Katalog

BİLGİSAYAR DÜNYASI Bilgisayarcının ufku genis olmalı Ülkemize gelen bilgisayar dünyasının ünlü isimlerinden, UNİX siteminin yaratıcılarından Dennis Ritchie ile röportaj Nczihe Batuır lenemez. Normal çalışan bir öğfenciyilgisayar alanında çalışanlar, özeldim. Matematiği seviyordum. ama çıkar, likle Unix işletim sistemi ve C progma işlemini hiç sevmezdim, çünkü çıkarramlama dili ile çahşanlar için Denma yaparken hep hata yapıyordum El nis Ritchie önemli bir isimdir. Dennis Ritcyazım da hiç iyi değildi. Babam mühenhie, en çok tutulan bilgisayar programladisti ve o da benim gibi AT&T Bell Laboma dili C'nin ve günümüzde kullanım alaratuvarında çalışıyordu. Onun işi telefon nı gittikçe genişleyen Unix işletim sistemiağı sistemi ile ilgili idi. Fizik öğrencisiynin yaratıcılarındandır dim Fizik bölümünü bitirdim, daha sonra 1960lı yılların sonlarında ve 70'li yıllaBilgisayar bilimi konulu teorik çalışmalar rın başlarında Ritchie, Brian Kernighan alanında öğrenimime devam ettim. Bu ve Ken Thompson ile birlikte AT&T Bell arada parttime programcı olarak çalışıLaboratuvarlarında Unix işletim sistemiyordum. O zamanlar C yoktu tabii ASnin ve bu sistemle birlikte gelişen C progSEMBLER ve FORTRAN dillerinde programlama dilinin yaratılmasmda yer aldı ramlar yazıyordum. Bu alandaki başarıları nedeniyle ACM Turing ödülü aldılar Dennis Ritchie 1968 yılında üni versite ve yüksek lisans öğrenimini Harvard Üniversitesinde tamamla mıştır ve o tarihten beri AT&T Bell Laboratuvarlarında çalışmaktadır Ritchie bu laboratuvarda Bilgi Işlem Teknikleri Geliştirme Bölümünün başında bulunmaktadır. AT&T Bell laboratuvarı pek çok ünlü araştırmacının çalıştığı ve ilerı araştırma programlannın sürdürül düğü bir laboratuvar Bell laboratu varlarındaki araştırma grupları transistörler, lazer ve diğer Nobel ödülü kalitesindeki çalışmalarıyla tanındı Uzun yıllar araştırmacı ve Bell laboratuvarlarında araştırma yöneticisi olarak çalışan, kozmik zemın ışımasının keşfi ile Nobel ödülü alan Arno A. Penzias da bu ünlü isimlerden biridir. ' Scientific American" dergisi ile yapılan bir görüşmede Penzias, Dennis Kitschie (soldan 4.) Türkiye'yi ziyareti sırasında araştırma bölümlerinin yeniden örgütlenişinin gerekliliği ve ABD tekNB Bilgisayar alanında uzun süre çalınoloji şirketlerinin sorunlarından söz etşanların başka mesleklere kıyasla çok damiş ve araştırma sonuçlarının daha kısa ha çabuk yaşlandığı söylenir. Çok daha sürede ürünlere dönüşmesine çalıştıklarıyaşlı görünümlü birini bekliyorduk. Bu nenı belirtmişti Dennis Ritchie ile yapılan denle sormaktan kendimi alamıyorum. söyleşide kendisinin önemli bir yere saKaç yaşındasınız, evli misiniz? hip olduğu bilgisayar dünyası ile ilgili soRİTCHİE Teşekkürler. 51 yaşındayım. ruların yanı sıra araştırma faaliyetleri ile Evli değilim Hiç evlenmedim. Bunun neilgili sorular da yöneltildi deni kısmen zaman bulamamak kısmen Denis Ritchie ülkemize, Unix92 semde yaptığım işte mutlu olmak olarak özetpozyumuna katılmak ve çalışmaları sürlenebilir. dürülen PLAN9 adlı yeni işletim sistemi NB Diğer sorulara geçmeden önce, siprojesini tanıtmak üzere geldi. Unix92 zin özellikle belirtilmesini istedlginlz bir sempozyumunda PLAN9 projesiyle ilgili şey var mı? olarak verdiği bilgiler ayrı bir yazıda ele RİTCHİE Değişik ülkelerde akademik alınmaktadır Aşağıda Denis Ritchieye çevrelerle, araştırma gruplarıyla tanışyöneltilen sorular ve onun verdiği cavapmayı seviyorum, değişik yerlerde işlerin lar bulunmaktadır nasıl gittiğini görmek ilginç geliyor bana. NB Bay Ritchie, slz bilgisayar dünyaBu gezimin bir parçası olarak Orta Doğu sında ünlü, başarılı bir kişlsiniz. Sizi uzakve Bilkent Üniversitelerinde bazı görüştan tanıyan herkes nasıl yetiştirilmiş bir inmelerim olacak. san olduğunuzu merak ediyor. ÇocukluğuNB Bilgisayar öğrencileri ve genel nuz, lise ve üniversite yıllarınız nasıldı. yaolarak bilgisayar programcılığını öğrenramaz bir çocuk muydunuz, çok çalışkan mekte olan kişiler için tavsiyeleriniz nebir öğrencl mlydiniz? ler? RİTCHİE Çok yaramaz olduğum söyRİTCHİE Bu ilginç bir soru. Ben öğrencilerin ve genel olarak programcılık alanında ilerlemek isteyenlerin değişik alanlarda deneyim kazanmaya çalışmalarını salık veririm. Kendilerini belli bir dil ya da işletim sistemi ile sınırlamamalı, değişik programlama dilleri ve işletim sistemlerini tanımaya ve onları kıyaslayabilir durumda olmaya çalışmalıdırlar. Kısacası her zaman ufuklarını genişletmeliler. NB Bilgisayar dünyasında önemli bir yerdesiniz ve bu alanda uzun yıllar yer aldınız. Bilgisayar teknolojisjnln gelişiminin insan ilişkileri üzerindeki etkisi konusunda neler diyebilirsiniz? RİTCHİE Bilgisayar teknolojisinin gelişimi özellikle iletişim alanında yeni olanaklar açmıştır. Insanlar gereksinimleri olan bilgilere çok kısa sürede geleneksel yollarla erişebileceklerinden daha sağlıklı şekilde erişebilir olmuşlardır. Bu önemlidir Yeni iletişim biçimleri gelişmiştir. şünüyorsunuz? Bu konuda insanlık hangi noktadadır ve neler istenebilir? RİTCHİE Yapay zeka konusunun biraz abartıldığı kanısındayım Daha alınacak çok yol var. Oyunlar ve ses tanıma gibi sistemlerde kullanılıyor ama henüz gerçek yaşama yönelik kullanımda çok ileri adımlar atılmış değil. NB Bir başka soru da şu: Eğer bir araştırmanın sonucu insanlık için tehlikeli şeyler yaratabilecekse bu tür araştırmaların durdurulması gerektiğine inanır mısınız? Araştırma sonuçlarının kullanımının sonunda ekonomik olarak güçlü kesimlerin elinde olacağı bilindiğine göre, araştırmacı araştırma ürününün gelecpğini denetliyemiyorsa ne yapmalıdır? RİTCHİE Araştırma araştırmadır, sonuçların neler olabileceğinin bilincinde olmak önemlidir. Genetik araştırmalarının varabileceği sonuçlar için böyle şeyler tartışılıyor. Orada konunun ahlaki boyutu da var, belki daha çok düşünülmeli Bilgisayar alanında da benzer şeyler olabilir, ama daha çok yanlış kuruluşun getireceği tehlikeler var, örneğin bir uçağı kontrol eden sistemlerdeki hatalar çok kötü sonuçlar doğurabilir, teknisyenlerin büyük sorumlulukları var. Birçok yönden gerekli tedbirler alınmalıdır. NB Büyük araştırma merkezlerinde araştırmaların yan ürünleri de ortaya çıkabiliyor. Eğer bir araştırmada insanlık için çok yararlı olabilecek, ama araştırmayı yaptıran şirketin o zamanki gereksinimi olmayan yan sonuçlar elde edilirse ne yapılıyor? Bu araştırma kesiliyor mu? RİTCHİE Şirketin anlık gereksinimlerıne cevap vermeyen sonuçlardan söz ediyorsunuz sanırım En azından AT&T Bell Laboratuvarları için bu tür araştırmaların kesilmediğini belirtebilirim Sınırlı da olsa bir fon ayrılır ve araştırma devam eder özellikle son dönemlerde araştırma ruhunun canlı tutulmasına önem verilmektedir. Esasen elde edilen yan sonuçlar o gün gerekli olmasa da, bir başka dönemde şirket için de yararlı olabilir NB Sizce bilgisayar eğitimine ne zaman başlanmalıdır? ABD'de durum nasıl, ilk okul düzeyinde bilgisayar kullanımı yaygın mı? Çocugun zihinsel gelişimi açısından bazı egitimciler ilkokul aşamasında bilgisayar kullanımına karşı çıkıyor, siz ne düşünüyorsunuz ? RİTCHİE ABDde tüm ılkokullarda bilgisayar yok, daha varlıklı olanlarda var. Biigisayarın erken yaşta kullanımının yarar veya zararı kullanım tarzına bağlı değişen bir konudur. Doğru bir yaklaşım olursa yararlı olur, ama yanlış yaklaşım sonucu çocugun toplumu tanımaktan çok bilgisayara yönelmesi gibi durumlar da oluyor NB Son sorum C konulu olacak. Şimdi C + + programlama dili gelişti ve birçok yönden çok tutuldu. Ama C i + 'ın belleği kullanımı konulu soru yaratan yazılar da çıkıyor. Sizce büyük projeler yazılırken C'mi C t 4 'mı tercih edilmelldir? RITCIHE Özellikle buyük projeler C ı t ilo yazılmalıdır. C ile de yazılabilir, ama o zaman çok daha fazla dikkatli olmak gerekecektir 3077 7 Olumsuz yön ise, bugün artık pek çok özel kayıtların da bilgisayarlı ortamlarda saklanır olması ve bunlara izinsiz erişimin yarattığı huzursuzluk ve potansiyel tehlikelerdir. Şüphesiz izinsiz erişimi önleyici tedbirler alınmaktadır ama maalesef kötü amaçlı erişimin tam olarak önlendiği söylenemez NB Günde kaç saat bilgisayarda çalışıyorsunuz ve boş zamanlarınızda ne yapıyorsunuz? RİTCHİE Günde 4 5 saat bilgisayarda çalışırım Halen Plan9 projesinde, bana bağlı 12 kişi ile birlikte, yönetici olarak çalışmaktayım Kalan vaktimde genellikle BBS iletişim sorvislerini izlerim Bu benim için dinlenmedir NB Yapay zeka alanındaki çalışmalar konusunda ne düşünüyorsunuz. Çeşitli bilmsel dergilerde bu alanda önde gelen araştırmacılardan Marvin Minsky'nin "Yapay zeka çalışmalarının amacı ölümü yenmektir" dediği yazıldı. Bunu eleştirerek hem mümkün olup olmadığını hem de islenecek bir şey olup olmadığını tartışan yazılar yayımlandı. Slz bu konuda ne dü