Katalog

NEWENGLAND'DAN İZLENİMLER K I S A HABERLER Tam yağlı ve kaymağı üstünde yoğurt İdeal güneş Yeni yayınlar düşük kolesterolün getirdiği rlsklerden söz ediyor. Henüz "kolesterolünüzü düşürmeyln" diyen yok ama yarın ne getirir bilinmez. lır Mılıtan antıkolesterolculerın bu savına upermarketın raflarında şekersız. şöyle bır cevap gelıyor Bu kışıler on ıkı yıl meyvesız çukulatasız ve tam yağsureyle ızlenmışler On ıkı yılın başında sı lı yoğurt ararken bu duşuk kolestekı bır muayeneden geçmışler O zaman rol furyasını başlatanlara demedığımı bıkanserin başlangıç evrelerıne aıt herhanrakmıyorum Bır gorevlıye tam yağlı gı bır ışaret yokmuş On ıkl yıl ıçınde hem yoğurtlar nerede dıye sorduğumda bauzun sure sessiz kalıp hem de kolesterol na bır sıgara versene demışım gıbı bakıduzeyinı bu kadar duşurebılecek bır duyor Unıversıte oğrencısı gorunumlu dıyerum akla yakın değıl tıne dıkkat eden bır tıp herhalde Telefon Bu sebepsonuç tartışmasına saplanıp edıp, supermarketın merkezındekılere sokalmamak mumkun mu 7 Kolesterol duzeruyor Az önce baktığım rafların olduğu yı yuksek olduğunda kanın pıhtı oluştur yerde, en arka sırada gızlenmış olan tam ma eğılimı artıyor Dolayısıyla kalp ya da yağlı ve kaymağı ustunde yoğurtlara ula beyin damarlarından bırının tıkanması koşıyorum Dıyetine dıkkat eden gorevlı bana laylaşıyor Boyle bır modelı kabul edıyoracıyor mudur dıye duşunduğumde o çoksanız kolesterol duzeyı çok duşuk oldutan gıtmış ğunda olupbıteceklerı de kestırebılırsıniz Duşuk kolesterolün her zaman tyı olma••^••»•^•••M Kanın pıhtılaşması dığına daır yayınlar daha zor olacağı ozellıkle ABD de ıçın kanamalar ko uzun bır sure duy Düşük kolesterollü Insanlar kalp laylaşacak Dolayımazdan gelınmış hastalıklarına daha az sıyla tıkanmaya Amerıkalıların kendı yakalanıyorlar ama karaciğer bağlı ınmeler azayaptıkları araştırma lırken kanamaya lar dışındakılere ku kanseri riskl de 3 misli fazla... ^™""•""•^^ bağlı ınmeler çoğalak asmama adetle lacak Kâr/zarar rının bunda etkısı var Ancak Archıves of hanesınde sonuç olarak değışen bır şey Internal Medıcıne dergısının temmuz yok gıbı (1992) sayısında bıldırılen rakamlar bu susBereket versın kl hayat ve vucudumuz kuluğu deldı 350 000 kışılık bır orneklembu kadar dolaysız ılışkılere gore varolmuden elde elıden bılgıye gore "düşük kolesyor Sebepsonuç arasına çekılen çızgıler terol" duzeyı olanlar hakıkaten kalp hep ' doğru değıl bazen veya sıklıkla eğ hastalıklarına çok daha az yakalanıyorlar rı Şu intıhar ve alkolızm meselesıne bakaNeredeyse hıç yakalanmıyorlar Kolestelım Hanı, her şey bıttı de ış kolesterolün rol duzeyı 160 ın altında olan bu gruptakıduşmesıne mı kaldı dıye duşundurtecek ler kalpten değıl başka nedenlerden olebııkı ornek Bu haklı tepkıyı gosterdıkten lıyorlar bu başka nedenler duşuk ıle sonra bır başka bılımsel yayını açıp bakıyuksek gruplardakı olum oranlarını eşıtyorsunuz maymunları yagdan ve koleste lıyor rolden fakır dıyetle beslemışler Sonunda Araştırmacıların bulgularına bakılırsa maymunlar çok saldırganlaşmışlar bulduşuk lerın karaciğer kanserlne yakalanduklarına kımseyı bulamazlarsa kendılema rıskı yuksek lerınkınden 3 mıslı fazla rıne zarar vermeye başlamışlar Insanın Beyın kanaması geçırme rıskl ise 2 mıslı aklı, (ya da kımımızın aklı) hemen bır çızgı Daha ılgınç bır ılışkı ıse duşuk kolesterol çekmeye meyledıverıyor Kolesterolu duduzeyı ıle intıhar ve alkolızm arasında Yışukse o kışinın intıhar etme rlski artabılır ne aynı araştırmacıların rakamlarına bakıdıye duşunulebıhr Rısk kelımesının altı lırsa kolesterolu duşuk olanların kendılerıyeterınce nı oldurme rıskı yuksek olanların ıkı katı çızılmedığı ve alkolık olma rısklerı ıse beş katı nde kışıyı Bu sonuçlara bakılırsa, duşuk koleste intıhar eylerollu olmak hayatı garantıye almıyor Hatmıne surukta kalp hastalıklarından kurtulayım derleyen ya da ken dığer pek çok ölumcul hastalığa ıntıhara kayakalanmak mumkun Ancak yuksek korar verdırlesterolün başımıza açacağı dertlerle ılgılı ten dığer bıbılımsel yayınlara yanaşırken yapılan hayolojık ve tayı tekrarlamanın gereğı yok Kayıtsızpsıkolojik şartsız bır kabulden once duşuk kolesteetkenler rol un butun bu gelışmelerdekı rolunun unutulmuş onemını bıçebılır mıyız? olur Duşuk Yanı duşuk kolesterol karaciğer kanseI, kolesterol rı akcığer kanserı hastalıkları beyın kanapek çok etması ya da ıntıharm sebebl mı? Yoksa bu kenden bırıhastalıkların oluşumunda ışleyen sıstemın sı olarak saonemsız ama bızım gozumuze çarpan bır nıklar parçası mı? Kolesterol davası nı savubolumunde nanlara bakılırsa duşuk kolesterol pekâlâ yerını alabıbu hastalıkların bır sonucu olabılır Hastalır, ama herlık kışılerin kolesterolunu duşurmuş olabı Yankı Yazgan S halde elebaşı olmaz' Çok basıt bır benzetme yapacağım Bır bardağı doldurmak ıçın gereklı her su damlası o bardağın dolmasında bır rol oy nayacaktır Bardak taşma noktasına geldığınde taşmaya yol açacak tek damlanın ne olduğunu saptamak pek zor olmaz Ama bardağı taşıran damla ıle bardaktakı dığer damlalar arasındakı fark bardağın hangı sebepten taştığını ortaya koymaya yetmeyecektir Bardağın yapısı çuruğu çarığı, dolduran damlaların tek tek nıtelıklerı gıbı sonsuza dek uzatılabılecek bır lısteyı tek tek taramamız gerekır Tek blr etken ya da rısk faktoru bulmak ıse ımkansız gıbı gözukuyor Ama kolesterol meselesi 'nde olduğu gıbı bazı rısk faktorlennı hızaya getırmek mumkun Bu sefer de olçuyu kaçırıp başka bır risk faktorunun etkı alanına gırmek ışten bıle değıl1 Amerıkalılar şimdılık kolesterol duzeyinı duşurme polıtıkalarından vazgeçmeye nıyetlı gozukmuyorlar Rakamların ıstatıstıklerın epey bır birlkmesı gerek Yuksek kolesterolu duşurme safındakıler ortada bır şey gormuyorlar Madem kı koroner kalp hastalığı 1 numaralı olum nedeni ve başlıca sebebı de yuksek kolesterol nıye yuksek kolesterolle mucadeleden vazgeçelım kı' Akla yakın bır soz Hastalık ve sağlığa Top Ten mantığıyla bakmak zorunda ol duğumuz surece lıstenın alt sıraları sıralarını bekleyecekler Duşuk kolesterole karşı olan ekıbın sempatızanlarından bırısı NY Tımes a verdığı demeçte kolesterolum 160 ın altına duşmedıkçe bır sorun yok dıyor Ama 120130 lara duşerse bu sefer yukseltmeye çahşırım ' Tam yağlı ve kaymağı ustunde' yoğurdum sepetımde kasaya gıdıyorum Bu kadar yıldır zeytınyağlı yıyen bır medenıyetın uyesı olarak kolesterol sorununu lıstenın ust sıralarından aşağıya koydum dıye de kendımı rahatlatıyorum Hem faydalı kolesterol var zararlı kolesterol var Hepsl de btr değıl Çıkış kapısına yakın demınkı gorevlıyı göruyorum Koca bır çerez paketlnin ıçındekılerı avuçluyor Dayanamayıp, dıyetını bozmuş besbellı Saldırgan olmasından lyıdır dıyorum, ıçımden tabıı kı yağı melanin elanın ve keratın gibı doğal cılt maddelerı bronzlaşmak Isteyenler ıçln ideal bırer cılt kozmetığı olabilır Blr Ingillz flrmasınııv buluşu olan ıçlnde melanin ve keratln bulunan yenı (ormullu guneş kozmetlklerlyle clltte alerjıye yol açmadan ve D vitamıni metabolızmasını bozmaksızın bronzlaşma sağlanacak Yenı kozmetık guneş ışınlarına bağlı derl kanserı rıskinı de azaltıyor Insan derısındon elde edılen melanin maddeslnln zararlı ultravıyole ışınlarını emerek etklslz kıldığı bılınıyor Melanin, keratın ile bırlıkte kullanıldığında koruyucu etkısl daha da guçlenmekte Melanin tarafından tutulan UVB ve UVC tıpı ışınlar guneş yanığı ve cılt kanseri rıskinı arttıran guneş ışınları Buna karşın bronzlaşmayı sağlayan UV A tıpı ışınlar ise melanin tarafından tutulmuyor Boylece ciltte sağlıklı bır bronzlaşma meydana gelıyor Bugun piyasada bulunan guneş yağları UV ışınlarının kuçuk bır bolümunu etkısız kılmakta ancak bu bıleşıkler yan etkl olarak ciltte D vitamıni yapımını onleyebılıyor Cıltte D vılamıninln öncu maddelerı olan kal slferol bıleşıklerı derı altında melanin varlığında oluşuyorlar Bu nedenle derıye surulen melanin D vitamıni yapımını önlemıyor Ayrıca melanin doğal bır madde olduğundan diger guneş kozmetıklerı gıbı ciltte guneşe bağlı reaksiyonlara yol açmıyor Melanin ve keratin fırma tarafından Doğu Asya dan ıthal edilen ınsan saçlarından uretıliyor Uzakdoğu da Budıstler geleneksel olarak saclarını surekli kazıttıklarından kesılen saçlar bu ulkeler ıçın bır ihracat kaynağı ABD kokenlı Bıosource Genetıcs fırması ıse melanını gen teknoloıısıyle uretiyor I Genetik alfabenin yeni harfleri urıh Teknlk Yuksekoğkulu ve Kalıforniya Umversitesı nden bılım adamları genetik koda yenı hariler ekleyerek yapay proteınler elde etmeyı başardılar Yaşamın en önemlı yapıtaşları olan proteınler normalde yırmıden fazla grupta toplanan yuz kadar amı noasıtten oluşan bır zınclrden meydana gelı yor Proteınlerln yapı ve Işlevı molekuldekı amınoasıtlenn dizıliş sırasına bağlı Aminoa sıtlerın sırası da kalıtım maddesı ONA dakı Adenın (A) Guanın (G) Cytosın (C) ve Thymın (T) bazlarının dızılışıyle kodlanmakta Sözkonusu bazlar bır bakıma yaşamın alfabesındeki harfler olarak duşunulebıhr Bu genetik bılgi mesaı taşıyan RNA tarafından hucre çekırdeğınden alınarak proteınlerın uretıldığı hucre plazmasına taşınıyor Uç adet baz genetik dllde bır sozcuk oluşturmaya yatıyor Bu sozcuk amınoasıtlenn hangı sırayla proteının oluşturan zıcnıre bağlanacağını belırllyor Uçlu bazlardan oluşan toplan 64 sozcuk var Isvıçrelı ve ABD lı bılım adamları sözcuklerın birinde Guanın ve Cytosın bazları arasında ki hidroıen bağını değıştırerek yenı bır sozcuk oluşturdular Ayrıca bu sozcuk ıçın bır tranferRNA hazırladılar Tranter RNA nın görevl dzcükle ilgıli aminoasıdı arayıp bularak onu proteın zlncîrindekl doğru yere bağlamak Yenı sözcukle ılgılı amlnoasıdın adı lodoThyrosın Bu amınoaslt doğal proteinlerde bulunmuyor Araştırmacıların yapılan deneylerın % 90 ında lodoThyrosın ıçeren yapay proteın elde etmeyı baaardılar Bu canlı hucrelerın yapay amınoasıtlı proteınlerl uretebileceklerı anlamına gelıyor Ozel gerekslnlmlere gore hazırlanacak yapay proteınlerın uretimi teknık ve tıp alanında önemlı sonuçlar doğurabılır Z ıf f • I 'j Jâ 28812