Katalog

GERİYE BAKIŞ DÜŞÜN BUL Uranyum ötesi elementlep Kırk yıl önce 1952de ABD'Iİ nükleer kimyacı Gleen Theodore Seaborg (1912) uranyumötesi elementlerden aynştaynyumu (Einstein'ın adından) bulmuştu. Seaborg ve araştırma grubu 1953'te fermiyumu (ünlü Italyan fizikçi Enrico Fermini'nin adından) 1955'te mendelevyumu (periyodik dizgeyi bulan Rus kimyacısı Mendeleyev'in adından), 1958'de nobelyumu (Alfred Nobel'in adından) elde etmeyi başardılar. Seaborg, 1941 yılında uranyumötesi elementlerden plutonyumun bir izotopunu bulunca Şikago Universitesi'nde bir araştırma grubu kurarak atom bombasının yapımını amaçlayan Manhatton Projesi çerçevesinde plutonyum üretimine yönelik çalışmaları yönetti Atomun temel yapısının 1930'ların başında anlaşılmasından sonra, 1934'te Italya'da Fermi ve Segre, uranyumötesi elementleri elde etmek amacıyla çalışmalara başladılar. 1939da Hahn ve Meitner'in uranyum çekırdeğinın bölünürlüğünü keşfetmelerinden bir yıl sonra da ABD'Iİ fizıkçiler Abelson ve McMillan, uranyumun fisyonuyla ilk uranyumötesi element olan 93 atom numaralı neptünyumu elde etmişlerdi. Seaborg da 1940da McMillan'ın grubuna katılarak, bilinen elementlerın daıresel parçacık hızlandırıcılarında bombardıman edilmesiyle üretilen radyoaktif izotopları radyokimya yöntemleriyle araştırma projesinde görev aldı ve 1941'de uranyumun bombardımanı sonucunda 94 atom numaralı plutonyumun 239 kütle sayılı izotopunun nükleer fisyona yatkınlığını açığa çıkaran ve atom bombası yapımı için uranyumdan plutonyum üretimini başlatan da gene Seaborg'un araştırma grubu oldu. Seaborg ve arkadaşları aynı yöntemle 95 ile 102 atom numaraları arasında yer alan uranyumötesi elementlerde küriyumu 1944'te (Marie Curie'nin adından), amerikyumu 1945'te, berkelyum ve kalıforniyumu 1950de buldular. Seaborg, uranyumötesi elementlerın bulunmasına katkıları nedeniyle 1951 Nobel Kımya Ödulünü M. McMillan ile paylaşmıştır. Uranyumötesi elementlerin bulunması, Mendeleyev'in elementler tablosunun son periyodunda gözlenen bazı düzensizliklere de açıklık kazandırdı Toryumun aynı düşey grupta bir önceki element olan seryuma benzemesi gerekirken daha çok hafniyuma benzer özellikler göstermesi, aynı şekilde uranyumun da neodimden çok tungstene benzemesi nedeniyle uranyum grubu elementlerin yeni bir geçiş periyodu oluşturduğu sanılıyordu. Seaborg ise bu ozellikleri uranyumötesi elementlerin tıpkı lantanitler serisi gibi ikinci bir iç geçiş serisi oluşturduğuna ilişkin bir ipucu olarak yorumladı. Nitekim, bu elementlerin, atom yapısına ilişkin araştırmalarıyla, aktinyumdan hemen sonraki 90 atom numaralı toryum elementiyle başladığı kabul edilen ve uranyumötesi elementleri içeren "aktinitlerin" 7. periyotta ayrı bir seri oluşturduğunu açıkladı. Uranyumötesi elementler periyodik dizgede uranyumdan sonra gelen, yani atom numarası 92'den büyük olan elementlerdir. 1980'lerin ortalarına kadar atom numarası 107 olan element dahil 15 uranyumötesi element keşledilmıştir. Uranyumötesi elementlerin hepsi radyoaktiftir Aralarında yalnızca neptünyum ve plutonyuma doğada eser miktarda rastlanır. Diğerleri çekirdek tepkimeleri yoluyla yapay olarak elde edilmiştir.Bu tepkimeler bir elementin atomlarının nötronlarla ya da hızlı hareket eden yüklü parçacıklarla bombardıman edilmesi sonucunda başka element atomlarına dönüştüğü tepkimelerdir. Bu dönüşüm çekirdekten proton sayısının, yani atom numarasının değişmesiyle sonuçlanır Neptünyumdan (93) lavrensiyuma (103% kadar olanların kimyasal ozellikleri nadir toprak elementlerine benzer. Atom numaraları 104 ve 105 olan elementlerinki ise periyodik dizgede tam üzerlerinde yer alan hafniyum ve tantala benzer. Atom numaraları 106 ve 107 olan elemetlerin kimyasal ozellikleri henüz belirlenememiştir. Bozuk paralar Geçen yaz eşimlebirlikte Hambung'dagüzelbirtatilgeçirdik Güneşlibir cumartesi günü sabahotelimizdenayrılıpyürüyerek kenti dolaştık. Öğle yemeğindensonra gemiyle keyifli birlimanturu yaptık Ardından botanikbahçesini ve müzeyi gezdik. Sonra kentin ünlü çarşısınayolumuz düştü. Dükkânlar oldukçahareketli vekalabalıktı. Itiş kakış sırasında tezgâhlara güçlükle yaklaşıyorduk. Ben eskiden beri çarşı pazar gezmekten hoşlanmam ama eşimin alışverişlerl en az üç dört saat sürer Bu deta da eşimin alışveriş hırsı tuttu. Beni de adeta yük beygiri gibi yanında dolaştırdı. Sonunda yorgunluktan ayakta duramayacak hale gelince hiç olmazsa bir yerde oturup kahve içmeyi önerdim. Neyse ki insaflı davranıp kabul etti. Kahvelerimizi henüz bitirmiştik ki eşim masadan kalka ARMAGANLI BULMACA rakannesinetelefon edip ne zamandöneceğımizi haber vereceğini söyledi ve iki dakika sonra gelirimdiyerek gitti. Ama onun iki dakikasının çok esnek bir zamandilimiolduğunu eski tecrubelerimden biliyordum. Budefa da aradan on beş dakika geçmesine rağmen eşim ortalarda yoktu Bendesıkılıp elimdekı bozuk paralarla oynamayabaşladım Cebimdeki 1,2,5, 10 ce 50 Pfennig*'lik bozuk paralarla 1 Pfening'ten 1 Mark'a kadar tüm meblağları oluşturabildiğimi gördum Yalnız bunu her defasında tek bir meblağ için yapıyor, sonra paraları bir araya koyup yeni bir meblağ oluşturuyordum Acaba cebimde en az kaç adet bozuk para olmalıydı? Bilmeceyi doğru olarak çozen 20 oku tabını armağan edıyoruz rumuza "lalam'da Kadın ve Clnselllk" kı Çözümlep ve kazananlar Kaç üyemiz var? İlk lıstede 7 sırada bulunduğum için, kulübümuzde benden daha genç 6 erkek var demektır Bu çıftlerin toplam yaşları benim yaşım ve karımın yaşının toplamından daha daha buyuk olduğu için , buradaki 6 kadın karımdan daha yaşlı olmalı İkinci listede ise en az 14 ısım bulunmak zorunda. Bir tarafta, Ali'den yaşlı erkeklerın herbirine, Ali'nin karısından daha genç birer kadın düştüğune göre, bu çiftlerın toplam yaşları Ali ve karısının toplam yaşlarından daha küçük olmalı. Fakat öte yandan Ah'nın karısından daha genç sadece 6 kadın bulunduğu için de Ali'den daha yaşlı en fazla 6 erkek olabilir O halde ilk listede en tazla 14 isım var Bırıncı ve ikinci lıste aynı uzunlukta olduğu için kulübümüz 14 çift üyeden oluşuyor Kaç üyemiz var, sorusunu doğru yanıtlayarak, kltap kazanmayı hak eden okuıianmız . Nurettin Ertem Malatya, Lütfl uzyüzerAnkara, Nevln Seylan Ankara, Hüseyln SanAnkara,MuratMutlstanbul, Atilla Kurucan Istanbul, Necah BüyükduraAnkara, Atalay Kabakcıoğlu Izmir, Gülçln Namlıses Izmir, M. Taner önerIzmir, Burçay Erus Adapazarı, Murat GörenEdirne, Barış Bozkurt Balıkesir, Murat BlrlelkDiyarbakır, Sevgln F«ttahoğlu Ankara, Adil KorkmazAnkara, Gülsen Basara Istanbul 28815