Katalog

ULAŞIMOTOMOBİL İKLİMARAŞTIRMALA Elektrikli arabalar geldi gelecek!... Çevreyi koruyan sert yasalar, otomobil sanayini zora koşuyor. om'u, PeugeotCitroen'in Citela'sı, BMVV'nin El'i ve General Motors'un Impact'ı sayılabilir. Ancak bu güzel dizaynların arkasında büyük bir soru işareti gizli; bu arabaların hem ucuz, hem süratli, birkaç dakikalık şarj süreli aynı zamanda uzun ömürlü (100.000 km.'nin üzerinde yol katetmesi bekleniyor) olması hangi pille sağlanacak? Gunümüzde kimse bu soruyu yanıtlayarnıyor. Şu anda kullanılan kurşunasıt ve nikelkadmiyumdan oluşan elektrokimyasal kuvvetler de tüm gereksinmelere cevap verebilecek yeterlilikten yoksun. Araştırma safhasındaki diğerlerinin ise henüz bu koşullan bütünüyle yerine getirebilecek güçte oldukları kanıtlanmış değil. Şimdilik bunlar arasında en umut verici olanı çinkohava kuvveti. Ne var ki, şu anki teknolojik bilgi düzeyi gözönünde bulundurulduğunda her tür olasılık mantık dahilinde. Böylece belki de kimyasal enerjiyi anında elektrik enerjisine dönüştürebilen piller gündeme gelecek (Avrupa ve ABD'de bu tür piller arabaların şamandıraları üzerinde deneniyor). Bu tür otomobiller dakikada 200.000'den fazla devinime sahip lastiklerin içinde depolanmış kinetik enerjinirı elektromanyetizmaya dönüşme sistemine dayanıyor. Şu anda bir Amerikan şirketi (American Flywheel Systems) bu uygulama üzerinde çalışıyor. öte yandan müşteri kesiminde de durum pek parlak gözükmüyor. Nitekim 1991 yılının nisan ayında Fransa'da sanayi bakanı araba satıcılarına 15.000.000 Frank'hk bir destek f o nu ayırarak ilk 1000 elektrikli otomobilin satışa sunulmasını sağladı; fakat toplam talep elliyi biraz aşabildi. Elektrikli otomobillerin hemen trafiğe çıkmalan öngörülüyorsa vakit kaybetmeden taşıt politikalarını degiştirmekten çekinen kitleye yönelmek gerekiyor örneğin, otomobil üreticileri ilk olarak elektriği meslek edinmiş insanları hedefleyebilirler Tüm bunlann yanısıra, yetkilileri elektrik gücü için gereken ekolojik bilançoyu açıkça halka anlatmalılar; bu enerjinin termik santrallerden sağlanması halinde çevre kirliliği sorunu çözümlenemeyecek; Fransa'da olduğu gibi nükleer reaktörlerden yararlanıldığında ise elektrikli o tomobile "atom araba" demek gerekecek. Sdence & Vie Ocak 93 Çeviri: AnahkJ Hazaryan Buzullar, dunyanı karanlık tarihini aydınlatıyor B uz gibi soğuğa ve yükseklik hastalığı nöbetlerine karşı yürekli bir biçimde savaşarak dünyanın en ulaşılmaz bölgelerine giden bilim adamları çok eski buzulları delerek dünyaya hüküm süren eski iklimler hakkında bilgi edinmeye çalışıyorlar. Grönland, Antarktika ve Tibet yaylasının derinlikterinden elde edilen buzlar yeryüzünde yüzbinlerce yıldır meydana gelen iklimsel değişimlerle ilgili kayıtları içermekte. Bu çekirdek buzlar ayrıca küresel ısınma konusunda da birçok soruyu aydınlatıcı bir nitelik taşıyor. Böylelikle milyonlarca yıl önce yağan karlar çözümlenerek, o zamanın iklimi konusunda fikir edinmek olanağı elde edilecek. Grönland, Antarktika, Tibet buzulları, yaşanılan iklim değişiklerini açıklıyor. Araştırmalar, f. ö. 7'binli yıllarda dünyanın 7 büyüt yanardağ patlaması yaşadığını gösteriyor. Orta Asya en sıcak iklimini yaşıyor. lektrikli otomobiller tekrar gündemde; Geçen yıl ekim ayında Fransa'da elektrikli otomobillerin denenmesi için 22 pilot bölge seçildi; bu projeye ayrılan miktar 500 milyon frank, amaç ise 1995 yılında elektrikli arabaları piyasaya sürmekti. Üreticiler bu tarihten itibaren yeni otomobillerini klasik taşıtlarla aynı fiyattan satışa sunacaklarını iddia ediyorlar. Bu ilk modeller, kalkış anında saatte 90120 km. arası bir hıza erişecekler. Bu tip arabaların başlıca adayları Renault Clio Elektro, Fiat Cinquecento Elettra, Citroen AX ve Peugeot 106. PeugeotCitroen 1995 yılından itibaren 3000lik bir satışla başlayıp ilk on yılın sonunda 50.000'e ulaşmayı tasarlıyor. Müşteri kesimi ise yüksek gelire sahip "kaymaktabaka." Kısacası elektrikli otomobiller yakın bir gelecekte trafiğe çıkabilecek. Ancak konu incelendiğinde durumun hiç de o kadar parlak olmadığı görülüyor. Otomobil endüstrisinde elektriğe yer verilmesinin altırv da yatan neden teknolojik gelişme kaygısı değil, çevre kirliliğine karşı çıkarılan sert yasalar. örneğin, 1990 yılında Kaliforniya'da yürürlüğe giren bir kanunla otomobil üreticilerine, 1998 yılından itibaren piyasaya sürdükleri taşıtların % 2'sinin çevreye bütünüyle zararsız olması (yani elektrikli) şartı getirildi. Bu oran 2003 yılında % 10'a yükseltilecek; bu da aşağı yukarı 150.000 otomobili kapsayan bir miktar. Kaliforniya'dan sonra ABD'nin diğer eyaletleri de Maryland gibi aynı yoldan yürümeyfc nazırlanıyorlar Bu durum da üreticilerin kıyasıya rekabete girip birbirinden ilginç elektrikli tasarımlara yönelmesine yol açıyor. Bunlar arasında Matra/Renault'nun Zo E \ Farklı yöre ve farklı derinliklerden alınan 8,500 metreyi aşkın buz örnekleri birer metre uzunluğundaki alüminyum silindirlere konup Kolorado Ulusal Buz Laboratuvan'nda saklanıyor Ziyaretçiler çeşitli aygıtlar yardımıyla buradaki buzları inceleyebiliyor. Uzun süreli iklimsel degişimler konusunda en sağlıklı ve en ayrıntılı bilgiler buzdan elde ediliyor. Donmuş silindirler volkanik dağların püskürmesi gibi kimi doğal olayların tarihlerini de saptayabiliyor. Grönland buz çekirdeğindeki donmuş asit ve küllerin incelenmesi sonucunda Mazama Dağı'nın l.ö 4401 yılında patlayarak Oregon Krater Gölü'nü oluşturduğu ortaya çıktı. Yine l.ö. 1390da Ege'deki Thera uygarlığının yok olmasına neden olan yanardağ patlaması tüm ayrıntılarıyla saptandı Yerleri tam o rak bilinmemekle birlikte. l.ö. 7911 ile 7( yılları arasında yeryüzünde yedi büyük ' nardağ patlaması olduğu konusunda kaı lar elde edildi. Ohio Eyalet Üniversit yerbilim profesörü Lonnle Thomson, "A; dında olamadığımız, gezegenimizde o bitenin insanoğlu tarafından belirlenme nln ancak çok kısa bir geçmişe alt okJuı 20. yüzyılda olanlann sağlıklı bir biçlm yorumlanması Ise ancak arşlvlerdeki bı ların çözümlenmesiyle olası," dıyor. 3408