER A und S CHVAPIL (1983) Zıervögel Verl VVerner Dausıen Hanaulmaın 227 pp 7 FERGUSON LEE J (1991) Vögel Mıtteleuro pas (Tercume E BEZZEL) Munchen VVıen Zurıch BLV 352 pp Depremin vurduğu Kaliforniya deprem bölgesi özellikleriyle istanbul ye Marmara Bölgesiyle benzerlikler içinde. 6.4 büyüklüğünde bir deprem, Istanbul'da olsaydı kat be kat fazla hasara yol açardı. 3598