Katalog

BİLİM DÜNYASINDAN HABERLER Tungsten halojen lambalar sağlığa zanarlı A vustralya Ulusal Sağlık ve Tıbbi Araştırmalar Konseyı, çalışma masalarına konulan tungsten halojen lambalarının katarakt ve deri kanserine yol açtığını belırledı NHMRC Halk Sağlığı Komitesi Başkanı Keith Locan, tehlikenin lambalardan yayılan morötesl ışınlardan kaynaklandığını belirtıyor ARL'de Graeme Ellıott tarafından yapılan testler, 25 cm.'lik bir uzaklıkta 50 VVatt'lık bir ampulden yayılan ışın oranının "Avustralya'da yaz aylarındakl öğle saati güneşinin etkisine" eşit olduğunu gösterdi. Ellıott'ın varsayımlarına göre lambanın yanında geçirilen 10 dakikalık bir süre tehlikeli olabiliyor. Watt azaldığında tehlike oranı da düşüyor. 20 Watt'lık bir lambayla güvenlik sınırı yaklaşık 45 dakikada aşılıyor. Tungsten halojen lambaların başlıca özelliği, daha düşük voltaj altında daha çok aydınlatmalarıdır. Ancak bu lambalar yüksek sıcaklık gerektirdiklerinden morötesi ışınlar üretirler. Tüm elektrik ampulleri, çeşitli dalga boylarında ışınlar yayarlar; bu ışınlar sıcaklığa göre oluşan en yüksek dalgaboyu etrafında kümelenirler. Bu tepenin meydana gelebileceği en uygun yer dalga boyunun merkezidir Ancak sıcak bir tungsten halojen lambada bu üst nokta kısa dalgaboylarına doğru kayar ve böylece yayılan morötesi ışın oranı artar. Elliott, sekiz değişik masa lambasından çıkan ışınlara tayfını hesapladı. Bu inceleme sonuda tüm lambaların UVA, UBV ve UVC ışını yaydıkları ve ışınlardan büyük bir bölümünün UVB ve UVC olduğunu saptadı. Bilim adamları UVB ve UVC'yi en tehlikeli ışın türleri sınıfına sokuyorlar. Güneş UVC ışınları üretmiyor. Elliott, bu lambaların çıplak gözle görülemeyen ışınlar içerdiklerini söylüyor. öte yandan Nevv South Wales'daki Nevvcastle Üniversıtesi'nden John Ashton ve Ftonald Laura, yapay ışığın cildin güneş ışınlarına karşı duyarlılılığını artırarak daha ciddi güneş yanıklarına ve deri kanserine yol açabileceğini belirtiyor. Ashton ve Laura, 'güneş ışınlarından farklı olarak yapay ışığın melanin ve D vitamini gibi doğal koruyucu maddelerı harekete geçirmesi nedeniyle zarar verdiğini açıklıyorlar Ayrıca onların görüşlerine göre yapay ışık beyine "yanlış mesajlar" göndererek, deri kanserine karşı koruyucu bir rol üstlenen endokrini ve bağışıklık sistemini yanıltabiliyor. (a.h, ns, 156) Geçen hafta dergimizde yayımlanan kapak fotoğrafı Suha Derbent e aittir. 2302 Teksas'a Fransız hızlı treni ABD ve Fransa arasında imzalanan teknoloji transferi anlaşmasına göre Amerikalılar hızlı tren raylarının döşenmesi için Fransız teknolojisinden yararlanacaklar Bu teknoloji saatte 300 km. hız yapan trenlerin devreye sokulması için yeni bir demiryolu hattı döşenmesini sağlıyor. İmzalanan anlaşma Fransızların TGV (train a grande vitesse.hızlı tren) için geliştirdikleri güvenlik teknolo|isıni kapsıyor. Ayrıca bu anlaşma yeni hatların ve sinyal sisteminin kurulmasını da içeriyor Bu gelişmiş teknolojide sinyal sistemı özellikle buyuk önem taşıyor Fransa dakı hızlı tren hatları, sıradan bir demiryolu ağında olduğu gibi belırlı guzergâhlara yerleştirilmiş renklı ışıklar ıçermiyor Bunu yerine rayların yanında bulunan vericiler kondüktörün bolmesindeki en yüksek hızı göstermekte TGV'ler, hız sınırı aşıldığında treni yavaşlatan ya da tamamen durduran güvenlik sitemiyle donanmış durumdalar Aslanların sosyal yaşamı DNA parmakizi yöntemiyle aslanlar arasında evlilik ve akrabalık ilişkileri konusunda yeni bilgiler elde edildi. merikalı biyologlar DNA parmakizinden yararlanarak aslanların sosyal davranışlarıyla ilgili yeni ipuçları buldular. Aslan surüleri özellikle av, savunma ve yavruları koruma konularında sıkı bir dayanışma içinde olan topluluklardır. Bu işbirliğinin temel nedeni akrabalık bağıdır, örneğin, dişi aslanlar yakın akraba oldukları için beraber çalışırlar Minnesota Üniversıtesi'nden Cralg Packer ve meslektaşları, topluluk içindekı kalıtımsal ilişkilerle ilgili yeni bulgular ortaya koyarak akrabalık bağının işbirliğindeki rolünü incelediler. DNA parmakizi, aslan surüleri gibi çeşitli hayvan toplulukları yapılarının incelenmesi için anahtar niteliğindedir Her bir parmakizi belli bir grubun göstergesidir ve bu gruplar akrabalık derecesine göre oluşur. Araştırmacılar Tanzanya'daki Serengeti Ulusal Parkından ve Ngrongoro Crater'da yaşayan 200'den fazla aslanın parmakizini aldılar Soyağacı önceden bilinen aslanların parmakizlerini ınceleyen bilim adamları, elde ettikleri verilerden hayvanlar arasındaki kalıtımsal bağları belırlediler Packer ve arkadaşları, bir topluluk içinde yaşayan dişi aslanların yakın akraba olduklarını ve genelde ilişkide bulundukları erkeklerle herhangi bir bağ kurmadıklarını gozlemlediler Bu durum yadırganmamalı çünkü erkek aslanların yavruları, suruye hakim erkekleri oldurerek kısacası zor kullanarak başak toplulukları ele geçirirler. Bunda başarılı ola A bilmek için erkek aslanlar hemcinsleriyle koalisyon yapmak zorundalar. Bu koalisyon genelde yakın akrabalar yarı kardeş sayılabilir bazen de kanbağı bulunmayan aslanlar arasında görülebilirler. Bu işbirliği ne kadar sürebilir? Büyük bir koalisyonda tüm erkek aslanların çittleşme şansı yoktur, bu yüzden bazıları yardımcı konumuna düşer. Parker ve ekibi, başkalarının hakkına tecavüz ederek kurulan büyük koalisyonların yakın akrabalardan oluştuğunu belirledi. Bu durum yardımcıların bekâr kalma nedenıni açıklıyor. Bunlar yalnızca kendi topluluklarındaki eşleriyle işbirliği yaparak türlerinin çıkarlarını gözetiyorlar. Büyük koalisyonlardaki aslanlar bunlardan bazıları dişilere ulaşamaslar bıle daha çok yavruya sahiptirler. öte yandan, akraba olmayanlarla koalisyon oluşturmak zorunda kalanlar ise, hayvanın çiftleşebileceği kuçük topluluklar (duo ya da trio) koruyorlar Bu tür sürülerde işbirliği akrabalık kavramına değil kişisel çıkarlara dayanıyor ancak bu sistem kuçük gruplarda ışleyebiliyor. (a.hns, 22.6) Fransız Demiryolu Işletmeleri SNCF yeni teknolojisiyle Avrupa dışına da açılıyor. Fransa ıle ABD arasında varılan anlaşma, Amerıkalıların Fransız tasarımlarına göre donanımlar üretmesine de olanak tanıyor. Teksas, hızlı yolcu trenleri için uygun bir konuma sahıp. Nüfus kentlerde yoğunlaşmıştır ve eyalet coğrafi açıdan düzdür.(a.h) 8. cilt kapağı hazır Cumhuriyet Bilim Teknik'in 8. cilt kapağı satışa sunuldu. Cilt kapaklarını Cumhurıyet Kıtap Kulübü temsilcilik ve şubelerinden, Cumhuriyet Gazetesi'nin Ankara, Izmır, Adana ve Bursa bürolarından edinmek mümkün. Kapakları posta ile edinmek isteyenler 13.000 TL'yi "Posta Çekl no: 147 784 Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik TAŞ" adına yatırmalı ve bize göndereceklerı havale bölümunün arkasına "Bilim Teknik Cilt Kapağı" kodunu unutmadan yazmalılar