Katalog

ÇEVRE Ebedi dokunulmazlığın sonu Çevre korumacılar ve bilim adamları Güney Kutbu'nda patlayan turizmln, bu ebedi buz diyarındaki uzaysal dokunulmamış hayatı tehlikeye attığı görüşünde..önlemler tartışılıyor. i Ik turıstık gezı 1966 yılında ArjanI tın den Guney kutbu'nun bır parmak • gıbı Guney Atlantık e doğru uzanan kara parçasına başladı Arjantın'den kalkan turızm gemılerı Şılı nın en ucu Kap Horn burnundan 1000 km uzaklıkfakı 6 kıtaya gıdıyordu Amerıkan bılım kurumları o zamanlar bu turızm faalıyetıne şans tanımıyorlardı Ama orta vadede yanıldıklarını gorduler llk kutup seferıne aralarında 88 yaşında ınsanların da bulunduğu 56 cesur Amerıkalı kamara başına 2 bın dolar odeyerek katıldı Turızm şırkektı bır çok yaşlı Amerıkalı nın bu turu bıtıremeyeceğı nı duşunerek gemıye 5 tane de tabut almıştı Ancak beklenen olmadı ve hepsı sağsalım buyuk bır keyif ıçinde ulkelerıne donduler Yaz sıcaklığı eksı 2 derece olan Guney Kutbu na turıstık gezı talebı 1991 yılında buyuk patlama yaptı 1990 yılına gore talep uç mıslı artmış ve 6 kıtaya 30 sefer duzenlenmıştı Gerçı bugune kadar kıtaya gıdenlerın toplam sayısı sadece 8000 dı ancak gerıde bırakılan çopler, bu çok kırılgan sıstemı dunyanın bu bıyolojik rezerv alanını bu guzel doğayı yeryuzunun herhangı bır bolgesıne donuşturmek ıçın yeterdı Çunku kutup bolgesınde bırakılan çopler, ınsanların arkalarında bıraktıkları ızler ancak on yıllarca sonra çuruyebılıyor ve yokolabılıyor Guney Kutbu na seyahat etmek ısteyenler sadece Amerıkalılar Kanadalılarla sınırlı değıl Avrupalılar da buna merak saldılar Bu kış Alman şırketlerı kutba 4 sefer yapacak Yılbaşı turu ıse tamamen doluydu Bıyolojık arıtma tesıslı, çoplerı kendı ya kan luks gemılerın 2 haftalık turunun fıyatı 29 bın mark Ancak tur gemılerının hepsı bu donanıma sahıp değıl Bazen Akdenız turu ıçın tasarımlanmış gemıler Guney kutbu turuna çıkıyor ve 1989' da bır Arjantın gemısının başına geldığı gıbı zorluklarla karşılaşıyor Arjantın gemısı buzullara çarparak batmıştı Gerçı 316 yolcusu kurtarılmış ancak 570 bın lıtre yakıt denıze dökulmuştu Yakıtı Guney Kutbu denızınden temizleme masrafı 12 mılyon doları bulmuştu 100 kışılık turıst gruplarını tam kontrol altında lutmak, 6 kıtayı kırletmelerıni onlemek mumkun olabılıyor ancak 600 kışının katıldığı gezılerde ınsanlar denetım dışına çıkıyor ve çoğu, kıtanın bılımsel ve bıyolojık onemı ve ozellıklerı konusunda kendılerıne anlatılanlara ve koyulan kural lara uymuyor Çoğunun amacı Kap Horn dan eve dostlarına bır kart atabılmenın keyfını yaşamak Ustelık kutup tan hatıra olarak bıtkılerı k partıp goturuyorlar Kıtada buz uzerıne bırakılan ayak ızınınkaybolması bıle bır kaç on yıl alı yor Güvertt de çoplen sıgaralara kutulara kar şı alınan bu tun onlemle re rağme' kırlenmem kesın onlcı mesınınonune geçılemıyor Turıstlerın yarısını oluşturan Amerıkalılar, gemıden kalkan helıkopterle lotosafarılere katı AntarMlka turıstlerı karaya çıkıyorlar. lıyor ve fok baÇevrecılerın de bu tur yasakları var (kulıkları surulerını ve penguen topluluklarıtuptan hatıra olarak asla taş alıp goturnın buyuk pamklere kapılmasına neden meme gıbı), ancak bunlara uyulmadığı oluyorlar gorulduğu ıçın şimdı onemlı bolgelere bır Guney Kutbunda çalışan bılım adammesafe yasağı ve hayvanları okşama ya ları da bu kutupta asla ıstenmeyen zıyasağı duşunuluyor Ceza 10 bin dolar veya retçılerden rahatsız Meraklı bakışlar bır yıl napıs Kutupu meraklı kitlelerden omuzlarının arkasından kendılerını seykorumak ıçın çeşıtlı onerıler var Sozgelıredıyor Hatta burunlarını laboratuvarlamı her gezının bıldırımının zorunlu olmarımıza kadar sokuyorlar dıyor bır bilım sı yılda sadece 1000 kışıye ızın verılmesı adamı gıbı Ama butun bu onerıler Guney Kut Amerıkan Mıllı Bılım Vakfı 12 maddebu'nun sonsuz guzellığını bır daha asla lık kutupta davranış kurallan saptamış gerı getıremeyecek gıbı Amundsen'in çadırı nerede? Bir grup kâşıf, Antarktıka'da Guney Kutbu'na 1911 yılında ulaşan Norveçlı Amundsen'in kanıt olarak burada bıraktığı çadırını bulmak ıçın araştırma yapıyor Ancak bu çalışmayı eleştırenler, bugun muhtemelen kar tabakasının çok altında kalmış olan çadırın bır anıt olarak burada bırakılmasım savunuyorlar Uzermde Norveç bayrağının dalgalandığı 2 metre boyundakı derı çadırı son goren kışı, Amundsen'den 5 gun sonra kutba ulaşan Ingılız kâşıf Scott olmuştu Amundsen Norveç'te bır kahraman olarak karşılanırken Scott ve dort arkadaşı kutuptan donerken olmuşlerdı Çadırı bulmaya çalışan ekıpten Morııca Krıstensen (42) çadırın karın 15 metre altında olduğunu tahmın edıyor özel bır radar ve buz testerelerıyle çadırı arayan 22 kışılık ekıbın yaptığı ışı Ay a dikılı Amerikan bayrağını dunyaya gerı getirmeye benzetenler var Amundsen'in gerıde bıraktığı kızak ve sekstantın da çadırda olduğu sanılıyor Krıstensen ve ekıbı kutup çevresındekı 3 km çaplı bır alanda radarla çalışmasını surduruyor Radarla çadırın ızıne rastlandığında buz testerelerıyle kar tabakası kesılerek derınlemesine ılerlenecek Kutupta ısının eksı 30 dereceye yukseldığı yaz dönemlerinde çalışmasını surdurecek olan Krıstensen arama çalışmasının Norveç'te duzenlencek 1994 kış olımpıyatlartna kadar sonuçlanacağını umuyor 25510 Yeşilbarış ABD'yi suçluyor Çevre koruma orqu(u Yeşilbarış ABD yı Antarktıka dakı uslerınden zehlrlı klmyasal atıklar dokmekle suçladı Yeşılbarışa a gore ABD ussu yetkılılerı kımyasal atık deposunu yok etmek ıçın burayı havaya uçurdular Patlamadan son ra bölgede uç metre derınlığınde bır krater oluştu Yeşilbarış ABD nın Antarktıka da çevre koruması ıçın yenı bır prolokol ımzaladıktan uç ay sonra bu davranışıyla çevreyı kırletmeye devam ettığlnl ılerı suruyor Antarktıka nın kuzey batısında McMurdo Straıts ABD ussu nu gozlemleyen beş kışılık Yoşılbarış ekıbınden Dana Harmon us gorevlılerının 30 aralık gunu Ross buz adası uzerındekı eskı bır bılımsel ıstasyona zehırlı kımyasal maddelerı doktukten sonra ıstasyonu havaya uçurduklarını telefonla Londra ya bıldırdı Yeşilbarış yetkılısı patlamanın 15 km uzaktan duyulduğunu ve patlama bolgesınde kul ve zehırlı maddeyle bulaşık bır kar tabakası bulundu ğunu açıkladı Yeşilbarış uyelerı kımyasal analız ıçın bolgeden ornek materyal aldılar Avustralya gemisi buza saplandı Avustralya Antarktıka araştırma ekıbını taşıyan ve ıçinde 62 bılim adamının bulunduğu bır gemı 6 metre kalınlığındakı bır bu kutlesı tarafından sıkıştırıldı Gemlde herhangı bır hasar meydana gelmedığı gemıde canları sıkılan bılım adamlarının çevrodekl penguenleri gÖ7İemekle vakıt geçırdıklerı bildırlldı Avustralya gemısı böylece dunyanın en buyuk kuş ızleme platformu oldu Gemı penguenlerın ılgisin çektığınden oldukça kalabalık bır penguen surusu gemının çevresinde toplandı Gezı lıderı Brıan Taylor aslında kımın kımı ızledığının bellı olmadığını penguenlerın de merakla gemıdekılerı ınceledığını soyledi Penguenler on gündur mahsur kalan gemı yolcularına psıkolojık yonden destek oluyorlar Gemının açık denızden 25 denız mılı uzakta olduğu ve kendı ımkanlarıyla kurtulamacağı bıldırılıyor On dort aydır zaten Antarktıka da olan yolcular bu zorunlu tatılden sıkıldıklarından bıran once kurtulmayı beklıyorlar "Kutup Kuşu" adındakı gemı kurtulmak ıçın guneybatıdan esecek ruzgarların buz kutlesını dağıtmasını beklıyor 1985 yılında da Avustralya bandıralı Nella Dan gemısı 46 gun buzlar arasında kalmış ve bır Japon buzkıran gemisi tarafından kurtarılmıştı