Katalog

M ceklestirme umudunda tamanı durdurma ımanı yavaşlatmak veya durdurmanın da bir zi sorunu olacak. orkut Ya/tkaya (*) vetanınabılecek durumda olan erıklerın cınsınden bu kışının dağa sonbaharda çıktığı anlaşılmış Demekkı soğuk uygun koşullar olursa organik maddelerı ayrıntılarına kadar bozulmadan bınlerce yıl koruyabılıyor Alaskada bulunan bır mamut cesedı ıse bu taş devrı habercısı kadar şanslı değıl 1970 de bulunan bu kalıntının 21000 yıl lık olduğu saptanmış Ancak hayvanın yumuşak doku ları hemen ta mamıyle bozu lup yok olmus Yıne de bır mık tar kas dokusu kalabılmış Demek kı dondurma yontemı (heparın) enjekte edılır Sonra beden buz gerçekten umıt verıcı Nıtekım, ABD de donpaketlerı ıle 25 derece kadar soğutulur durma yontemınrkullanan Yaşamı Uzatma Daha fa7İa soğutma ıle hucreler ıçındekı Derneğı' Krıyonık Derneğı gıbı dernekler su krıstalleşeceğınden ve bu krıstaller kurulmuş Bu ışlemın bırçok zorlukları enhucrede ılerı hasar oluşturacağından krısgellerı var Bırıncısı dondurma ışlemıne talleşmeyı engelleyen bır ılaç damar yoolumden hemen sonra başlamak gereklı luyla ve bır ıkı saat sureyle verılır Sonra Çunku olumden bırkaç dakıka sonra dokular daha derın bır soğutmaya gecılır Bu kuru bozulmaya başlıyor Fakat ınsanın nerede buz ıle yapılır Kuru buz dondurulmus kar ne zaman oleceğı bellı bondıoksıt gazıdır Kuru olmadığından bu ışlemı ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ™ * ^ M M ^ " ^ M ^ ^ buz ıle beden eksı 80 de her zaman anında uygureceye kadar dondurulamak olası degıldı Bu Zaman dursaydı, hiç olmazsa lur Işlemın sonunda cebırtncı engel Örnegın yavaşlasaydı, sözgelimi set ıçı sıvı a/ot ıle Amerıka'da yalnız yasadondurulmus ınsan bu kanserin sağaltımının yan bır kadın bu dernek yukluğundekı bır kapsule lerden bırıyle anlaşmıs gerçekleşeceği yıllara kadar aktarılır Bu aktarma es Fakat dernek yetkılılerı beklenebilirdi... nasında dondurulmus kadıncağızı oldukten uç ;eset bır cam gıbı kırılagun sonra dokularındd «ı^^™^™»»**™ ^^^^^^^m^m aıleceğırden ışlemın dıkçurume başladıktan sonra bulabılmışler Yakatle yapılması gerekır Butun bu ışler nında da arkasında Boyle olmak ıstıyohem zordur hem dc masrallıdır Masraf bu rum yazılı ve 30 yıl once çekılmış bır resmı kadarla da kalmaz yıllar boyunca kapsu varmış lun depotanması korunması ve dort ayda Dıyelım kı olumden hemen sonra dondur bır de ıçındekı sıvı azotun degıstırılmesı ma ışlemıne başlanıldı Bu ışlemın de bırçok gerekır Boylere engeller çogalmıs olur basamakları var Önce cesedın damarının En onemlı engel ıse ıstenılen zaman geldııçıne kanın pıhtılaşmasını engelleyen bır ılaç ğınde dırıltmenın basarılıp başarılamayaaş ılcrledıkçe sankı yıllar daha çabuk geçıyor Bu sanının bırçok nedenı olabılır Ornegın 50 yaşında bır ınsan ıçın bır yıl yaşantısının % 2 sı ıdarken 10 yasındakı bır çocuk ıçın bır I yaşantısının % 10 udur Gorsel de olsa, betle % 2 lık bır sureç % 10 luk bır zaan dılımıne gore daha hızlıdır Ikıncı bır •den bellekten kaynaklanıyor olsa gek Çocukken gençken olaylar ızlenımr kısaca gunler yıllar belleğımızde derın er bırakarak geçer O zamanlarda edıngımız deneyımler duygular tatlar hem ktur hpm daha etkındır Yaşlandıkça bı7 bellek yetersızlığınden bıraz daha ışkanlıktan olsa gerek yılların getırdıklesudakı ızler gıbı çabucak sılınıp gıder ve mızde pek az bır şey kaldığından o yılr yasanmamışcasına kısacık gıbı gelır /e Baska b>r deyışle şoyle de soyleneır Yas ıletledıkçe beyıne daha az kan ttığınden beyın daha az oksı/en harcadıidan boyın hucrelerı daha AZ çalıştığınn zaman daha çabuk geçermıs gıbı gekısıye Tersıne zaman dursaydı ya da hıç olizsA yavaşlasaydı ne lyı olurdu örneı bugun kanser gıbı amansız bır hastalı yakalanan kışı zamanı durdurabılseydı amansız hastalığının sağaltımının ko/ca yapılabıldıgı yıllara kadar bekleyeseydı çok daha uzun zaman yaşama ınagını elde edebılırdı Bu geçmış yıllargprçpklesebılseydı o devırde sıtma n frengıden voremden olenler zamanı zda tekrar yasıyor olabılırdı Zamanı sıl yavaslatabılırız ya da ınsanı uzun yılbozulrrtdddn çurumeden nasıl koruyaırız"? Akla ılk gelen çarelerden bırı sok Soguk organızma ışlevlerını ılert recede yavaşlatıı Butun bır geceyı eksı onbes derecede soğukta geçırıp kalp mı sayısı normalın 1/3 ne beden ısısı ı da ?0 dorecp dusmesıne karsın yasa n ınsanlar bılınmektedır Organızmayı donduracak otkenlıkte ın soguk ıse lyı bır konservasyon yontedır Orneğın 1991 yazında Alp Dağlaıda yarı erımış bır buzulun yanında bır set bulunmuş Radıokarbon yaş saptanısı sonucunda bu cesedın yaşının 5000 ya 5500 yıl oldugu anlaşılını^tır Soguk ılerce yıl bu ınsan olusunu ve yanındakı yaları da koruyabılmıs Derıden dıkılmıs )iselerı olan bu tas devrı elçısının sırtında doğmeler varmıs Mavı renklı olan doğmeler bılınen en eskı doğme Cedın yanındakı erzaklar ıçınde bulunan steği f cağıdır Her ne kadar teknık bakımdan ılerlemış bır çağa ulasılacaksa da o çağda da dırıltme olayı gerçeklesmemış olabılır Ya da bılınen yontemler yetersız kalabılır Ve boylece yapılan bunca ış ve umıtlprın so nunda Mısır mumyacılığından daha ılerı qıdılememış olur Yukarda adı geçen derneklerın muşterılerınden bırı anlaşmasında 4500 yılında buzlarının çozulmesını (defrost) ıstemek teymış Ancak bu ısteğı kımsenın garantı edemeyeceğı açıktır Önce dernek o zamana dek gorevını surdurebılır mı değışen dunya koşulları kapsulun depolanmasına nasıl etkı eder ve belkı de en onemlısı on ca yıl geçtıkten sonra buzları erıtılen ceset tekrar yaşatılabılır mı 9 Yoksa sadece bır kaç parça etı kalmış Mamut un talıhsızlığıne mı uğrar? Bu cıddı engeller karşısında oluler dcgıl canlıları dondurup uzun sure yaşatrra yon temı duşunulmuş Bu konuyla ılgılı en eskı verı 1756 tarıhıne aıttır Isveçlı bır koylu sarhoş bır meyhaneden çıkıyor ve kaıların ıçıne duşup uyuyor Ertesı gun arkadaşları tarafından bulunuyor Bedenın kaskatı ve buz gıbı olduğuna bakılıp oldugune karar verıhyor Evıne taşınıp tabuta konuyor Ağıtlar başlıyor Bu arada gomulme ıznı ıçın bır doktor çağırılıyor Doktor solunu mun durduğunu nabzın alınamadıgını saptıyor takat adamın karın bolgesını hafıfçe sıcak buluyor Bunun uzerıne etrafdakılere adamın kol ve bacaklarını ovmalarını soyluyor ve bu arada goğsune sıcak uyguluyor Hasta yavaş yavaş kendıne gelıyor ve sonunda tumuyle lyıleşıyor Doktor bu olguyu İSVPÇ Bılım Akademısı ne bıldırıyor 1989 yılında uç yasında bır av kopeğı dondurulmus ve tekrar yaşatılmıs Adı Mı les olan bu kopeğe once anestezı verılmıs ve uyutulmuş Sonra beden ısısı 25 dereceye kadar duşunulup Mıles ın kanı soğuk ta pıhtılasmayan ozel bır sıvı ıle degıştırılmış Isısı son olarak 4 dereceye ındırılmış Kalp atımı ve solunumu durmuş Yasal olarak olmus oldugu kabul edılen bu şartlarda bır saat kaldıktan sonra Mıles yavaş yavaş ısıtılmış ve kanı gerı verılmıs Deneyın so nunda kopeğın duzeldığı gorulmus De neyden dokuz ay sonra Mıles yasamaya devam edıyormuş Bu başarıya ulasmış bır deney Ancak arada pnomonı veya epılepsı nobetlerı sonucu olen kopeklerın sayısı çok daha lazlaymış Sternberg ın soğutma yontemındp kan ve kan dolaşımı olmadığı ıçın dokulara ok sıjen gıtmez Oksıjen olmadan hurrelerın yaşaması olanak dısıdır ve oksıjenın olmadığı surece hucreler yavaş yavas bozusur Fakat hucreler sogutuldugu ıçın oksi|en kullanımları da çok azalır ve bozusmaları da çok yavaslar Dempk kı bu yonteınle canlıları uzun yıllar korumak olası dPO'l'f" Bu sure en fazla bırkac yıl olabılır Sternberg ve grubu bugun deneylpn > ı daha da olgunlastırmıslar ve maymun1 ı da gıderek de ınsanlarda uygulama yif. mak ıstıyorlar Bu yontemle bedensel t« lekuler tepkıler tamamıyle durmadıgından gerıye donus (dırılme) daha olası gıbı go ruluyor Bu açıklamalardan da anlasılryor kı za manı yavaşlatmak veya durdurmak yenı yenı sorunlara yol açacak Belkı de ,ım,ı nın hızlanması hepsınden daha ıyı (') Prot Dr Akdeni/ ÜniversHesl Tıp Fakuhesl Norolop Anabıllm Oalı 3019