Katalog

B İ L İ M KÜLTÜR ElektPikli arabaya doğru Bilim dünyasından haberler: ilaç araştırmaları, yeni bir dünya görüşü, bırakamadığımız alışkanlıklar, Çin İşiJapon işi... Vehbi Belgıl etrol, bugune kadar mırasyedı hovardalığı ıle kullanıldı Arabalarda, kalorıferlerde, makıne çalıştırmada Oysa bu maddeden 200'den çok şey uretılebılıyor Plastık, naylon, kumaş, boya sentetık sığır etıne kadar Yanı, petrol ısraf edtldı Petrol, kırhlığe de yol açıyor Şehırlerın havası, egzost dumanlarından solunabılır gıbı değıl Elektrıklı araba bu çarpıklıkları önleyecek gıbı gorunuyor O zaman, şımdıkı benzın ıstasyonları "akumulator doldurma veya değıştırme" ışıne yarayacak Petrol alacağınız yerde aku elektrığı alacaksınız Bunun ıçın, akumulatorlerın her arabaya uyacak bıçımde standartlaştırılması gerekecek Tıpkı sut şışelerı, aygaz tuplerı gıbı Elektrıklı arabanın sorunlarına dunyamızın şımdıden alışması gerekıyor Isvıçre'nın Zermatt turıstık bolgesınde sadece elektrıklı arabaya musaade edılıyor Bızde Istanbul'dakı dort buyuk adada taşıt buyuk sorun Atlı arabalar tam bır pıslik kaynağı Yollar at sıdığınden, at gubresınden ve tabıı sınekten geçılmıyor Elektrıklı araba yaygınlaştığında adalarımız hem temız havaya, hem sessızlıge kavuşacak Dunyanın sayılı şırketlerınden General Motors ıkı yıl once "Impact" adlı bır elektrıklı araba yapmıştı ve 9O'lı yılların ortala rına doğru bunları buyuk çapta uretmeye başlayacağını açıklamıştı Araba 90 kılo metre hızla gıdebılecek, gerektığınde 120 kılometreye çıkacaktı Fakat, geçenlerde yapılan başka bır açıklama ıle otomobıl devı, uretımden şımdılık vazgeçeceğını bıldırdı Neden? Nedenı gayet basıt Pıyasa bu otomobılı kullanmaya henuz hazır değıl Alışılmış petrollu arabalar varken ne gıbı sorunlar getıreceğı bellı olmayan arabayı kım alır? Ama, bu ış yakın bır gelecekte yıne ele alınacak Yolu belkı de turıstık bolgeler açacak Oralarda yararı gorulunce obur yerlerde de uygulanacak mış bırı krala şoyle bır teklıfte bulunur "Atınızı ne kadar sevdığınızı bılıyorum Adeta uçmasını ıstıyorsunuz Ben sıze bunu yapacağım Bır yıl sonunda atınıza uçma oğretemezsem benı oldureceksınız " Arkadaşı sorar "Ata uçma ögretemeyeceğinlze göre bir yıl sonra ölmüşsünüz veya bir yıl önce ölmuşsunuz, ne farfceder?" SOFRASAGLIGI P reksız tukurmek, Çırkef suyun uzerınden atlarken tukurmek (Sozcuk Farsça asıllı Çırkâb) Basamak veya trabzan saymak, Korıdorda, açık kapılara bakarak geçmek, Muzık çalarken yuksek sesle konuşmak, ozellıkle ıçkı sofrasında Neyzen bunlar ıçın şoyle dıyor ' Içkı sofrasında bağırarak konuşmak / Su ıçen eşeğe ıslık gıbıdır ' Japon Endustrı ve Dış Ticaret Bakanlığı na bağlı bır kuruluş olan Sanayı Bılımlerı ve Teknolojılerı kuruluşu, bu yıl ıçınde yapacağı araştırmaları ve gerçekleştıreceğı projelerın lıstesını açıklamıştır Bazıları İshal durumunda beslenme Ay$e Baysal İ Çin işi, Japon işi... "Efendim, hanı bır laf vardır O zamana kadar ya deve, ya devecı, ya ustundekı hacı, derler Bır yıl ıçınde neler olmaz, neler Kral olur, ben olurum veya at olur Ben her ışımde boyle uzun vadelerle çalışırım Hıçbır vakıt de pışman olmadım " Akıllı madenler Bırakamadığımız alışkanlıklar İlaç araştırmaları Bır ılacın bulunması bıle pıyasaya sunulması arasında ortalama 10 yıllık bır sure geçıyor Ancak, Glaxo ve Merck gıbı ıkı ilaç devının bu sureyı 7 5 yıla ındırdığı soylenıyor önemlı bır olay Her ıkı fabrıka araştırma ve gelıştırme (yapma) ıçın yılda en az bır mılyar dolar harcıyor Yatırım masrafı azalınca tabıı ilaç da ucuzluyor Veya, fazla para başka araştırmalara kaydırılıyor ve Bıocıne adlı ıkı devın (Bıocıne flrması Chıron ve CıbaGeıgy'den çıkma), aşıları, Amerıka nın beş kentınde gonullu hastalar uzerınde denenıyor Aşılar, AIDS'ın başlıca ıkı turu ıçın yapılmış Hastabğı lyıleştırmıyor, gelmesını onluyormuş Hıkaye bu ya, olum cezasına çarptırıl Tozlu bır aynaya veya arabaya yazı yazmak (Sıl benı, yıka benı gıbı) Hlçbır kadın aynalarını tozlu bırakmaz Bırakmışsa geçıcı bır sure ıçındır Hıçbır araba sahıbı tozlu arabayı sevmez Ya uzun bır yolculuktan donmuştur, arabasını temızlemeye veya yıkatmaya zaman bulamamıştır, yahut rahatsızdır Eskıden kızlar gorucu usulu ıle alınırdı Bır gorucunun gormeye gıttığı kızın evındekı aynaya şoyle yazdığını hatırlıyorum "Yuzlerce aferın bu kızın evine / Nazar değmesın aynanın tozuna" Yabancı bır evdekı çıçeklerın gerçek çıçek mı, plastık çıçek mı olduğunu anlamak ıçn vazolara dokunmak, Bebeklerın çene altını okşamak veya yanaklarını opmek (opmek tehlıkelı, mıkropgeçer), Yabancı bır ılın telefon rehberınde kendı adımızı aramak, Bır pıyanonun yanından geçerken tuşlara dokunmak Lavabolara ızmarıt atmak veya ge Aslında her maden bır dereceye kadar akıllıdır Burada akıldan maksat, madenın, sıcaklık, basınç, ışık, elektrık akımı gıbı etkenler altında durum değıştırmeyı bılmesıdır Kımı madenler sıcakta erır Komur, buyuk basınç altında elmas olur Levha halındekı bırçok madenlerı kıvıramazsınız, hemen eskı şeklını alır Akım verılen bırçok cisım sertleşır Işığın artması veya azalması ıle daha da esmerleşen veya şeffaflaşan guneş gozluklerı vardır Neye yarayacak boyle madenler'' Bırkaç ornek verelım Otomobıl makasları (yanı yayları) kırılmayacak, daha da sertleşecek ve kırılmazlaşacaktır Fazla ağırlık altında makasaların kırılması çok sakıncahdır Uçak kanatları sert ruzgârda daha da kırılmazlaşarak uçağın guvenlığını arttıracaktır Yapay adale, kol ve bacak adalelerı (etlerı) kazaya uğrayanlara yardımcı olacaktır Adale, bılındığı gıbı, vucudun en hareketlı kısmıdır Bu tur madenlerın başka bır kullanış yolu da gok cısımlerlnde olacaktır Yerden levhalar halınde gonderilecek bu madenler kapı veya pencere, lavabo, su kazanı olduğunu o gok cısmı uzerınde hatırlayarak, ona gore bıçımlenecektır Boylece, uzay ortamında fabrıka kurma zorluğu ortadan kalkacaktır Yeni seramikler Elektrığı hem geçıren, hem geçırmeyen seramikler elektronık, otomobıl ve uçak fabrıkalarında kullanılacaktır Akıl almaz rölanti Sanıyenın mılyarda bırının milyonda bırı yavaşlıkta çalıcak laser ve elektrık araçları kımyasal tepkıleşmelerın fılmını gozler onune serecektır Karıştırılan ıkı cı sım bırbırını nasıl etkılıyor? Bunu gorecek ve ona gore onlemler alacağız shal, ozellıkle yaz mevsımınde onemlı sağlık sorunlarından bırıdır Bunun nedenı, sıcakların artması ıle yıyecek ve ıçeceklerde zararlı mıkropların daha hızlı çoğalma zemını bulmaları, mıkrop bulaştırıcı sınek gıbı haşerelerın çoğalması ve sık seyahat nedenı ıle ev dışında yemek yeme sıklığının artmasıdır İshal, gunde 3 kezden daha sık ve çok sulu dışkılama durumudur Bazı durumda kusma ve ishal ıle bırlıkte gorulur Ishalde dışkı ıle su, tuz ve besın değerlerının kaybı artar Dışkı ıle aşırı su ve tuz kaybı durumunda hucrelerın ıçındekı su mıktarı azaldığından yaşam ıçın tehlıkelı olabılır ozellıkle bebekler ve kuçuk çocukların vucutlarında su mıktarı yetışkınlerden daha çok olduğundan ishal oldurucu bır hastalık olarak bılınır Dunya Sağlık Örgutu verılerıne gore dunyada 1990 yılında 5 yaşın altındakı çocukların 12 9 mılyonu olmuştur Bu ölumlerın 3 mılyonunun nedenı, ıshaldir Ulkemızde de çocuk olumlerının nedenleri arasında, ishal, solunum yolu hastalıklanndan sonra Ikınpı sırayı almaktadır İshal her yaş grubundakı ınsanlar ıçın de onemlı sağlık sorunlarından bırıdır İshal durumunda ılk yapılacak şey kaybolan su ve tuzu yerıne koymaktır Bunun ıçın Dunya Sağlık Örgutu ve UNICEF tarafından ORS adı verılen tuzşeker karışımı hazırlanmıştır Paket şeklındekı bu karışım eczaneleıde bulunduğu gıbı sağlık kuruluşlarından ucretsız sağlanabılır Bu paket bır lıtre suda erıtılerek çocuklara sık aralıklarla ıçırılır Yetışkın kışı de aynı sıvıdanıçebilır ORS bulunmazsa, 1 lıtre (5 orta boy su bardağı) normal demlı çay ıçîne yarım silme tatlı kaşığı tuz, onun yarısı kadar yemek sodası, 2 çorba kaşığı lımon suyu ve 4 çorba kaşığı şeker konarak erıtılır Bu sıvı bır gun ıçınde kullanılır İshal devam ederse tekrar hazırlanır İshal, bıreyı halsız yapacak kadar ağır değılse. bolca lımonluşekerlı çay, nane lımon veya tuzlu ayran ıçılır İshal durumunda en lyı besın yoğurttur Dığer yıyecekler kesılerek ishal hafıfleyene değın yoğurt, tuz eklenmış pırınç lapası ıle karıştırılarak yenır Çocuk emıyorsa, emzırmeye devam edılır Ek besıne alıştı ıse aynı şekılde yoğurt, tuz eklenmış pırınç suyu ve lapası ıle karıştırılarak yedırılır lyıce haşlanmış patates ve havuç ezılerek tuz da katılıp yenır En lyı ıçecek tuzlu ayrandır Ancak ayranın temız su ıle hazırlanmış olmasına dıkkat edılmelıdır Normal ıshalde ilaç kullanmak gereksızdır ve zararlı olabılır Dışkının kanlı ve kopuklu olması ve ateş yukselmesı, dızanterı ve dığer hastalıkların işaretı sayılabıleceğınden derhal bır sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır Tanı konduktan sonra onerılen ılaçlarla bırlıkte yukarıda belırtılen beslenme kurallarınauyulmalıdır 33413