Katalog

TIP ARAŞTIRMALARI Pnostat kanserine rutin muayene Özellîkle 50 yaş üzerindeki erkekler kendilerini muayene ettirmeli U zmanlann 50 yaşın ustundekı her erkeğın duzenlı olarak prostat mua yenesı ıçın doktora gıtmesı gerektıgını her fırsatta belırtmelerıne karşın erkeklor muayenoden çekınıyorlar Prostat muayenesınde doktor bır par mağını ıdrar kesesının yanında bulunan kestane buyuklugundekı prostat bezını kontrol amacıyla rektumdan tçerı sokar Bu ne kadar rahatsız edıcı bır ışlem olsa da prostat kanserının teşhısınde çok onemlıdır Son yıllarda Amerıka da prostat kdnserıne yakalanma oranı sureklı artmaktadır Her 11 Amerıkan erkeğınden bı rı bu hastalıga yakalanıyor ve yılda 30.000 kışı prostat kanserınden oluyor Akcığer kanserınden sonra prostat kanserı erkeklerde en onemlı ıkıncı olum nedenıdır mal olacağını şımdıden kestırmek kolay olmasa da prostat kanserının erken ve kesın teşhısının hastanın yaşamını uzatacağı kesın bır sonuç Hastalık yalnızca prostattaysa baş ka bır organa sıçramamışsa hastanın bırkaç yıl daha yaşama olasılığı çok yuksek Yalnızca prostat kanserı olan hastaların % 951 hastalıgın ortaya çıkmasından sonra beş yıl daha ya sayabılırlerken kanserın başka organlara sıçradığı hastalar ancak ıkı ya da uç yıl yaşayabılıyorlar Prostat bezının amelıyatla alınması amelıyat sırasında yakındakı sınırlere zarar verıldığı ıçın tercıh edılmeyen bır yontem Amerıka dakı Wohns Hopkıns Hastanesı nde gorevlı Dr. Patrlcfc Walsh tarafından gelıştırılen yenı bır yontemle amelıyatın bu tur yan etkılerı de artık engellenebılıyor PSA testıne ılışkın tartışmaların nedenlerınden bırı de prostat bezının urettığı bır proteın Bu proteının menının pıhtılaşmasın engelleyıcı bır gorevı var Kandakı PSA sevıyesı yaşlı erkeklerde oldukça sık gorulur ancak bu durum yalnızca bazen, kansere neden olan prostat buyumesının bır ışaretıdır Araştırmalar mılılıtrede 4 mılyar ıle 10 mıl yar arasında PSA bulunan erkeklerın % 20%25 ının prostat kanserı olduğunu gosterıyor Ne yazık kı duşuk sevıyedekı PSA kısının kanser olmadığı anlamına gelmıyor Dr Walsh Amelıyat ettığım hastaların uc te bırınde PSA sevıyesı 2 8 ın altındaydı yanı kanda duşuk sevıyede PSA varsa kanser olunmaz gorusu geçersız, ama eğer rektum muayenesınden habıs bır şey çıkmadıysa ve kanda PSA sevıyesı duşukse kısının prostat kanserı olması ol dukça kuçuk bır olasılık Kesın teşhıs ıcın PSA testının ve rektum muayenesının ıkısının de yapılmasıgerektığı konusunda butun uzmanlar hemlıkır Ya bu ıkısının sonucu çelışırse'' PSA sevıyesının mılılıtrede 4 mılyardan yuksek oldugu halde rektum muaye nesınden kotu bır şey çıkmadığı durumlar da var Boyle durumlarda teşhısın doğru lanması ıçın bır ultrason çekımı ya da bır bıyopsı gpreklı PSA sevtyesının zaman ıçındekı değısımı teşhıs açısından sabıt yuksek bır spvıyedpn daha onemlıdır çunku sabıt yuksek sevıye yalnızca prostat buyumesının kanıtıyken sevıyekı hızlı bır yukselme kanserın varlığının daha ke sın bır gostergesıdır rektum Hastalık neden bu kadar yaygın? Amerıkan toplumunda yaş ortalamasının yukselmesı hastalıgın artışını kısmen açıklıyor belkı ama neden Asya'da Amerıka ve Avrupa dakınden daha az prostat kanserı vakaları goruluyor 9 Duşukyağ ıçeren beslenmelerın hastalıktan koruyucu bır etkısı olabılır belkı Neden zencıler beyaz Amerıkalılar dan daha çok bu hastalıqa yakalanıyor 7 Butun sorular yanıt beklıyor Amerıkalı doktorlar erken teşhıs ve tedavıyle prostat kanserının neden olduğu olumlerın engellenebıleceğıne ınanıyorlar Bır baska teşhıs yolu prostatspesıfık antııen (PSA) denen bır proteının sevıye olçumunun yapıldıoı kan testı Prostat bpesıfık antıjenın kanda yuksek sevıyede bulunması hastalıgın varlığına ışaret edıyor Teşhıse onem vorılmesının nodonı kanserın prostattan başka bır organa yayılmadan belırlenıp tedavı edılmesı Rektum muayenesı sonunda çıkarılan tumorlorın ucte bırının zararsız tomurler oldugu bıldırılıyor ancak PSA kan testı her zaman kesın sonuç vermıyor Bu test knnserlı hastaların % 20sınde sağlıklı ol dukları yolunda sonuçlar verırken karser ı Imayan kısılerde hastalıgın var olduğuna ılıskın sonuçlar verebılıyor Prostat kansprıyle ılgılı bır baska noktnysa bu hastalıgın butun hastalarda aynı sokıldn spyrelmemesı Bazı durumlarda instd kanscrden değıl herhangı başka 1 t hdstahktdn olebılır çunku oldukça ya,/îs seyrpdpn prostat kanserlprı de vardır Toplu nıuayene (ıkrı gerçekleştığınde kan °stı yaptııan otta yaşın ubtundekı mıl vnnlarca erkek bu nedenlerdpn dolayı ge ' ksız yorfa kdygılanabılır Bu da tedavıye rjerph duyulmadan pekcok durumda teda v VP baslanarak hem pmek hem de zam ın laıranmasına yol açacaktır Toplu tpshıs tpdavının doktorlara neye 3076 genislemis bir prostat, meaaneyl sıkıştırabillr, bu nedenle idrar yapma sırasında zorluk çekilir ve acı duyulur. Kansere karsı yenilik: ıllejuıf den Luıs Mır başkanlığındakı bır grup araştırmacı bellı bır bol geye uygulanan elektroşok ve ke moterapı yontemlerını bırleştırerek ın san vucudundakı tumorlerı yok etmeyı başardı Bu sonuç gelecek yıllardakı kanser tedavısını onemlı olçude değıştırebılır Soz konusu yontem ılk defa 1972 yılında Munıh tekı Max Planck Enstıtu su nden E Neumann tarafından ortaya konuldu Alman bılım adamı hucrelerın kısa bır elektrık akımına maruz kaldıkla rında geçırgenlıklerının arttığını hatta gerçek bırer suzgece donuştuklerını ortaya koydu Etkı geçtıkten sonra hucre zarı tekrar kapanıyordu ancak daha uygulama sırasında hucreler genelde şoka dayanamayıp hemen oluyorlardı Araştırmacı Luis Mır ın çalışmaları anı hucre olumunden kaçınmaya yone lıktı Bu amaçla elektrosokun şeklını değıştırdı yanı başta şıddetlı bır akım verıp yavas yavaş dozunu azalttı Bu uygulamanın sonuçları olumluydu Boylece hem hucrelerın suzgece donuşumu saglanıyor hem de gelışım surecı engcl lenmıyordu L Mır bu yontemı tarklı bı yolojık sıstemler uzerınde uyguladı antı korları tumor yok edırı ılaçları hucrele rın ıçıne sokmayı denedı Test edılen molekuller ıçınde bır tane V Çcvııı Nazlı Tıııkeı (Tıme5Ekım92) sı dığerlerınden ayrılıyordu Bu bleomycıne olarak adlandırılan tumor yok edıcı bır ılaçtı Aslında kanser tedavısınde bu ılaç fazla etkılı degıldı bunun nedenı protoplazma ıçındekı boşluklar da sıkışıp kalarak yıkıcı etkısını yalnızca genetık madde uzerınde gostermesıydı Fakat elektrık akımının bleomycıne ı sıkıştığı yerden kurtararak kultur hucrelerınde buyuk bır deprem yarattığı gozlendı Bu tedavıden sonra kıtlesel hucre olumlerı saptandı oysa bleomycıne elektrosoksuz uygulandıgında hucreler hıçbır şekılde olmuyorlardı Vlllejuıf de Prof Paolettı nın laboratua rında yapılan deneyler elektroşok yonte mının etkınlığını ortaya koyduğu gıbı aynı zamanda bleomycıne ın ne derece ze hırlı olduğunu da gosterdı Bu ılacın yol açabıleceğı yıkıntının cıddı boyutlara vardığı belırlendı Bleomycıne ın kromozomları yarma ışlemı laıtı anlamıyla sa botaj olarak adlandı ı ıbılırdı Bır hucre nın olumu ıçın bırkaç molekul yeterlıydı Elektrokemoterapı sayesınde Bleomyrıne kanspre karsı uygulanan tedavılerın başına yerleştı Fransı/ bılım adamlan bu yontemı kesfettıkten sonrd araştırmanm ıkıncı asamasını olustuıan hayvanlar uzerınde kı testlere yoneldıler Buna gore tumorlu farelere damardan bleomycıne verılıp