Katalog

6ERİYE BAKIŞ DÜŞÜN BUL llk bisikletler Yuz yırmı yılonce 1873 te H J Lawson modern bısıkletın atası sayabıleceğımız zıncırlı bıcıkletı gelıştırmıştı Lawson ertesı yıl ahsap jantlı tekerleklerı olan Sussex Cucesı adlı bısıkletıyle Brıghton sokaklarında gezıyordu Pedallarla hareket ettırılen bır dıslı çarkın uzerındekı zıncır hareketı arka tekeleğe aktarıyordu Aracın orta boydakı tekerleklerının çapları eşıttı Guvenhk bısıklet adını alan bu araç denge (ren ve bınme kolaylığı açısından zamanın buyuk on tekerleklı ve pedalları on tekerlekte bulunan alısılmış bısıkletlerıne gore belırgın ustunluklere sahıptı Zıncırlı bısıklet ılk defa 1880 yılı Şubat ayında bır sergıde kamuoyuna tanı tıldı ve aynı tarıhte satışına baslandı Dol gu kauçuk lastıklerı yardımıyla dengesı artırılan buyuk on tekerleklı eskı bisikletler ıse bırkaç yıl daha kullanıldıktan sonra yerını Lavvson un zıncırlı bısıkletlerıne bıraktı Gunumuzde yaygın bır ulaşım spor ve eğlence aracı olan bısıkle* ılk defa 1839 yılında Ingıltere nın Dumlrıesshıre yore sınde Courthıll kasabası demırcılerınden Kırkpatrıck Macmıllan tarafından yapıldı Yaklaşık 27 kılo ağırlığındakı ılk bısıkletın tahta bır ıskeletı vardı Ön tarafına bır .at başı geçırılmıştı Demır tekerleklerınden ondekını çapı 80 cm arka tekerlegın çabı ıse 105 cm ydı Pedallar kranklar aracılığıyla arka tekerlege bağlanmıştı ve ayakların ılerı gerı hareketlerıyle tekerlek devınım kazanıyordu Macmıllan ın bısıkletı ıcat ederken tek dusuncesı Courthıll ıle Dumfrıesshıre arasındakı 22 km lık yolu rahatlıkla gıdıp gelmesını sağlayacak bır araç gelıştırmektı Macmıllan 1842 yılında bısıkletıyle bır ış ıçın Glasgovv a gıttı ve boylece farkında olmadan ılk uzun mesafe rekorunu kırdı 10 Hazıran 1842 tarıhlı Glasgovv Herald gazetesı 64 km lık yolcu luk sonrasında Macmıllan ın şeytan ıcadını seyretmek ıçın toplanan kalabalıktan bır çocuğa çarparak durabıldığını yazdı Polıs bu bısıklet kazası ıçın Macmıllan ı 5 şılın para cezasına çarptırdı Bırkaç ay sonra Macmıllan ın yeğenı Mary Marchbank dayısının çarptığı bısıkletle bırkaç tur attı ve bısıklete bınen ılk kadın unvanını kazandı Bısıklet kısa zamanda ılgı gordu ve çeşıtlı bısıklet modellerı uretıldı 1870 yılında James Starley tarafından gelıştırılen bır modelın on tekerleklerı arka tekerlege oranla olağanustu buyuktu Eskı modeller arasında hemen dıkkatı çeken Starley bısıkletınde surucu on tekerlegın .uzerıne oturuyordu Bu modelın uzerınde denge sağlamak oldukça guçtu ve bu nedenle duşme vakalarına çok sık rastlanıyordu Yıne aynı yıllarda Starley ve Hıllman tu muyle metalden yapılan ılk bısıkletın patentıfTi aldılar Bu modelın bır ozellığı de tekerlek jantlarında ılk kez tel kullanılmasıydı Aracın tanıtımı ıçın Starley ve Hıllman bısıkletle hıç durmadan 154 km yol alarak bır gunde Londra dan Coventry ye gıttıler ve kılısenın çanı tam gece yarısını vururken Starley ın evıne geldıler 1871 yılında bu bısıklet 8 şılıng fıyatla satışa sunuldu Pedallı bısıklet uretımı gerçekleştıren ılk fırma ıse 1861 ın mart ayında Parıs te Pıerre Mıchaux tarafından kuruldu Aynı yıl ıkı modelın tasarımı ve uretımı gerçekleştırıldı Serı uretıme ıse ertesı yıl başlandı ve o yıl ıçınde fırma 142 adet bısıklet urettı Kadınlar ıçın yapılan ılk bısıkletın patentı 1870 yılında Samuel Webb Thomas tarafından alındı Kadın bısıklet lerının serı uretımı ıse 1874 yılında Star ley ve Hıllman tarafından kendı bulusları olan bısıklet uzerınde yapılan bırkaç değışıklıkle başlatıldı Ancak bısıkletın çok karmaşık bır pedal sıstemı vardı ve uzerınde denge sağlamak haylı çaba ıstıyor du Ustelık duşme anında cıddı yaralanmalara neden olabılıyordu Bısıkletlerın tarıhçesınde onemlı bır gelışme de dolgu lastıklerın yerını ıçı hava dolu lastıklerın almasıdır 1888 de Belfast lı veterıner John Boyd Dunlop bır bahçe hortumunu ıkı ucunu bırleştırdık ten sonra ıçıne hava pompalayarak ılk şışme lastığı ıcat ettı Dunlop un şışme lastığı bısıklete buyuk bır ustunluk kazan dırdı 1901 de bısıkletlerde vıtes mekanızması kullanıma gırdı llk bısıklet vıteslerı ıkı veya uç kademelıydı 1920 lerde Sturmeyarcher Company uç kademelı vıtes ıle kontpedal fren mekanızmalarını bırleştırdı Pedal ters yonde çevrıldığınde gobek sılındırın ıçındekı ıkı pabuçlu balata gobeğı sıkıştırıyor boylece yumuşak ve hava koşulla rından etkılenmeyen bır frenleme sağla nıyordu Gunumuzde yaygın olarak kullanılan kontrpedal fren sistemı arka tekerlege takılır ve ayakla yonetılerek surucunun ellerının serbest kalmasını sağlar Bir fareye gerek var Kazlıçeşme'nın mılyonlarcafaresını duşununce fare bulmak konusunda pek zorluk çıkmaz herhalde Fatıh Sultan Mehmet ın fermanıyla Kazlıçeşme de kurulan derı atolyelerınde 500yıldan berı derı artıklarıyla beslenıp mutlu bır yaşam surduren fareler bırden yerlerınden yurtlarından oldular Artık fstanbul un dortbıryanına dagılıp daha kuçuk gruplar halınde hayatlarınııdame ettırecekler Istanbul un yazgısı da Italo Calvıno nunGorunmez Kentlerı nde tanımladığı Marozıa kentının yazgısına mı benzeyecek? Marozıa nın yazgısı uzerıne sorgulanan bır kahın şoyle dedı Ikı kent goruyorum bırı farelerın, dığerı kırlangıçların Kehanet yenılıyor mu acaba9 Belkı evet belkı hayır Ben soyle yorumluyorum onu Marozıa ıkı kentten oluşuyor Farelerın ve kırlangıçların kentı, zaman ıçınde ıkısı de değışıyor ama aralarındakı ılışkı hıç degışmıyor ARMAĞANLI BULMACA kırlangıç kentı farekentınden kurtulmak uzere olanın adı Bununla bırlıkte farelerın nasıl yok edılmesı gerektığı konusunda onerıler de gelıyor Bunlardan bırısı farelerın yakılması kı yakma konusunda oldukça tecrubelıyız Bıronerıdebolgeye kedılerın salınması Istanbul un kımsesız ve aç kedılerı açısından bu gerçek bır bayram olurdu Şımdı Kazlıçeşme nın farelerınden bırını bulmacayadavetedıyoruz önce ekvatorun çevresıne bır kurdele germemız gerekecek Tuhafıyecıden pembe kurdeleden 40 mılyon metre kesmesını ıstıyoruz (ekvatorun çevresı o kadar olduğu ıçın) Tuhafıyecı gonlu bol bır kışı bıze 15 km daha uzun kesıyor ustelık aynı fıyata Bız de bu kurdeleyı kesmeye kıyamıyoruz ve dunyayı çevrelıyoruz Tabıı kı kurdele bol gelıyor Pekı bu bolluğun altından bır Zeytınburnu faresı geçebılır mı 7 Bulmacayı doğru olarak çozen 20 okurumuza "Işlevsel Genel Dilbilım" kıtabını armağan edıyoruz Hazırlayan:ZZ Leyla'nın sekiz buçuğu Yanıt Cın bardağındakı tonıkle tonık bardağındakı ctnın mıktarı aynı olacak tır Tülay Güraltın Manısa Metin Kılınç Istanbul özen Gün De nizlı özcan Durgun Gazıantep Şenol Üçer Isparta Tülin Pervane Izmır, Meltem Ercan Izmır, Nurgül Açıkgöz Istanbul Devrlm Yalçın Is tanbul Derya Metln Bursa Ismaıl Sezgin Istanbul Deniz Cigerciogulları Istanbul H. ömer özkul Antalya Meltem Tiregöl Istanbul, Abdullah Ceylan Mersın Nesimi Yaşar Ankara Miirşit Yaşar Ankara M. Emin Tuzün Mersın All Karagöz Ankara Mazlum Güvenir Eskışehır Sadece yuvarlarıyor ha! Başka bir marlfeti yok mu? 31915