Katalog

HAYVANLAR DÜNYASI Akrepler: Doğaya uyum sağlama yetı İnsanlık tarihinin başlangıçından beri "kötü" olarak nitelendirilen akrepler, gizemleriyle insanların hayal güçlerini etkileyerek çeşitli efsanelere konu oldular. Bugün ise özellikle biyologların ilgi odağı. 425 milyon yıldır yeryüzünde yaşayan bu canlı türünün geçirmiş olduğu evrimin ve doğaya uyum sağlama yeteneğinin sırları hâlâ çözülmüş değil. Akrepleri yeniden ilgi odağı haline getiren en yeni bulgu ise ultravlyole ışığı altında fosforlu parlamaları Tarihi ve efsanevi yaratıklar yılda dış yapılarında ve görünümlerinde Melisikhu'ya ait bir sınır taşına günle gefazla bir değişiklik olmamıştır Karın bölözelikle Doğu ve Akdeniz insanını etkicenin eşit olduğu iki günün simgeleri resgesindeki bazı alanlar değişip solungaçlalemış akrepler. Efsaneye göre, "Perslerin medilmiştir. llkbahar ekinoksu dereceli bir rı kaybolurken yerlerine akciğerler oluşışık tanrısı Mıthras, kanı ile tüm kainatı dölyay ile sonbahar ekinoksu ise bir akrep ve muştur. lemesı ıçın kutsal boğayı kurban ettı. Bunu "N'ibiru" (geçiş) kelimesiyle simgelenmişAkrepler göğüs kemiklerınin şeklı, ayakduyan kötü ruh Ahrıman, bır akrep ve bir tir. larının yapısı, yan gözlerının sayısı ve diyılan gönderdi boğanın testislenne saldıBabilliler, Ibraniler ve Akatlar, Scorpius ğer bazı morfolojik özelliklerine göre 6 rarak yaşamın kaynağını kurutmak için " takım yıldızlarını farkederek akrebi çeşitli gruba ayrılır Kıskaçlarının büyüklüğü dikMithras için yapılan tüm anıtlarda şeytanın yerlerde sembol olarak kullanmışlardır kati çeken Scorpionidae, Chactidae, Diplotemsilcisi olarak sembolize edilmiştir akAristoteles doğa üzerine yazdığı 20 den centridae (Resim 2), zararsız olan Bothriurepler. Eski Mısır'da Ebers Papirüslefazla kitapta bir çok yerde akreplerden ridae, en tehlikeli tür olan Buthidae (Şekil ri'nde, ölüler Kitabında, Talmud'ta ve Inbahsetmiştir Ve akrebi, iğnesini açıkta ta3) ve ince, narin kısKaçları olan Vejvoidae. cil'de ürkütücü ve güvenilmez hayvanlar şıyan en uzun kuyruklu böcek olarak taAkrep renklerinın sınıflamada ve zehırolarak anılırlar. nımlamıştır. lilik derecesinin belirlenmesinde Yunan mıtolojisine göre Artemis, hiç bir önemi yoktur Kara bir Butkendisine meydan okuduğu için Zehid akrebi aynı türün beyazından us'un oğlu büyük avcı Orion'u ken(Resim 3) daha zehirli değildir di doğurduğu bir akrep ile zehirler Akreplerin vücutları iki bölümDaha sonra gökyüzüne yıldızlar den oluşur Başgöğüs (prosoma) yerleştirilirken bir daha hiçbir zave karın (opisthosoma) bölgeleri man bir araya gelmemeleri için (Şekıl 4). Başgöğus bolgesinin üst Orıon ve Scorpio(Akrep) takım yılkısmında tek parçalı sert bir kabuk dızları zıt yonlere yerleştırılır. Scorbulunur. Ortasında ıkı adet, yanlapio yükseldığınde Orıon batar, Orırında ise üç veya beş tane goz on yükselirken Scorpio batar mevcuttur On ve arka dudaklar Ashurbanipal'in M Ö 650 yılına arasında ağız dikey olarak yerleşait Yaradılış Tabletleri'nde Akrep miştir öndeki kıskaçlarıyla yiyeAdam tüm kötülük güçlerininin kocekleri ezip parçalar, ön ayaklarınmutanıdır. llk yaratıldığı andan itidaki guddelerden salınan sindirim baren akrep kötülük ve günahların enzimlerıyle de avlarını vücutları tımsalı olmuştur. lyı ve doğru olan Marduk'a karşıdır Dolayısıyla Zod Resim 7: Pandinus imperator (Scorpinidae), yaşayan en büyük dışında sındırmeye başlarlar. Karın yak'ta tanrısı Marduk olan sekizincı akreptir. (Uzunluğu 229mm, ağırlığı 50gr) Zararsız bir türdür. Ult bolgesi yedı parçalı bir gövdeye ek İn6elen bir kuyruk ile sivri bir iğneraviyole ışığı altında fosforlu bir görüntü oluşturur. ayınsimgesi akreptir den oluşur Karnın yan taraflarında Astrolojide yer almadan önce akrepler, Ortaçağda Avrupa'da akrepten çıkarılan sadece akreplere özgü bir organ olan pekdıni bir semboldü Sınır taşlarında, büyü bir yağın akrep sokmasına iyi geldiğine tinler bulunur. tabletlerınde ve mühürlerde yer alırdı Sudair yaygın bir inanış vardı Bılimsel bir Akrepler, geniş bir coğrafi dağılım gössa'da bulunan, M.ö. 1043 yılından kalma dayanağı olmayan bu inanış uzun yıllar terırler. Antartika hariç her kıtada yaygın desteklenmiştir. Ve hâlâ yaygın olarak inaolarak bulunurlar. Her turlu fiziksel ortama nılmasına rağmen uyum sağlama kabiliyetleri vardır Çöl akbır ateş çemberı ile repleri diğer çöl artropodlarına göre daha çevrilen akrep asla fazla ısıya dayanırlar ve üzerlerindeki mukendisini sokmaz ma benzer tabaka sayesinde su kayıpları Akreplerin evrioldukça azdır Bazı türler hiç su içmeden mive yapısı sıvı ihtiyaçlarını avlarının dolaşım sisteEklembacaklılara mındekı sıvılarla giderirler. Metabolızmaait ılk fosıl 600 mılları da oldukça yavaş olduğundan hiç yeyon yıl öncesıne aitmek yemeden, bır seneden fazla tir Akrepler ise yakyaşayabilirler laşık 425 milyon yıl Sinir sistemleri oldukça ilginçtir. Çok ilönce ortaya çıkmışkel organlardan oluştuğu halde aşırı gelışlardır. llk akreplerin mış duyu sistemleri vardır. Özellikle ışığa, suda ya da hem suısıya, harekete, tıtreşimlere ve kimyasal da hem karada yaşaajanlara karşı oldukça hassastırlar En dığını gosteren kanıtönemli duyu organları pektinlerdir lar vardır Akrep Akrepler genelde geceleri daha aktiftırfosillerinin bırçoğu ler. Çöl akrepleri bu şekilde kendilerini diğer deniz canlılarıaşırı sıcaktan, ultraviyole ışınlarından ve na ait fosillerle bir duşuk nem oranından korurlar. Mağaraarada bulunmuştur larda, dağlarda, tropikal ormanlarda ve Ve bulunan fosillergelgıt bölgelerınde yaşayan akrepler avde solungaçlar mevlarının ortaya çıkış zamanlarına göre yağcuttur. Akreplerin mur sonraları, çekirge fırtınaları gibi dugeçen mılyonlarca rumlarda günduzleri de avlanırlar Yaz aylarında da kışa oranla daha hareketlıdirler. llginç bır özellikleri ise ay ışığında aktivıtelerinın duşmesıdır. Çiftleşmelerın % 95'i ay ışığının hiç olmadığı ya da çok az olduğu gecelerde meydana gelır Akreplerin çiftleşme davranışları oldukça ilginçtir Erkek dişısının kıskaçlarını sıkıca kavrar ve gecenın karanlığında duyulmayan bir müziğin ritmine uyarak daireler çizmeye başlarlar ileri geri ufak adımlar atarak tıpkı vals yapıyormuşçasına Dişi erkeğinin adımlarına uymaya çalışır Çunkü dans suresınce erkek kendını yere yaklaştırarak pektinlerı aracılığı ile tutunacak düz ve sağlam bır yuzey arar Sert bır yuzey bulup sıkıca tutunduktan sonra erkek, dişiyi ani bir hareketle sarsarak kendi sperm borucuklarının üzerine çeker Dişi akrep üreme deliğini açar ve tüm ağırlığını erkeğin sperm borularının üzerine vererek kapakçıkların açılmasını sağlar. Boylece spermlerın kendı ureme kanaltna girmesi mumkun olur Temelde aynı olmakla birlikte her akrep türünün aşk dansı ve çiftleşme davranışı bırbirınden farklılık gösterir. Akreplerde doğum öncesi gelişim dönemı, ture baglı olarak 118 ay sürmektedir. Yavrular, tamamen gelışmış olarak doğarlar Doğumdan hemen sonra annelerının sırtına tırmanırlar ve hayatlarının ılk bolumünü orada geçirirler (Resiml 5) Anneleriyle birlikte olmak yavrulara büyük bir emniyet sağlamanın yanı sıra aşırı su ihtiyaçlarını da annelerinın sırtından temin etme ımkanı verir. Çünkü yavruların üzerındekı su geçirmez (abaka oluşuncaya Ateşli bir sevgili, sevecen bir anne, usta bir avcı Resirr5: Euscorpius italicus (Chactidae) ve yeni doğmuş yavruları. 3148