Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI Darvvin ispinozlarının savası Galapagos adalarındaki ispinoz kuşları, doğanın sert koşulları karşısında yeni üreme ve yaşama stratejileri geliştirdi. Oysa ispinozlar her iki kategoriye de girmiyor. Bu kuşlar, şaşırtıcı bir demografik uyum örneği sergiliyorlar Her şeyden önce bunların ömrü, küçük kuşlar için uzun sayılabilecek derecede: G. Fortis'ler 14 yıl, G. scandens'ler ise 15 yıl yaşıyor; oysa ıhman iklimlerde bulunan ispinozlarin yaşam süresi 10 yıl Ayrıca bu kuşlar kurak geçen senelerde çiftleşmeyip yağmurları bekliyorlar Kuraklık sona erdiğinde ise hemen harekete geçiyorlar. Yağmur mevsimi uzun sürdüğünde dişiler yedi kez yumurtlayabiliyor (normal yumurtlama sayısı genelde iki ya da üçü geçmez) Ayrıca ispinozlar üreme yaşını da öne alabiliyorlap. Yağmurlu dönemin başında doğanlar henüz üç aylıkken çiftleşebiliyor; ayrıca normalde 1 yaşından önce üremiyorlar. . Böylece koşullar elverdiğinde topluluk büyük bir hızla çiftleşipyavruluyor Üreme dışında kıtlık mevsimlerinde kuşları bekleyen diğer bir tehlike açlık. Söz konusu dönemlerde hayvanların yaşama şansı var olan hububat tohumlarına bağlı. örneğin, 198184 yılları arasında doğan ispinozların büyük bir bölümü yaşayabildi; bunun nedeni 1987 yılındaki seller sonucu hububat üretimindeki bolluktu Tüm bu özellikleri dışında ispinozlar "genetik sapmalar'a karşı da kahramanca direniyor. Gittikçe artan "akraba evlilikleri"nden dolayı kuşlar türlerinin bozulduğunu görüyor. Aralarında kanbağı olan ispinozların çiftleşmesi sonucu bozuk genler egemenlik kurarken diğer genler yavaş yavaş yok oluyor ve bu durum ispinoz topluluğunu tehdit eder hale geliyor Bu bozukluğu giderebilecek tek çare ise Camarhynchus pallıdus, kaktüs iğnesi glbi "alet ler kul mutasyon ya da yabancı genlanarak ağaçlann yarıklanndan böcekler çıkanr. ler edinerek genetik çeşitliliği oluşturmak. Kuşlar, geliştirdikleri bu yöntemle ekolokanik blr ada olan Daphne Major üzerinde jik zorluklara da göğüs geriyor. ispinozlaryaşayan dort nesil ispinozu doğumundan daki bu çeşitlılık özellikle gagaların şekli ve olumune kadar inceledi boyutuyla öne çıkıyor. Yağmurlu ya da kuAmerikalı araştırmacılar, Galapagosta rak geçen yıllara göre hububat tohumlarıyaşayan 13 ispinoz türünden salt ikisini nın ölçülerindeki değişim bazen iri bazen ele aldılar Kaktüs ispinozu (Geospiza de küçük gagalarca tüketılmelerini sağlıscandens) ve kara ispinozu (Geospiza foryor tis). Doğal olarak, diğer türlerle çiftleşme bu Adalarda, genelde uzun süre yaşayankuşların genetik çeşitliliğinden bazı kayıplacanlılar nadiren yavruluyorlar. Bunlara ra yol açıyor Bu oran nesil başına % 0.8'le örnek olarak, filler ve balinalar verilebilir. : 14 arası. Nesiller arasında ortalama 5 seBu hayvanlarda hamilelik donemi iki yıl nelik bir ara bulunduğu gözönüne alındığınsürer ve bu nedenle dişi doğurduktan da ancak 100 sene yani 20 nesil sonra bu sonra hemen çiftleşmez Tavşanlar ise dikayıporanı % 15% 25civarında ğer kemirgenler ve böcekler gibi fazla İspinozlar genelde komşu adalarda yauzunyaşamıyor G üney Amerika kıtasının yaklaşık 1000 km. doğusunda bulunan Galapagos takımadaları hemen hemen Ekvator'un üzerinde yer alır. Bu bölgeler, bazı yılları kurak bazı yılları yağmurlu geçirirler; ancak bu iklim koşulları düzensiz olduğu için önceden kestirilemez Bazı yıllar Pasifik akıntısı El Nino sıcak su yükselmelerine yol açar. Bunu, büyük seller takip eder. Bazı seneler ise kuraklık egemendir Böylesine düzensiz bir iklime sahip adalarda canlıların yaşamlarını ne şekiide sürdürebildikleri araştırmacılann dikkatini çekti. Princeton Universitesi'nden Peter ve Rosemary Grant 40 hektarlık vol şayan türlerine yakın özellikler taşıyan kuşlarla ya da civar yerlerden adalarına göç eden türdeşleriyle çiftleşiyor. Üremeye uygun mevsimlerde, her iki cinse ait yetişkinlerden yaklaşık % 1'i birbirleriyle çitfleşerek sağlıklı yavrular doğuruyor. Araştırma süresi boyunca en az beş göçmen G. Fortis adanın yerlileriyle çiftleştiler özellikle Daphne Major adasında melez kuşlardaki çoğalma, genetik çeşitlilikteki kaybı büyük ölçüde telafi etti. Canlı türlerinin korunmasıyla ilgili çalışmalar yürüten uzmanlar bu durumdan bir şeyler çıkarsayarak bazı koşullarda melezleşmenin, türdeşlerle çiftleşme kadar gerekli olduğunu düşünebilirler. Insanlar yüzünden yerleşim alanlarını kaybeden, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan canlılar için bu yöntem bir kurtuluş yolu olabilir. Sdence & Vie Marl/93 Aruıhid Huzorvıın Büyük bir karakter çeşitliliği Galapagos ispinozları bu adalara özgü nitelikler taşırlar. Takımadaların sayısına ve konumuna göre coğrafi dağılım gösteren on üç çeşit iepinoz yaşadıkları yörelerle özdeşleştirilerek salt Gapagos ve Cocos adalarına özgü olan Oeosplzidös ismiyle anılırlar Üç ana grup altında toplanan bu kuşların ağırlığı 2030 g. arasında değişir. Geospiza türüne ait kara ispinozları toprakla iç içedirler. Büyük gagaları sayesinde irili ufaklı tüm tohumları ve kaktüs çiçeklerini yerler. Camarhynchua grubuna ait altı çeşit ispinozun ilgi odağı ağaçlardır Bunlar yiyeceklerini ağaçlarda ararlar; gagaları diğerlerire oranla daha küçüktür. Bu kuşların bir türü bitkılerle diğerleri ise böceklerle beslenir Bunlardan sivrl gaga İspinozun (Camarhynchus pallidus) kendine özgü blr yiyecek bulma yöntemi vardır: Bu kuş, ağaçlardaki yarıklardan böcekleri çıkarmak için kaktüs dikenlerinden ya da ince dallardan yararlanır. Üçüncü grupta ise yalnızca, adanın hemen hemen her yerinde rastlanan Certhldea olivacea bulunur. 3222