Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER İnsanın olusumu öyküsünde yeni taslar Çağdaş maymun ile insanın ortak atasını arayışta yeni düşünceler ve bulgular var rtak atalarımız" konusunun son U^^ ^^ J j günlerde gündeme gelişi, insa^ ^ noğlunun yeryüzünün zaman kavramı en iyi gelişmiş yaratıkları olduğunu, geçmiş, şimdi ve gelecek sözcüklerinin yalnızca insan için gerçek bir anlam taşıdığını çağrıştırıyor. Ancak tarih kavramı oldukça yeni bir kavram. Biz, Homo sapien sapienler bile, belki binierce yıl önce geleceğin geçmişten çok farklı olabileceğini kestirmekten yoksunduk. Şimdi bunun bilincindeyiz ve soyacağımızı belirleme sevdamız dallanıp budaklanarak günümüzün odak noktasını oluşturuyor insanoğlunun soyagacı çağdaş insandan çok daha öncelere dayanıyor. Biz insanlar, memelilerin en yüksek sınıfı olan, dinozor egemenliğinin sona ermesinin ardından gelen üçüncü dönemde ortaya çıkan primatlar sınıfının birer üyesiyiz. Bu sınıfa gören "süper allelerden" biri, insanları ve çağdaş maymunu içeren hominoidler. insanlar ise, hominoidlerin bir alt sınıfı olan hominidlerin (insangiller) günümüzdeki tek üyesi. Geçmişte sayıları çok daha fazla olan bu alt sınıfın öteki üyelerini bulup çıkarmak, hominid ve hominidlerin (bu arada "id" ve "oidler" kafanızı karıştırmadıysa) ortak atalarını belirlemek de bize düşüyor. Çağdaş ÖNA araştırmaları, hominid ve maymunların 5 ile 10 milyon yıl önce farklı yollar izlediklerini ortaya koyuyorlar (bu tartışmayı yürüten bilim adamına bağlı). Bizim yolumuzun başlangıç noktasını "Lucy" (Australopithecus afarensis) oluşturuyor. Ya maymunlarla insan öncesi yaratıkların ayırımından önceki öteki hemonoidler? Hem maymun hem insan özellikleri taşıyan fosil örneği bulundu. Bunların arasında, 1316 milyon yıl önce Afrika, Asya ve Avrupa'da yaygın olarak görülen "dryopithecene" (Yunan dilinde ağaç maymunu) fosilleri özellikle üzerinde durulmaya değer. Dryopithecene'lerin anayurdunun Afrika olduğu, sonradan sürekli değişime uğrayarak Doğu Avrupa ve Asya'ya geçtikleri sanılıyor. Henüz kesinliği tartışılmakla birlikte, Asya'da Sivapithecus adı verilen dryopithecene'lerin insandan çok çağdaş orangutanı çağrıştırdığı belirtiliyor. Bu yakınlarda Kenya'da ele geçen bulguların insangiller ile maymunlar arasında bir köprü oluşturması bekleniyor. Monte L. McCrossin ve Brenda R. Benefit tarafından bulunan Kenyaptthecus adlı maymunsu yaratığın çene kemiğinin 1416 milyon yıllık olduğu ileri sürülüyor. Bu yaratığın dişleri kalın kabuklu besinleri kırmaya ve çiğnemeye yarayan türden; kimi dişler olgunlaştıkça döküldüğünden, yaratığın 67 yıllık bir genç olduğu sanılıyor. Çene kemiği her ne kadar çağdaş maymununkine daha yakın görünse de, Kenyapithecusun çağdaş maymun ile günümüz insanına dönüşen yaratığın arasında yer alması olasılığı oldukça güçlü Bir de, Amerikalı ve Fransız bilim adamlarının Afrika'da Namib Çölü'nde bulduğu alt çene kemiği var. Bunun "OtavlpHhecus namiblensis" adı altında yeni bir tür olup olmadığı da henüz tartışma konusu. Kimilerine göre bu yaratık yine bir evrimin son aşaması olabilir. Başkaları ise bunun Ekvator'un güneyinde bulunan ilk hominoidin habercisi olduğu görüşünde. Geçtiği miz ay içinde, Ispanya Paleontoloji Enstitüsü tarafından iki yeni dryopithecene fosili bulunduğu bildirildi. Bulunan kırık kafatası kemiği yeniden biraraya getirildiğinde, her ne kadar birtakım özellıkler maymuna daha yakınsa da, yaratığın insanoğluna uzaktan akraba niteliği taşıdığı ileri sürülüyor. Bu araştırmanın amacı, çağdaş maymun ve insanın ortak atası olma açısından en güçlü adayın bulunması. Bu ana dek elde edilen veriler, şempanze ve insanların farklı yollara sapmalarından yıllarca önce yeryüzünde bu iki türe çok yakın özellikleri olan birçok yaratığın yaşadığım ortaya koyuyor. VVashington Universitesi Anatomi ve Antropoloji Profesörü Gl«nn C. Conroy'a göre, bu hominoidler gerek fiziksel gerek coğrafi açıdan, sanıldığından da karmaşıkve farklı. Tüm bu araştırmalar, maymun ve insandan önceki türlerle ilgili bılgimizin ne denli kıt olduğunu gözler önüne seriyor. Bugüne dek ögrendiklerimiz insanoğlunun doğuşundan çok .maymunun evrimini incelemek zorunda ağırlık kazandı. Tabii ki bu bizlerin Zeus'un kaşından ya da Adem'in tozundan geldiğimiz anlamına gelmiyor. Insangillerin oluşum öyküsüne her geçen gün byeni bir şeyler ekliyoruz. Zaman biiinçli tek yaratık olarak, geçmişimizi öğrenmek dışında bir şey yapamayız. Yaşadığımız ana ayak uydurmalı, gelecegin bizim elimizde olduğunu asla belleğimızden çıkarmamalıyız. 9 Düşmekte olan bir kedi kendini dönme hareketi yaparak düzeltebilir. Bu da dönuşü gerçekleştirirken bacaklarını uzatmasını ve geri çekmesini gerektirir 10 "Zıplayan fasulyeler" zıplarlar çünkü bunların içinde devamlı yukarı doğru vuruş yapan canlı kurtlar vardır. Şimdiye kadar böyle birşey görmemiş olabilirsiniz, karşılaştığınızda endişelenmeyin! 11 Bir dolar banknotunu mıknatısla kaldırabilirsiniz ama bu büyük bir mıknatıs olmalıdır. Bunun sebebi paranın basılmasında kullanılan mürekkebin manyetik tuzlar içermesidir. Evlerde kullanılan küçük bir mıknatıs sadece küçük bir titremeye neden olur ve paranın bir köşesinden asılı kalmasını sağlayabilir 12 Yıldırım tarafından çarpılan insanların elbiselerinin fırlamasının nedeni, derilerindeki nemin ısınıp buharlaşarak aniden genleşmesidir. Bu, hiç de küçümsenebilecek bir kuvvet değildir, insanların ayakkabılarının fırlaması bile mümkündür. Türkceleştlran: Slrtan özeren Parmaklar nlçin çıtlar?.. CEVAPLAR 1 Böcekler arabanın ön camında değil havada ezilirler. Yukarı doğru ve araba boyunca hareket eden havanın tehlikeli büyüklüklere ulaşan ivmesi türbülans yaratır ve zavallı hayvancıkları parçalara ayırır. Böceklerden artan parçalar da camda birikirler. 2 Bir yumurtanın çiğ mi yoksa pişmiş mi olduğunu belirlemek için onu diklemesine olarak bir masanın üzerinde çevirin. Eğer yumurta uzun süre hızla dönerse pişmiş demektir. Hemen devrilirse ise çiğ olduğunu söyleyebilirsiniz. Bu durumun nedeni, pişmemiş yumurtanın iç kısımlarının enerjiyi yemesi ve dönme süresini kısaltmasıdır. 3 Henüz açılmış olan bir soda veya bira şişesinin ağızından yükselen beyaz buhar, kapalı yerde dışarı doğru patlayan basınçlı gazların enerjiyi de beraberlerine almalarından ötürü oluşur. Bu durum, şişenin boğazında, sıcaklığı 33 dereceye kadar düşen "minyatür bir arktik bölge" oluşmasına neden olur. Su buharı binierce küçük damlacık şeklinde yoğunlaşır ve gözle görülebilen minik bir bulut oluşur. 4 Atom bombası patlamasının mantar şeklinde bir bulut oluşturmasının nedeni, patlema esnasında açığa çıkan korkunç ısıdır. Ateş topu havayı hızla ısıtır, bunun üzerine birdenbire yükselen hava, yer seviyesindeki havayı, pislikleri, suyu ve nemi de kuyruğunda yukarı doğru emer. Bunun sonucunda mantarın gövdesi ortaya çıkar. Daha sonra, ısınan hava yükseldiği için genişler ve soğur. Sıcaklık o seviyedeki çevre havanın sıcaklığına ulaştığında enine bir saçılma olur ve mantarın başlığı oluşur. 5 Deniz kabuğunu kulağınıza dayadığınızda duyduğunuz ses, kabuğun içindeki havanın titreşiminden doğar. Bu tttreşimler tesadüfen gelen seslerden veya rüzgar esintisinden kaynaklanabilir. 6 Parmak eklemini çektiğinizde, iki kemiğin birleştiği yerdeki yağlayıcı maddenin basıncı birdenbire düşer, bu da küçük gaz kabarcıklarının oluşmalarına ve daha sonra da patlamalarına yol açar. Akışkanın bu gaz kabarcıklannı yeniden absorblaması uzun zaman alır, dolayısıyla yeniden parmağınızı çıtlatmak istiyorsanız beklemek zorundasınız demektir. 7 Kırbaç şaklaması.kırbacın ucunun hızlanarak ses engelini kırmasından ve minyatür bir ses duvarı patlaması yaratmasından kaynaklanır.Herkesçe bilinen bir diğer neden ise kırbacın ucunun geriye katlanarak kendisine vurmasıdır. 8 Bir kedinin gözleri, otomobil farıyla ya da flaş patlamasıyla aydınlatıldığında parlar çünkü ışık, kedinin gözündeki her retinanın arkasında bulunan ince kristallerden oluşmuş tabakaya atlar. Küçük, eğri aynalara benzeyen bu kristaller ışığı kaynağına doğru yansıtırlar. 3557