Katalog

MOLEKÜLER AÇIDAN Fransa 'nın özgün eğitim kurumu Fransa'nın seçkin ve önemli kişi yetlştirme merkezinde öğrenciler nasıl eğitlliyor? Doç. Dr. Beyazıt Çırakoğlu u işi yapabilmek için Polytechnique'i bitirmek gerekmez", Fransızların bir işin çok zor olmadığını vurgulamak için yaygın şekilde kullandıkları bir sözdür ve Fransız toplumunun Ecole Polytechnique'e verdiği ayrıcalıklı, saygın yerin güzel bir kanıtıdır. Bu okul yıllardır âdeta önemli kişi yetiştirme merkezi gibi ülkenin bilim, teknolojl, kamu yönetimi ve politika çevrelerine yeni, dinamik, yaratıcı beyinler armağan etmektedir. iki yüz yıllık geçmişi olan okulun Fransa gibi gelişmiş bir ülkede birçok yüksek eğitim kurumu arasında bu değin özgün bir konuma sahip olmasının nedenini anlamak için uyguladığı eğitim programını ve işleyişini incelemek gerekir. Ecole Polytechnıque, Fransız ihtilali'nin hareketli yıllarında yeni bir toplumun temelleri atılırken kamu işlerinin yönetimi ve yürütülmesınde tek bir biçem geliştirmek amacıyla 1795'te inşaat, madencilik, gemi, balistik alanlarında askeri ve sivil mühendisler yanında matematik ve fizik eğitimi gerektiren her dalda eleman yetiştirmek üzere kurulur. Okulun llkeğltlm kadrosu, sonraki yıllarda sağlanacak başarının garantisi gibidir: Monge, Lagrange, Lazare, Carnot, Berthollet, Laplace, Ampere, Fourler ve daha niceleri öğrenci yetiştirmek için görev alırlar. Ecole Polytechnique B Ünlü araştırmacılar... 1804 yılında Napoleon okula bugün de devam eden askeri kimliğini verir. Okulun sloganı "Vatan, bilim ve zafer içirV'dir artık. Amblemi de araştırılanı simgeleyen "X" olur. Ecole Polytechnique (UX) 19. yüzyılda tarihte önemli yer tutan Mauroury, Joffre, Foch, Fayolle gibi maresaller yetiştirirken bilim dünyasında Arago, Sadi Carnot, Fresnel, Auguste Compte, Gay Lussac, Henri Poincare, Becquerel ve Citroen gibi büyük araştırmacıları armağan eder. Kuruluş amaçlarını günümüz koşullarına başarıyla uyarlayan okul, yüzyılımızın ikinci yarısında büyük önem kazanan sosyal ve biyolojik bilimleri, ekonomiyi eğitim programına katarak değişik bir sistem geliştirir. 1976'da da Ouartier Latin'deki tarihi görkemli binasını bırakarak Palaiseau1 daki modern kampusuna taşınır. Bugün de hemen her alanda önemli kişiler yetiştirmeye devam eden okulun bu başarısı verdiği eğitimin iki temel ilkesine bağlıdır: öğrencilerin bütün disiplinlerde yoğun bir kültür birikimi sağlamaları ve yüksek sorumluluk isteyen görevlere hazırlanmaları ilkeleri. Ecole Polytechnique öğrencilerini üniversitelerin dışında Özel bir yapıya sahip, "Grand Ecole"lere girmek isteyen adaylar arasından seçer. Bu okullara girmek isteyen öğrenciler olgunluk sınavlarını (baccalaureat) vererek liseden mezun olduktan sonra, not durumları da uygunsa belli merkez okullarda iki yıllık hazırlık sınıflarına girerler. Bu süre içinde başta yüksek matematik olmak üzere çeşitli dersler görürler. Hazırlık sınıfını bitirenler yine not durumlarına göre Ecole Polytechnique'in özel giriş sınavlarına kabul edilmeye hak kazanırlar. Sözlü ve yazılı olarak yapılan matematik, fizik, kimya, Fransızca, yabancı dil sınavlarını ve bunlara ek olarak yüzme, 100 ve 1000 m koşu ve halteri içeren spor testini başarıyla gscen ilk 310 aday okula kabul edilirler. Bu kontenjanın yüzde 10'u kız ve yüzde 10'u yabancı öğrencilere ayrılmıştır. Okul yaşamı Okul üç yıllıktır. ilk yıl kızerkek tüm Fransız öğrenciler askeri okullarda ve kıtada eğitim görürler. Son iki yıl ise okulda yoğun bir eğitim vardır. Görülen dersler uygulamalı ve pür matematik, fizik, mekanik, kimya, bilgisayar (informatik), ikinci yabancı dil, ekonomi, sosyal ilişkiler, genel kültür ve spordur. Son yıl öğrenciler okulda fizik, kimya, matematik ve moleküler biyoloji başta olmak üzere toplam 18 araştırma laboratuvarından istediklerinde 45 günlük bir staj yaparlar. Haftada 7 saat olan spor derslerinde ve diğer zamanlarda yelkenden atletizme, binicilikten uçak kullanmaya kadar her sporu öğrenme ve yapma olanağı vardır. öğrenciler kütüphaneden her istedikleri yayını temin edebilirler, dünyanın her yerinden gelen gazete ve dergileri okurlar. Eğitimleri süresince ordu mensubu olarak yedek subay maaşı alırlar ve okulda kendilerine verilen birer kişilik stüdyolarda kalırlar. Dersler daha çok tartışmalar şeklindedir Ders dışında vakit bulundugunda her türlü sosyal, sanatsal ve politik etkinlik serbesttir. Bu özgürlük öğrencilerin törenlerde geleneksel üniforma giyip, kılıç kuşanmalarıyla hiçbir çelişki yaratmaz. Halk arasında da Ecole Polytechnique gelenekseli ve çağdaşı aynı anda çağrıştırır. öğrenciler geleneksel tören kıyatetlerl ile Teğmen rütbesiyie okuldan mezun olan genç "PolytechnicierY'in önünde üç yol vardır: 1. Orduda kalıp, askeri teknik eleman ve giderek komutan olur. Okulun komutanı generaller hep eski mezunlardır. Ancak son yıllarda orduda kalmayı seçenlerin sayısı yüzde 1'i bile bulmamaktadır. 2. Hiçbir yükümlülük altına girmeden ordudan ayrılıp kamu ve özel sektörde teknik eleman veya yönetici olarak çalışır. 3. Eğitime devam eder. Bunun için okul maaş vermeye ve eğitim giderlerlni karşılamayı sürdürür. Eğitimin devamı ya üniversitede doktora yapmak ya da başka bir "Grand Eccle"de iki yıl tamamlayıcı eğitim görmek şeklinde olur. Ecole Polytechnique sisteminde çok önemli bir yeri olan başarı sıralamasında ilk sıraları paylaşanlar daima son seçeneği tercih ederler. Bu iki yıllık süre için en çok tercih edilen kurumların başında 810 kişilik sınıflarda öğrencilerin yeteneklerine göre eğitim programlarının düzenlendiği "Ecole des Mines" gelir. Ecole Polytechnique'ten ağır, ama bunaltıcı olmayan çok yönlü çağdaş bir eğitim yanında özgüveni ve düşünmeyi öğrenerek yetişen öğrenciler her sorumluluğu alabilecek güvenilir elemanlar olarak meslek yaşamlarındaki hızlı koşularına başlarlar. Bu yazı biraz methiye gibi oldu ise, okuyucuların eğitim yaşamının bir bölümünü bu eğitim kurumunda geçirmiş yazarı hoşgöreceklerini umarım. I J L 2147