Katalog

BİLİM KÜLTÜR BİLİM YAYIN Yaratıcılık ve uygarlığa katkı Buharlı gemiyi yapan Fulton'un macerası Vchbı Bclgil ygarlığı şoyle tanımlayabılırız "Doğanın nlumsuz guçlerını olumluya çevırmek veya etkısızleştırmek ' Baraj, suyun yıkma gucunu, sulama gucune çevırır Yıldırım sıperı, yıldırımın oldurme gucunu ortadan kaldırır Insanlara bunları yaptıran, hayal gucudur Buna ' yaratıcı muhayyıle" deniyor Muhayyılenın bır de anormallıkler ureten şeklı var Bız burada bunlardan sdz etmeyeceflız Bız burada, muhayyıle yolu ıle uygarlığa katkıların bırkaç somut örneğı uzerınde duracağız Teknolojıde her buluş, malı daha 1yı sattırıyor Transıstorlu radyo varken 9 lambalı masa radyosunu kım alır? Tukenmez kalem ortaya çıkmışken ve bır simıt parasına satılırken dolmakaleme kım para verır? Pamuk ıplığınden yapılan ve bır gıyışte yer yer ytrtılan çorap, naylon çorapla başa çıkabılır mı? Yıkanması da kolay Tamır ıstemıyor Cep kıtabı oteden berı vardı Ama, hep yapıtın cep forması, pıyasa çıktıktan sonra, ıbadullah satılmaya başlandı Eski baskısı 30 yılda 200 bın bıle satamayan kıtaplar, bu sayede mılyonlar sattı Mılyoner kıtap likrı boyle doğdu , ıkı anlamda Mılyonlarca satılan veya mılyonlar kazandıran kıtap Bunların televızyona uyarlanması, satışları kamçıladı Bır Amerıkan fırması, yenı bir battanıye ıçın mılyarlar yatırmıştı Kımse almadığı ıçın ıflasın eşığıne geldı fırma Ama genç bır buluşçunun, battanıyelerı çepeçevre tatlı renklı kurdelelerle çevırmesı, battanıyelerın bır ayda tukenmesını sağladı Dondurma 4050 yıl oncesıne kadar kayık tabakları ıçınde yenırdı ve çok az satılırdı Şimdı, kabı da yenen kulahlarda, mılyonlarca satılıyor unutulması Ama, çok buyuk buluş oldukları halde yıllarca tutmayan ve bulusçularını felakete göturen fıkırler de var Ilk orneğı vapurdan verelım U Fulton'un denizaltısı ve vapuru Amerıkalı Fulton kuyumcu çırağı ıdı, bir yandan da resım yapıyordu Hatta unlu Franklın'ın yağlı boya bır tablosunu yapmıştı Fakat, aklı fıkrı buluşlarda ıdı 1765de doğmuştu 21 yaşında ıken Ingıltere'ye gıttı Amacı okumaktı Orada bırçok muhendıs, bılım adamı veteknısyenle Buluş demek para demek Gündelik yaşamda değişHclik Bu bırkaç basıt ornek, yaratma gucunun gundelık yaşamda, ekonomıde, gıyım kuşamda nasıl rahatlıklar sağladığının guzel ve somut belırtılerı Çamaşır makınesının en onemlı parçası, bence, sıkma merdanelerı Bunu Amerıkalı bır zencı kadın duşunmuş, kullanma hakkını 17 dolara satmıştı Geçen yuzyılın sonu ıçın bıle önemsenecek bır sayı değıldı bu Ama bu ış hep boyle oluyor Şarkımızdakı gıbı Gulyağını eller surunur çatlasa bulbul" Eskı resımlere bakarsanız genç genç adamların elınde baston başında şapka gorursunuz önce baston'un anlamsızlığı anlaşıldı, bırakıldı Otobus, mınıbus, taksı dolmuş, ozel araba şapkayı kaldırdı Şımdı sıra kravata geldı Butun bu olguların arkasında "yaratıcı muhayyıle 'yı goruyoruz Bırısı çıkıyor, bır fıkır ortaya atıyor Uygulama tyı sonuç verınce fıkır hemen tutuyor, yaygınlaşıyor Tuhafı, ılk fıkrı ortaya atanın, kısa surede çalıştı Bu tanışma, ıçındekı buluş aşkını kamçıladı Ressamlıkta başarılı olduğu halde bu ışı bırakıp kendını yenı buluşlara verdı Kendısının Ingıltere'ye geldığı 1786 yılı dolaylarında Ingıltere'de kanal yapımı donemı başlamıştı Bu kanallar, ulkenın ıçınde dolaşmayı kolaylaştırıyordu Fulton doğal olarak kanal ışıne verdı kendısını Kanalla seyahatlerı daha da kolaylaştırmak ıstıyordu 4050 yıl sonra demıryollarının yapımı kanalları gereksızleştırdı Fulton, ulaşım ışlerınde buhar gucunden yararlanmak ıçın kafa yoruyordu Buhar, o sıralarda donemın en onemlı konusu ıdı Butun ulkeler bunun uzerınde çalışıyordu Fransız Denıs Papın (Donı Papen), 1698'de bır buhar moturu yapmıştı Ingılız Thomas Savery de 1700 de bır buhar moturu yapmıştı Başka ulkelerın ınsanları da boş oturmadı tabıı Fulton bunlardan bırıydı 1797 de Fransa'ya geçtı, Laplace ıle ta nıştı ve bır denızaltı uzerınde çalıştı Nautılus adını verdığı bu aracı Fransızlara kabul ettırmek ıstedı O sıralarda Ingıltere ıle bır olumkalım savaşında olan Fransız hukumetı, denızaltıyı Ingılız donanmasını yok etmek ıçın kullanmayı duşunuyordu Fakat, ılk denemeler başarılı sonuç vermedığınden Fransızlar Fulton'a red yanıtı verdıler (Nautılus, 70 yıl kadar sonra Jules Verne, "Denızler Altında 20 bın Fersah" adlı romanının, 1954'de Amerıkan Hukumetı'ne ılk atom denızaltısının ılhamını verdı Nautılus Kuzey Kutbu buz ortusunun altından da geçtı 1958de ) Fulton, buharla gıdecek bır gemi de yaptı, bununla Seıne Nehrı uzerınde denemeler yaptı Fakat, gepe başarı kazanamadı Bu arada Ingılızler de Fulton'la bır anlaşma yaptılar denızaltı konusunda Fakat onlar da Fulton'a yol verdı Cavendısh ve Banks ın önerısı ıle kendısıne lyı para da vermışlerdı Bunun uzerıne, Fulton 1806 da Amerika'ya dondu Buharla ışleyecek gemı fıkrı aklını lyıce sarmıştı Sonunda, 1807'de Clermont adlı bır gemı yaptı Bunu buyuk reklamla halka sundu Bu reklam gurultusu uzerıne, halk, kendısını buharlı ılk gemıyı yapan adam olarak tanıdıAslında kendısınden once bu konuda pek çok kışı çalışmıştı Fulton'un bu başarısı gemıyı gundelık yaşamın ıçınesoktu Kendısı, gemılerı ruzgârın kaprıslerınden, kureklerın dayanılmaz masraflarından kurtarmada buyuk hızmetler yapmıştı Fertilite Dergisi TÜPk Üniversıteler parasızlık nedenıyle on yıldır bılım dergısı çıkarmada zorlanıyorlar pek çoğu da çıkarmıyor Bunun anlaVnı şudur Unıversıte bılım uretıyorsa, urettığı bılımı yayamıyorlar Oysa üniversıteler araştırma. eğıtımoğretım ve yayım gıbı uç onemlı ışlevden sorumludurlar Bugunku koşullarda uçuncu sıradakı "yayım" ışlevı yerınegetırılmıyor Yayımlanmayan bılımın bır anlamı yoktur Ayrıca, akademıkuyelerın yukseltılmelerınde kullanılamaz Öyleyse, yayma ışlevı,' olmazsa olmaz' nıtelıkte bır eylemdır Sonuçta unıversıtelerın bu tutumu boyle bır ışlevı vakıflara, derneklere ya da ozel kuruluşlara bırakmıştır Turkıye Infertılıte Vakfı (TİV) kısırlık, dolerme tup bebek ve menopoz konularında araştırma yapanları desteklemek ıçın kurulmuştur Vakıf ayrıca eğıtıcı kurslar duzenlıyor ve araştırmaları yayımlamak ıçın bır "Türfc Fertilite Derglsl" Felek ehlldill... Bır şaırımız gunumuz dılı ıle şoyle demıştı Sunar bır dolu kadeh bın boş kadehten sonra / Felek aşıkları mutlu eder amma neden sonra " Bugun denızalblar, buharlı gemıler, moturlu gemıler dunya denızlerının gundelık goruntulerının parçası oldu Bu, bıraz da Fulton gıbılerın katkıları ıle gerçekleştı Kapalı bır kapta kaynatılan suyun buharının ıtıcı gucunden yararlanma ve hayal guçlerını kullananların emeklerı benzınlı motorlar ıçın de yol gosterıcı oldu Buyuk Amerıkalıların Un Muzesı 1900 de kurulduğu zaman Fulton'un adı da unutulmadı Pensılvanya'nın Kuçuk Brıtanya koyunde doğan Fulton'un koyunun adı' Fulton a çevrıldı Bu da yeter buyuk bır buluşçuya adıyla yayın çıkarıyor Gazı Unıversıtesı Tıp Fakultesı oğretım uyelerınden Prof Dr Mulazım Yıldırım'ınedıtor Doç Dr Rıfat Gursoy'un edıtor yardımcısı olduğu dergı Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanları ve konulara ılgılı pratısyen hekımler ıçın oldukça yararlıdır Oergıdebırde ' SoruYanıt" bolumu vardır Bu bolum hekımler ve yurttaşlar ıçın son derece lyıdır llgı alanı her zaman guncel konular olan dergının bu bolumu yurttaşların ve hekımlerın yol gosterıcısı olacaktır Vakfın yonetıcılerını ve edıtoru bu guzel ış ıçın kutlamak gerekır Yıllık surdurum ucretı 120 000 TL olan dergının yazısma adresı TİV SelanıkCad 36/3 06550 KızılayAnkara" 33313 stecu